Ο «πολιτικά νεκρός» Μακρόν οδηγεί τη Γαλλία στα βράχια

Ο Οκτώβριος ήταν, θεωρητικά τουλάχιστον, ο μήνας κατά τον οποίο Γερμανία και Γαλλία, με τη συνδρομή της Ισπανίας, θα επεδίωκαν να βρουν τη χρυσή τομή ώστε να προχωρήσει ο σχεδιασμός και η παραγωγή του νέου ευρωπαϊκού μαχητικού αεροσκάφους 6ης γενιάς, γνωστού και ως FCAS. Οι εξελίξεις στο Παρίσι, ωστόσο, θέτουν εν αμφιβόλω όχι μόνο το συγκεκριμένο ραντεβού, αλλά συνολικά το μέλλον της ευρωπαϊκής «άμυνας».

Όχι μόνο αυτής, φυσικά. Στις Βρυξέλλες έχουν ξεκινήσει και εντατικοποιούνται ήδη οι διαπραγματεύσεις για τον νέο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, που αφορά την περίοδο μετά το 2028, με τις διαφωνίες να είναι ήδη πολλές και η συμφωνία να θεωρείται αδύνατη στην περίπτωση που δεν τα βρουν πρώτα οι δύο μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ. Οι διεθνείς εξελίξεις, επίσης, που έχουν τόσο γεωπολιτική όσο και οικονομική διάσταση, βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή, είτε αυτό αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία και το Παλαιστινιακό είτε τους δασμούς του Τραμπ.

Με το πολιτικό σκηνικό στη Γαλλία, ωστόσο, να θυμίζει ναρκοπέδιο, δεν είναι πολλοί που τολμούν να δηλώσουν αισιόδοξοι. Όσο για την ψυχραιμία με την οποία φαίνεται να αντιμετωπίζει την κατάσταση στο Βερολίνο – όπου επίσης ο κυβερνητικός συνασπισμός είναι μειοψηφία, αλλά δεν κινδυνεύει άμεσα – διαβεβαιώνοντας πως η ΕΕ «θα παραμείνει λειτουργική σε κάθε περίπτωση», επίσης δεν πείθει.

Το πρόβλημα είναι ο Μακρόν

Το σίγουρο είναι πως στη Γαλλία, η οποία έχει αλλάξει τέσσερις κυβερνήσεις από το 2022 μέχρι σήμερα και η παρ’ ολίγον πέμπτη ναυάγησε κατά την… καθέλκυσή της, το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ οι πρωθυπουργοί, οι πολιτικές τους θέσεις και η προσωπικότητά τους. Το πρόβλημα ήταν πάντα ένα και έχει συγκεκριμένο ονοματεπώνυμο: Εμανουέλ Μακρόν.

Τον επί 8,5 χρόνια πρόεδρο της Γαλλίας στοχεύουν οι πολιτικοί του αντίπαλοι όταν ψηφίζουν τις προτάσεις μομφής κατά των κυβερνήσεων που έχει διορίσει – της Ελίζαμπεθ Μπορν, του Γκαμπριέλ Ατάλ, του Μισέλ Μπαρνιέ και του Φρανσουά Μπαϊρού. Το ίδιο συνέβη και με τον Σεμπαστιάν Λεκορνί, στον οποίο διεμήνυσαν να μην χάσει τον χρόνο του παρουσιάζοντας προγραμματικές δηλώσεις στη βουλή, καθώς δεν υπήρχε καμία περίπτωση να τον στηρίξουν.

Το μπαλάκι, λοιπόν βρίσκεται εκεί όπου ήταν πάντα: στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Θα αποδεχθεί, επιτέλους, ο Μακρόν ότι πολιτικά είναι ένας πλέον «ζωντανός-νεκρός», όπως διαπιστώνουν εδώ και καιρό οι περισσότερες αναλύσεις; Θα υποβάλει την παραίτησή του, ανοίγοντας τον δρόμο σε ένα νέο πολιτικό σκηνικό, ενδεχομένως και για την Έκτη Γαλλική Δημοκρατία;

Το πιθανότερο είναι πως όχι. Κάτι που σημαίνει πως του απομένουν δύο επιλογές, τουλάχιστον με βάση το σύνταγμα: Η μία είναι να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε ένα άλλο πρόσωπο, ελπίζοντας ότι θα τύχει ευρύτερης αποδοχής ή, έστω, ανοχής. Η δεύτερη είναι να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, που θα είναι οι δεύτερες μετά την επανεκλογή του, το 2022, προσδοκώντας πως οι συσχετισμοί που θα προκύψουν θα είναι πιο ευνοϊκοί.

Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, που θα έλεγε και ο σοφός λαός. Και ας το κάνουμε πιο «λιανά».

Τα δύο σενάρια – εκτός της παραίτησης

Στην πρώτη περίπτωση, η πολιτική αριθμητική του κοινοβουλίου δείχνει ότι, αποκλείοντας τους δύο «ακραίους – την Ανυπότακτη Γαλλία του Μελαλσόν και τον Εθνικό Συναγερμό των Λεπέν-Μπερντελά, που διαθέτουν 123 και 72 έδρες αντιστοίχως, σε σύνολο 577 – μια κυβέρνηση θα μπορούσε να σταθεί με τη στήριξη ή την ανοχή των εξής δυνάμεων: των «μακρονιστών» (91 έδρες), των Δημοκρατών (36), των Οριζόντων (34), των Ρεπουμπλικάνων (50) και των Σοσιαλιστών (68 έδρες). Κι αυτό διότι συνολικά συγκεντρώνουν 279 έδρες, κάτι που σημαίνει πως τους λείπουν μόλις 11 για την απόλυτη πλειοψηφία, που είναι βέβαιο πως «κάπου» θα βρεθούν.

Ακόμη κι αν υποθέσουμε, όμως, ότι ο Μακρόν θα υποκύψει στις πιέσεις για διορισμό νέου πρωθυπουργού από τις τάξεις των Σοσιαλιστών ή του χώρου των «τεχνοκρατών», που θα είναι δυνατό να στηριχθεί από όλους τους παραπάνω, το σχήμα που θα προκύψει θα έχει ημερομηνία λήξης και μάλιστα σύντομα. Η αιτία δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι οι αποφάσεις που θα κληθεί να λάβει η νέα κυβέρνηση μυρίζουν «μπαρούτι» από μακριά (προϋπολογισμός 2026, ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό, εξωτερική πολιτική κ.λπ). Κι όλα αυτά, σε μια στιγμή που η κοινωνία «βράζει», ενώ οι «αγορές» έχουν αρχίσει να σφίγγουν τον κλοιό, με τον τρόπο που μόνο αυτές ξέρουν.

Όσο για το δεύτερο σενάριο, εάν δηλαδή ο Μακρόν αποφασίσει να στηθούν εκ νέου κάλπες, οι πιθανότητες να βγει ευνοημένος είναι μάλλον ελάχιστες – και πάντως, λιγότερες από ό,τι τον Ιούλιο του 2024, όταν η προσπάθειά του να ξαφνιάσει τους αντιπάλους του και να ανακατέψει την τράπουλα στην πολιτική «τσόχα» είχε αποδειχθεί μπούμερανγκ.

Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, κερδισμένα σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν για μια ακόμη φορά τα δύο «άκρα», δηλαδή από

τη Μία τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό και, από την άλλη, την Ανυπότακτη Γαλλία. Κάτι τέτοιο δε, εφόσον επιβεβαιωνόταν στις κάλπες, θα επιτάχυνε τις εξελίξεις προς άγνωστη κατεύθυνση και, ενδεχομένως, με ιλιγγιώδη και ανεξέλεγκτο ρυθμό.

Και η Ευρώπη;

Με βάση όλα τα παραπάνω, είναι λογικό οι Financial Times να κάνουν λόγο, στο κεντρικό τους άρθρο, για το «καταστροφικό λυκόφως της προεδρίας του Μακρόν». «Είναι τρομερό για τη Γαλλία και κακό για την Ευρώπη, η οποία έχει ανάγκη από αποφασιστική ηγεσία περισσότερο από ποτέ. Η Γαλλία δεν είναι απλώς ακυβέρνητη αλλά, επιπλέον, τα δημοσιονομικά της είναι χάλια, οι κοινωνικές εντάσεις κλιμακώνονται και οι αγορές είναι νευρικές», τονίζουν χαρακτηριστικά.

Ο Μακρόν έχει την ευκαιρία να αποδείξει τώρα εάν διαθέτει ίχνος πολιτικής διορατικότητας και τόλμης. Ειδάλλως, δεν κινδυνεύει μόνο ο ίδιος.