Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ: «Η Ακροδεξιά μπορεί να αλλάξει το πρόσωπο της ΕΕ»

Τη βαθιά του ανησυχία για την ενίσχυση της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη εκφράζει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. «Αν η τάση προς την Ακροδεξιά γενικευθεί, τότε θα αλλάξει το πρόσωπο της ΕΕ» προειδοποιεί. Οσον αφορά τη διατλαντική σχέση ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν εκτιμά ότι «δεν έχει τελειώσει», ενώ χαρακτηρίζει τον Φρίντριχ Μερτς «βαθιά φιλοευρωπαίο ηγέτη».

Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται αποφασισμένος να ανατρέψει τη διατλαντική τάξη. Είναι η Ευρώπη μόνη της;

Η διατλαντική σχέση, παρότι έχει χάσει το βάρος που είχε, δεν έχει τελειώσει. Οι άνθρωποι και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού γνωρίζουν ότι χρειάζονται ο ένας τον άλλο. Ακόμα και αν από καιρού εις καιρόν δίνουν την εντύπωση ότι το ξεχνούν. Οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν ότι πρέπει να αυξήσουν την αμυντική τους προσπάθεια, να ενισχύσουν τον ευρωπαϊκό πυλώνα του ΝΑΤΟ, μια διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος αμερικανός πρόεδρος που συνηγορεί υπέρ της αύξησης της αμυντικής προσπάθειας. Μου το είπε πρώτος σε λιγότερο επιθετικούς όρους ο Κλίντον. Επαναλήφθηκε το μήνυμα από τον Μπους, τον Ομπάμα, τον Τραμπ, αλλά σε διαφορετικό τόνο. Γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε για το δικό μας καλό, όχι γιατί το ζητά ο Τραμπ.

Ακούσαμε τον Τραμπ να αποκαλεί τον Ζελένσκι δικτάτορα, την εχθρική προς την ΕΕ ομιλία του Ντι Τζέι Βανς, όπου υποστήριξε το AfD και άλλες δυνάμεις που θέλουν να διαλύσουν την ΕΕ. Πόσο ανησυχείτε;

Δεν ανησυχώ για τα αμερικανικά μηνύματα. Ανησυχώ για το τι συμβαίνει στην Ευρώπη, γιατί οι ακροδεξιές δυνάμεις ενισχύονται λίγο-πολύ παντού. Ανησυχώ διότι σε κάποιον βαθμό οι ομιλίες των πολιτικών από τις κλασικές πολιτικές οικογένειες θα μπορούσαν να ανήκουν στον ακροδεξιό διάλογο. Πρέπει να αντισταθούμε, διότι αν η τάση προς την Ακροδεξιά γενικευθεί τότε θα αλλάξει το πρόσωπο της ΕΕ. Για αυτό ανησυχώ. Παρότι τα κεντρώα κόμματα είναι ισχυρά, όπως βλέπουμε στη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου ο αριθμός των Χριστιανοδημοκρατών ηγετών αυξάνεται, η Ακροδεξιά ενισχύεται. Είναι ανησυχητικό.

Πώς μπορεί η Ευρώπη να πάρει θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία;

Στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία πρέπει να υπάρξει θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την ΕΕ και για την Ουκρανία, και να είναι εγγυημένη. Αν δεν έχεις θέση στο τραπέζι, είσαι στο μενού. Και η θέση της Ευρώπης δεν είναι στο μενού, αλλά στην πλευρά της προετοιμασίας του. Η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη, παρά τα αντικρουόμενα μηνύματα από τους ρώσους και τον Τραμπ. Καθώς αφορά την ασφάλειά της, η Ευρώπη πρέπει να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις όχι μέχρι μια εκεχειρία, αλλά μέχρι μια σαφώς διευθετημένη ειρήνη. Για τον λόγο αυτόν πρέπει να διασφαλίσουμε την ενότητά μας ως «27». Οι ΗΠΑ και η Κίνα δεν θεώρησαν ποτέ την ΕΕ μια οντότητα αλλά μια ομάδα 27 κρατών και επιδιώκουν διαχωρισμό στην ΕΕ, καθώς υποδέχονται τον έναν μετά τον άλλον τους ευρωπαίους ηγέτες. Αλλά οι Ευρωπαίοι πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι ισχυροί μόνο όταν δρουν ενωμένοι.

Θα ήταν προτιμότερο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, αλλά και για άλλα ζητήματα, να υπάρχουν «συμμαχίες των προθύμων» μεταξύ κρατών-μελών της ΕΕ;

Εξαρτάται από το τι έχουν τη βούληση να κάνουν οι «πρόθυμοι». Αν μια συμμαχία προθύμων είναι ένδειξη διχασμού τότε πρέπει να αποφευχθεί. Αλλά αν οι «πρόθυμοι» είναι αυτοί που έχουν την ικανότητα να βάλουν στρατιωτικές δυνάμεις στο έδαφος, αν δρουν στο πνεύμα της ΕΕ ή του τι θα αποφασίσει η ΕΕ, τότε είναι εντάξει.

