Γάζα: Τι ρόλο θα παίξει το «Συμβούλιο Ειρήνης» του Τραμπ – Τα θεμελιώδη εμπόδια, οι αντιδράσεις της συμμετοχής Μπλερ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, παρουσίασε ένα φιλόδοξο διπλωματικό σχέδιο που στοχεύει στον τερματισμό των εχθροπραξιών στη Γάζα και την ανοικοδόμηση της περιοχής. Κεντρικό στοιχείο της πρότασης είναι η δημιουργία μιας διεθνούς πρωτοβουλίας, στην οποία σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν ο ίδιος ο Τραμπ και ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Τόνι Μπλερ.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, το σχέδιο που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο προβλέπει τη δημιουργία ενός «Συμβουλίου Ειρήνης», υπό την προεδρία Τραμπ, με τη συμμετοχή διεθνών προσωπικοτήτων ανάμεσά τους και ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ που θα εποπτεύουν μια προσωρινή τεχνοκρατική παλαιστινιακή διοίκηση στη Γάζα.

Το σχέδιο κάνει λόγο για ειρηνευτικό πλαίσιο 20 σημείων, το οποίο συντάχθηκε από τον απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και τον γαμπρό του, Τζάρετ Κούσνερ, σε συνεργασία με Ισραήλ, Κατάρ, Αίγυπτο και ευρωπαϊκές χώρες. Αν και η πρόταση χαρακτηρίστηκε από τον Τραμπ ως «ιστορική ευκαιρία» για «αιώνια ειρήνη στη Μέση Ανατολή», οι επικρίσεις είναι πολλές – και ενίοτε οξύτατες.

Προσωρινή διακυβέρνηση χωρίς τη Χαμάς

Κεντρικός άξονας του σχεδίου είναι η αποπολιτικοποιημένη διαχείριση της Γάζας από μια παλαιστινιακή τεχνοκρατική επιτροπή, με ευθύνη για τις δημόσιες υπηρεσίες, μακριά από κάθε εμπλοκή της Χαμάς. Η επιτροπή θα εποπτεύεται από το «Συμβούλιο Ειρήνης», το οποίο, εκτός από εποπτικό ρόλο, θα έχει και την ευθύνη διαχείρισης της διεθνούς χρηματοδότησης για την ανοικοδόμηση.

Το σχέδιο αποφεύγει οποιοδήποτε σαφές χρονοδιάγραμμα, ενώ οι αναφορές σε «τελική κρατική υπόσταση» των Παλαιστινίων είναι γενικόλογες και προϋποθέτουν προηγούμενη μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής.

Η συμμετοχή του Μπλερ προκαλεί αντιδράσεις

Η εμπλοκή του Τόνι Μπλερ στο σχέδιο έχει προκαλέσει κύμα αντιδράσεων, ιδιαίτερα από παλαιστινιακούς και διεθνείς κύκλους. Ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου έχει ταυτιστεί με την εισβολή στο Ιράκ το 2003 μια στρατιωτική επέμβαση που βασίστηκε σε αποδείξεις για όπλα μαζικής καταστροφής οι οποίες αποδείχθηκαν ψευδείς, με καταστροφικά αποτελέσματα για την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Ο Μουσταφά Μπαργκούτι Γενικός Γραμματέας της Παλαιστινιακής Εθνικής Πρωτοβουλίας, δήλωσε: «Ήδη βρισκόμαστε κάτω από τη βρετανική αποικιοκρατία η αναφορά στον Μπλερ προκαλεί άμεσες αρνητικές συνδηλώσεις». Η ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ, Φραντσέσκα Αλμπανέζε, ήταν ακόμη πιο κατηγορηματική: «Ο Μπλερ δεν έχει θέση στην Παλαιστίνη».

Ο ίδιος ο Μπλερ ωστόσο, χαρακτήρισε το σχέδιο «τολμηρό και έξυπνο», εκφράζοντας τη στήριξή του στον ρόλο του Τραμπ και τη λειτουργία του Συμβουλίου Ειρήνης.

Η απάντηση της Χαμάς και οι ισραηλινές επιφυλάξεις

Αν και το Ισραήλ, με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου παρόντα στην Ουάσινγκτον, αποδέχθηκε τις αρχές του σχεδίου, η εσωτερική πολιτική του κατάσταση παραμένει εύθραυστη. Ακροδεξιά μέλη της κυβέρνησής του ήδη απορρίπτουν σημεία του σχεδίου, όπως η πιθανότητα πολιτικής μετάβασης στη Γάζα ή ακόμη και η περιορισμένη αποχώρηση δυνάμεων.

Η Χαμάς, από την άλλη πλευρά, δεν έχει δώσει επίσημη απάντηση, αλλά, σύμφωνα με δηλώσεις στελέχους της στο BBC, θεωρεί ότι το σχέδιο δεν εγγυάται ούτε την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα ούτε τα θεμελιώδη δικαιώματα των Παλαιστινίων.

Επιπλέον, ενόψει της πρότασης, ισραηλινές επιθέσεις εντάθηκαν στην πόλη της Γάζας, με αναλυτές να εκτιμούν ότι στόχος είναι να αυξηθεί η πίεση στη Χαμάς ενόψει διαπραγματεύσεων.

Διεθνής αντίδραση και γεωπολιτικά παιχνίδια

Η πρόταση φαίνεται να βρίσκει θετική, αν και συγκρατημένη, ανταπόκριση από αρκετές αραβικές χώρες, καθώς θεωρούν ότι αποτελεί ένα βήμα πιο ρεαλιστικό σε σχέση με προηγούμενες, ακραίες προτάσεις  όπως εκείνη του λεγόμενου σχεδίου «Ριβιέρα της Γάζας», που θα συνεπαγόταν αναγκαστικό εκτοπισμό Παλαιστινίων.

Ωστόσο, η ουσιαστική στήριξη της Δύσης και των μετριοπαθών αραβικών κρατών θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των όρων του σχεδίου, τη στάση του Ισραήλ και κυρίως, τη δυναμική της Χαμάς στο πεδίο.

Ασάφειες και ερωτηματικά γύρω από την «ειρήνη»

Παρά την επικοινωνιακή δυναμική, το σχέδιο των 20 σημείων παραμένει περισσότερο ένα πλαίσιο διαλόγου παρά μια συγκεκριμένη ειρηνευτική συμφωνία. Δεν περιέχει λεπτομέρειες για την απελευθέρωση ομήρων, τη διαχείριση των κρατουμένων, τα όρια αποχώρησης του Ισραήλ ή τις συνθήκες για τη δημιουργία παλαιστινιακής κρατικής οντότητας.

Τέλος το αμερικανικό πλαίσιο φιλοδοξεί να αναζωπυρώσει τις διαπραγματεύσεις, όμως η μετατροπή του σε μια συμφωνία που θα πλησιάζει το όραμα του Τραμπ για τον οριστικό τερματισμό του πολέμου πιθανότατα θα απαιτήσει πολλές εβδομάδες ή και περισσότερη επίπονη προσπάθεια.

Με πληροφορίες από Reuters, BBC