Οι «Ξιφοφόροι» των Μυκηναίων ίσως ήταν γυναίκες και όχι άνδρες

Μια νέα αρχαιολογική ανάλυση έρχεται να ανατρέψει όσα πιστεύαμε μέχρι σήμερα για τη Μυκηναϊκή κοινωνία και τη θέση των φύλων σε αυτή. Η ερευνήτρια Νικολέτα Αντονγέλι Μίχελ, από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ντάρμστατ στη Γερμανία, υποστηρίζει ότι η περίφημη απεικόνιση «Οι Ξιφοφόροι» δεν αφορά πολεμιστές άνδρες, όπως θεωρούσαν έως τώρα οι ειδικοί, αλλά γυναίκες που συμμετείχαν σε τελετουργικές πράξεις.

Το έργο, το οποίο κοσμεί έναν μεγάλο Μυκηναϊκό κρατήρα – αγγείο με δύο λαβές που χρησιμοποιούνταν για την ανάμειξη οίνου και νερού – παρουσιάζει ανθρώπινες μορφές με μακριά μαλλιά, σπαθιά και εντυπωσιακούς μανδύες με διακοσμητικά στίγματα. Στοιχεία όπως τα μακριά μαλλιά και ο μανδύας είναι γνωστά σύμβολα θηλυκότητας στη Μυκηναϊκή εικονογραφία, όμως η παρουσία όπλων είχε οδηγήσει τους ερευνητές να θεωρήσουν ότι οι μορφές είναι ανδρικές.

Σύμφωνα με τη Μίχελ, η νέα ερμηνεία προκύπτει από τη μελέτη των τελετουργικών στοιχείων του έργου. Η χρήση του σπαθιού, όπως υποστηρίζει, δεν σχετίζεται απαραίτητα με τη βία ή τον πόλεμο, αλλά ενδέχεται να συμβολίζει ιερατική εξουσία ή πνευματική δύναμη σε τελετές. «Πρόκειται πιθανότατα για απεικόνιση γυναικών που διαδραμάτιζαν σημαντικούς ρόλους σε τελετουργικά δρώμενα, κάτι που συμβαδίζει με τη γνωστή συμμετοχή των γυναικών στις θρησκευτικές πρακτικές του Αιγαίου», σημειώνει στη μελέτη της.

Η έρευνα βασίζεται και σε προηγούμενες παρατηρήσεις της αρχαιολόγου Λουίζ Στιλ από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, η οποία είχε εντοπίσει παρόμοια στοιχεία στη στάση των μορφών και στον τρόπο που τα σπαθιά τοποθετούνται στο στήθος τους – ένδειξη τελετουργικής και όχι πολεμικής απεικόνισης.

Αν οι απόψεις των δύο ερευνητριών επαληθευθούν, η ανακάλυψη αυτή ενδέχεται να μεταβάλει ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται η Μυκηναϊκή τέχνη και να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο των γυναικών σε θρησκευτικές και κοινωνικές διαδικασίες του προϊστορικού Αιγαίου.