«Αφου την χτυπούσε γιατί εμενε;» – Το σύνδρομο της κακοποιημένης γυναίκας

Η αύξηση των γυναικοκτονιών – ή καλύτερα της ορατότητάς τους- έχει αναδείξει το πρόβλημα τον τελευταίο καιρό ακόμα περισσότερο. Κι αυτό γιατί αποτελεί το τελευταίο βήμα, το τελευταίο στάδιο της βίας που υφίσταται μία γυναίκα από τον σύντροφο της.

Και όπως συχνά η απάντηση σε έναν βιασμό είναι «τι φορούσε το θύμα;», η απάντηση σε ζητήματα τέτοιου είδους κατάφωρης βίας είναι «ε καλά, αφού την χτυπούσε γιατί έμενε μαζί του;».

Το ζήτημα όμως δεν είναι τόσο απλό.

Πράγματι με το πέρασμα του χρόνου ο νόμος έχει προσφέρει στις γυναίκες μία κάποια προστασία ενάντια στη βία.

Ωστόσο, όπως και σε πολλά ζητήματα, μία κοινωνία όπως η ελληνική με ένα μακρύ ιστορικό γυναικείας καταπίεσης δεν μπορεί να εξυγιανθεί μονάχα με την θεσμοθέτηση νόμων.

Πέρα από κοινωνικούς και πρακτικούς παράγοντες όπως η οικονομική στήριξη, οι οικογενειακές δομές και ο φόβος, έχουν υπάρξει κάποιες προσπάθειες να εξηγηθεί γιατί είναι τόσο συχνό φαινόμενο, γυναίκες που κακοποιούνται από τους συζύγους και τους συντρόφους τους να διστάζουν ή ακόμα και να είναι άκρως αντίθετες στο να τους εγκαταλείψουν.

Το σύνδρομο της κακοποιημένης γυναίκας

Μία από αυτές τις θεωρίες είναι η θεωρία του Συνδρόμου της κακοποιημένης γυναίκας.

Η θεωρία του συνδρόμου της κακοποιημένης γυναίκας η οποία πιστώνεται στην Αμερικανίδα ψυχολόγος Lenore Walker προσπάθησε λοιπόν να εξηγήσει γιατί οι γυναίκες παρέμειναν στις κακοποιητικές τους σχέσεις.

Η Walker περιγράφει τη θεωρία της για τον κύκλο της ενδοοικογενειακής βίας σε τρεις φάσεις: α) δημιουργία έντασης, β) οξύ περιστατικό κακοποίησης, γ) μεταμέλεια και δ) καλοσύνη.

Το τέταρτο στοιχείο, η καλοσύνη, που περιγράφεται από ορισμένους ως η «φάση του μέλιτος», είναι η ουσιαστική πτυχή που έλκει συνεχώς αυτές τις γυναίκες να παραμένουν στον κύκλο της κακοποίησης.

Ορισμένοι ψυχολόγοι θεωρούν ότι υπάρχει μια βιολογική αντίδραση από την κακοποίηση, όπου η γυναίκα είναι τόσο «συναισθηματικά και σωματικά εξαντλημένη» που χρειάζεται υποστήριξη, η οποία με τη σειρά της προσφέρεται από τον θύτη.

Το εύρος των γυναικών που πλήττονται από αυτή τη βία δεν εντάσσεται σε μια μοναδική κατηγορία, καθώς εμπλέκεται ένα σύμπλεγμα κοινωνικών παραγόντων.

Η περίπτωση της άμυνας

H θεωρία ωστόσο πάει ένα βήμα παρακάτω ώστε να επιχειρήσει να εξηγήσει πως αυτός ο κύκλος της βίας μπορεί να οδηγήσει σε περιπτώσεις που οι γυναίκες σκοτώνουν τους κακοποιητές συντρόφους τους.

Αυτές οι περιπτώσεις παρουσιάζονται ως μία μορφή άμυνας σε ένα «συνεχόμενο έγκλημα», άμυνα η οποία δεν είναι ωστόσο αναγνωρισμένη από την νομική επιστήμη.

Δηλαδή, καθώς η άμυνα θεωρείται ότι υφίσταται μόνο όταν ο κίνδυνος είναι παρλων και άμεσος, οι γυναίκες αυτές συχνά καταδικάζονται για φόνο εκ προ μελέτης.

Αν και υπάρχει παγκόσμια νομολογία, δημιουργείται μια ανάγκη για περαιτέρω έρευνα ώστε η δικαιοσύνη να μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτά τα περιστατικά με περισσότερη συνέπεια, σύνεση και λαμβάνοντας υπόψιν την κοινωνική δομή πάνω στην οποία νομοθετεί.