Φρίντριχ Μερτς: Μετά τις εκλογές και πριν από το «φρένο χρέους»
Ο νικητής των εκλογών στη Γερμανία, ο χριστιανοδημοκράτης Φρίντριχ Μερτς, είχε μία εβδομάδα καιρό να ανασυνταχθεί και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της κάλπης.
Την τελευταία στιγμή και μάλιστα για 13.400 ψήφους που έλειψαν από το κόμμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ την έφεραν εκτός Μπούντεσταγκ, και αυτό ήταν το δεύτερο καλό νέο για τον Μερτς.
Η Χριστιανική Ενωση CDU/CSU με 208 βουλευτές και οι Σοσιαλδημοκράτες SPD με 120 βουλευτές εξασφαλίζουν πλειοψηφία στη νέα Ομοσπονδιακή Βουλή των 630 βουλευτών.
Ο Φρίντριχ Μερτς μπορεί να στηριχθεί στη συνεργασία με έναν κυβερνητικό εταίρο, δεν θα χρειαστεί τρίτον, όπως ο Σολτς με παραλυτικές συνέπειες για τη λειτουργία της κυβέρνησης.
Εκεί όμως τελειώνουν τα εύκολα και για τον Μερτς.
Είχε ήδη την πρώτη επαφή με τον πρόεδρο του SPD Λαρς Κλίνκμπαϊλ, ο οποίος εξελέγη και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του SPD.
Από χθες ξεκίνησαν οι διερευνητικές διαβουλεύσεις Χριστιανικής Ενωσης και Σοσιαλδημοκρατών με ομάδες εννέα στελεχών από κάθε πλευρά, και θα ακολουθήσει η διαπραγμάτευση ενός κυβερνητικού προγράμματος.
Στόχος του Μερτς είναι να σχηματίσει κυβέρνηση μέχρι το Πάσχα, για να διαχειριστεί τις επιταχυνόμενες εξελίξεις με τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στο μέτωπο της Ουκρανίας και τον εμπορικό πόλεμο με την επιβολή δασμών από τις αρχές Απριλίου.
Ωστόσο, μέχρι να εγκατασταθεί στην καγκελαρία του Βερολίνου θα πρέπει να ξεπεράσει αρκετά εμπόδια.
Η κυβερνητική συνεργασία με τον Μερτς δεν είναι «αυτονόητα δεδομένη», είπε ο ισχυρός άνδρας του SPD Κλίνκμπαϊλ. Δεν είναι μόνον το «ρήγμα» που προκάλεσαν οι επιθέσεις του Φρίντριχ Μερτς μέχρι και την παραμονή των εκλογών για να φέρει «το τέλος της Αριστεράς – οριστικά».
Οι τραυματισμένοι από το χειρότερο αποτέλεσμα των εκλογών στην ιστορία του κόμματος Σοσιαλδημοκράτες θα πουλήσουν ακριβά την κυβερνητική συνεργασία με τον Μερτς, γνωρίζοντας μάλιστα ότι είναι η μόνη δυνατότητα που έχει για να εκλεγεί καγκελάριος.
Για το περιεχόμενο του κυβερνητικού προγράμματος θα απαιτηθούν αρκετοί συμβιβασμοί εκ μέρους τους Μερτς.
Οι Σοσιαλδημοκράτες δεν θα δεχθούν εύκολα τις περικοπές των κοινωνικών επιδομάτων, τη μείωση της φορολογίας επιχειρήσεων και τις σκληρές θέσεις για το Μεταναστευτικό που ήταν η προεκλογική σημαία του Μερτς.
Ζητούν ακριβώς τα αντίθετα και απορρίπτουν το κλείσιμο των γερμανικών συνόρων για το Μεταναστευτικό, που θα σταματούσε ούτως ή άλλως στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Ακόμα και μία συμφωνία σε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα θα τεθεί υπό την έγκριση της βάσης του SPD με εσωκομματικό δημοψήφισμα.