Ποιος πρέπει να είναι αυτός που μιλάει εκ μέρους της Ευρώπης με τον Τραμπ;

Εχουμε πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον κ. Κόστα και πρόεδρο της Κομισιόν την κυρία Φον ντερ Λάιεν. Αυτοί είναι οι φυσικοί εκπρόσωποι της ΕΕ.

Οσον αφορά τους δασμούς, πώς πρέπει να αντιδράσει η ΕΕ;

Πρέπει να αντιδράσει ως ΕΕ και όχι μεμονωμένα τα κράτη-μέλη. Διότι μεμονωμένα κανένα κράτος-μέλος της ΕΕ δεν έχει αρκετή ισχύ για να αντισταθεί στις ΗΠΑ. Το εμπόριο είναι αρμοδιότητα της ΕΕ και η φυσική εκπρόσωπος είναι η πρόεδρος της Κομισιόν. Αν εμφανίζεται ως η μόνη εκπρόσωπος της ΕΕ, τότε οι ΗΠΑ θα ακούσουν. Αν μεμονωμένα άτομα πηγαίνουν στο Οβάλ Γραφείο, δεν έχουν καμία επιρροή. Ο Τραμπ γνωρίζει ότι το εμπόριο είναι ζήτημα της Κομισιόν και ακούει την Κομισιόν αν μιλάει εκ μέρους της Ενωσης. Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι όσον αφορά τα μηνύματά μας. Αν οι ΗΠΑ εισαγάγουν μονομερώς δασμούς, τότε πρέπει να αντιδράσουμε με τον ίδιο τρόπο. Αυτό κάναμε το 2018, όταν αποφασίσαμε να επιβάλουμε δασμούς στα τζιν, το ουίσκι. Δεν του άρεσε, διότι έπληττε Πολιτείες με ρεπουμπλικανική ηγεσία. Αλλά προτού αντιδράσουμε, πρέπει να προσπαθήσουμε να τον πείσουμε ότι οι δασμοί δεν είναι ο πιο έξυπνος τρόπος για να αντιμετωπιστούν ζητήματα εμπορίου. Το 2018 τού πρότεινα να καταργηθούν όλοι οι δασμοί και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, όπως φαινόταν ότι επιδίωκε σύμφωνα με τον αμερικανικό Τύπο τότε. Αλλά όταν το πρότεινα, το αρνήθηκε λέγοντας ότι τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα ήταν καλύτερα από τα αμερικανικά και ένα τοπίο χωρίς δασμούς δεν θα ήταν υπέρ των ΗΠΑ.

Τι περιμένετε από τη Γερμανία μετά την εκλογή του Μερτς;

Ο Μερτς είναι βαθιά φιλοευρωπαίος ηγέτης. Τον γνωρίζω πάνω από τριάντα χρόνια. Τον γνώριζα όταν ήταν ευρωβουλευτής και αναφέρεται συχνά στην εποχή εκείνη λέγοντας ότι επηρεάστηκε πολύ από την ευρωπαϊκή διάσταση της γερμανικής πολιτικής. Αν διοριστεί νέος καγκελάριος, θα έχουμε έναν φιλοευρωπαίο ηγέτη στο τιμόνι της Γερμανίας. Ελπίζω ότι δεν θα προχωρήσει την ιδέα του να επιβάλει μόνιμους ελέγχους στα σύνορα, κάτι που δεν ευθυγραμμίζεται με τις βαθύτερες ευρωπαϊκές του πεποιθήσεις, διότι αυτό θα οδηγήσει στο τέλος τη Σένγκεν. Είναι θετικό ότι θα έχουν έναν κυβερνητικό συνασπισμό δύο κομμάτων, τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Σοσιαλδημοκράτες, και δεν θα ξαναζήσουμε αυτό που είδαμε τα τελευταία χρόνια, μια Γερμανία που δεν έλεγε ούτε «όχι» ούτε «ναι» αλλά απείχε. Θα έχουμε μια πιο ενοποιημένη γερμανική θέση.

Θα αλλάξει θέση η Γερμανία όσον αφορά την έκδοση κοινού χρέους για την άμυνα;

Η Γερμανία έχει ήδη αλλάξει τη θέση της όσον αφορά τη χρηματοδότηση των συνεπειών της COVID. Οταν πρότεινα για πρώτη φορά ευρωομόλογα το 1999, ήταν επιθετικά αντίθετη. Θα υπάρξει ένας βαθμός μετακίνησης από αυτή την άποψη, αλλά δεν βρίσκονται ακόμη εκεί.