AfD και Αριστερά μπλοκάρουν συνταγματική μεταρρύθμιση.
Πέρα από τα χρονοδιαγράμματα και τις διαδικαστικές επισφάλειες, ο Μερτς έχει να αντιμετωπίσει ένα δομικό πρόβλημα κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών στο νέο Μπούντεσταγκ.
Η ενισχυμένη ακροδεξιά AfD ως αξιωματική αντιπολίτευση έχει 152 έδρες στην Ομοσπονδιακή Βουλή.
Ενισχυμένη είναι και η Αριστερά (Die Linke) που διαθέτει 64 βουλευτές.
Τα δύο αυτά κόμματα συγκεντρώνουν μία ακυρωτική μειοψηφία για αποφάσεις που αφορούν συνταγματικές διατάξεις και ρυθμίσεις που απαιτούν ενισχυμένη πλειοψηφία δύο τρίτων.
Αυτό ισχύει τόσο για το συνταγματικά κατοχυρωμένο «φρένο χρέους», όπως για την παράκαμψή του με το τρικ του «Ειδικού Ταμείου», όπως και τα 100 δισεκατομμύρια για τις ένοπλες δυνάμεις που αποφασίστηκαν από την απερχόμενη Βουλή το 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η τρικομματική κυβέρνηση Σολτς διαλύθηκε χωρίς να έχει ψηφιστεί από το Μπούντεσταγκ τακτικός προϋπολογισμός για το 2025, ακριβώς επειδή οι Φιλελεύθεροι του Κρίστιαν Λίντνερ, συνεπικουρούμενοι και από την αξιωματική αντιπολίτευση του Φρίντριχ Μερτς, δεν δέχονταν την επίκληση από τον καγκελάριο Σολτς συνθηκών «εκτάκτου ανάγκης» για τη στήριξη της Ουκρανίας, που θα δικαιολογούσε μία νέα παράκαμψη του «φρένου χρέους».
Αλλά χωρίς μεταρρύθμιση ή παράκαμψη του «φρένου χρέους» θα βρεθεί και ο Μερτς στη δύσκολη θέση του Σολτς για να χρηματοδοτήσει τις αυξημένες ανάγκες εξοπλισμού των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων μετά το 2028 που εξαντλείται το ισχύον σήμερα «Ειδικό Ταμείο».
Ο υπουργός Αμυνας, Μπόρις Πιστόριους, υπολογίζει ότι «οι αναγκαίες επενδύσεις τα επόμενα χρόνια θα διπλασιαστούν στα 100 δισεκατομμύρια ετησίως». Αυτά δεν εξοικονομούνται με άλλες περικοπές στον προϋπολογισμό.
Οι Πράσινοι πρότειναν ως λύση να αποφασιστεί από την απερχόμενη Βουλή, η οποία λειτουργεί κανονικά μέχρι τη συγκρότηση της νεοεκλεγείσας σε σώμα στα τέλη Μαρτίου, η συνταγματική μεταρρύθμιση του «φρένου χρέους».
Ο Φρίντριχ Μερτς απέκλεισε το σενάριο της συνταγματικής μεταρρύθμισης.
Κάτι τέτοιο θα τον εξέθετε στα πυρά του ακροδεξιού AfD για αθέτηση της προεκλογικής του δέσμευσης να τηρήσει το «φρένο χρέους».
Δήλωσε όμως ανοιχτός στη συζήτηση για ένα νέο «Ειδικό Ταμείο» για τις ένοπλες δυνάμεις.
«Μιλάμε για αυτό, αλλά είναι πολύ νωρίς να ειπωθεί κάτι», είπε ο Μερτς.
Αλλά και το «Ειδικό Ταμείο» μπορεί να περάσει μόνον από την απερχόμενη, όχι από την επόμενη Βουλή. Αν το δεχθεί ο Μερτς, θα βρεθεί πάλι στο στόχαστρο του AfD.