Η εξίσωση της διαγραφής των «αιώνιων» φοιτητών – Τι προβλέπει ο νόμος, τι ζητούν οι πρυτάνεις

Ανοιχτός παραμένει ο διάλογος σχετικά με τον τρόπο που θα εφαρμοστούν οι διαγραφές των λεγόμενων «αιώνιων» φοιτητών, καθώς πολλές είναι οι ακαδημαϊκές φωνές που ζητάνε ειδική μέριμνα επί του ζητήματος.

Εντούτοις, το υπουργείο Παιδείας ακόμα δεν έχει προχωρήσει σε διευκρινίσεις και πρωτοβουλίες σχετικά με το ζήτημα.

Υπενθυμίζεται ότι το 2022 ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος της Νίκης Κεραμέως, ο οποίος προέβλεπε τη διαδικασία με την οποία οι φοιτητές που ξεπερνούν το όριο φοίτησης θα διαγράφονται από τα μητρώα των πανεπιστημίων, αρχής γενομένης το 2025 και πιο συγκεκριμένα τον Αύγουστο.

Τι προβλέπει ο νόμος Κεραμέως για τη διαγραφή των φοιτητών

Ο συγκεκριμένος νόμος δίνει πληροφορίες για το πλαίσιο υπό το οποίο πρέπει να διαγραφούν οι φοιτητές.

Σε περίπτωση που δεν υπάρξουν περαιτέρω μεταβολές, ισχύουν τα εξής:

Η ανώτατη διάρκεια φοίτησης σε ένα πρόγραμμα σπουδών πρώτου κύκλου με ελάχιστη διάρκεια οκτώ (8) ακαδημαϊκών εξαμήνων για την απονομή του τίτλου σπουδών, είναι ο χρόνος αυτός, προσαυξημένος κατά τέσσερα (4) ακαδημαϊκά εξάμηνα. Σε πρόγραμμα σπουδών του οποίου ο ελάχιστος χρόνος υπερβαίνει τα οκτώ (8) ακαδημαϊκά εξάμηνα, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης είναι ο ελάχιστος χρόνος σπουδών, προσαυξημένος κατά έξι (6) ακαδημαϊκά εξάμηνα. Μετά τη συμπλήρωση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης, με την επιφύλαξη των επόμενων παραγράφων, το Διοικητικό Συμβούλιο του Τμήματος εκδίδει πράξη διαγραφής. Με τον εσωτερικό κανονισμό του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) καθορίζονται οι διαδικαστικές λεπτομέρειες και τα δικαιολογητικά για την κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης της παρ. 1 για σοβαρούς λόγους υγείας που ανάγονται στο πρόσωπο του φοιτητή ή στο πρόσωπο συγγενούς πρώτου βαθμού εξ αίματος ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης.

Για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που εισάγονται από το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 και εξής:

Η ανώτατη διάρκεια φοίτησης σε ένα πρόγραμμα σπουδών πρώτου κύκλου με ελάχιστη διάρκεια οκτώ (8) ακαδημαϊκών εξαμήνων (τέσσερα (4) ακαδημαϊκά έτη) για την απονομή του τίτλου σπουδών, είναι ο χρόνος αυτός, προσαυξημένος κατά τέσσερα (4) ακαδημαϊκά εξάμηνα (δύο (2) ακαδημαϊκά έτη). Σε πρόγραμμα σπουδών του οποίου ο ελάχιστος χρόνος υπερβαίνει τα οκτώ (8) ακαδημαϊκά εξάμηνα, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης είναι ο ελάχιστος χρόνος σπουδών, προσαυξημένος κατά έξι (6) ακαδημαϊκά εξάμηνα (τρία (3) ακαδημαϊκά έτη).

Ως εκ τούτου, για παράδειγμα, οι φοιτητές/τριες εισαγωγής 2022-2023 οφείλουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους μέχρι και:

• το ακαδημαϊκό έτος 2027-2028 (συμπεριλαμβανομένης και της εξεταστικής περιόδου Σεπτεμβρίου 2028) για τα τετραετούς φοίτησης Τμήματα,
• το ακαδημαϊκό έτος 2029-2030 (συμπεριλαμβανομένης και της εξεταστικής περιόδου Σεπτεμβρίου 2030) για τα πενταετούς φοίτησης Τμήματα

Για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες

α) εισαγωγής το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 αλλά και

β) για αυτούς/ές που κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 ΔΕΝ είχαν υπερβεί τον ελάχιστο χρόνο φοίτησης (αφορά σε φοιτητές/τριες που κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 φοιτούσαν από το 1ο έως και το 4ο έτος για τα τετραετούς φοίτησης Τμήματα, και από το 1ο έως και το 5ο έτος για τα πενταετούς φοίτησης Τμήματα):

Η ανώτατη διάρκεια φοίτησης σε ένα πρόγραμμα σπουδών πρώτου κύκλου με ελάχιστη διάρκεια οκτώ (8) ακαδημαϊκών εξαμήνων (τέσσερα (4) ακαδημαϊκά έτη) για την απονομή του τίτλου σπουδών, είναι ο χρόνος αυτός, προσαυξημένος κατά τέσσερα (4) ακαδημαϊκά εξάμηνα (δύο (2) ακαδημαϊκά έτη). Σε πρόγραμμα σπουδών του οποίου ο ελάχιστος χρόνος υπερβαίνει τα οκτώ (8) ακαδημαϊκά εξάμηνα, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης είναι ο ελάχιστος χρόνος σπουδών, προσαυξημένος κατά έξι (6) ακαδημαϊκά εξάμηνα (τρία (3) ακαδημαϊκά έτη). Ο υπολογισμός της ανώτατης διάρκειας φοίτησης εφαρμόζεται από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 και έπειτα.

Ως εκ τούτου, οι ανωτέρω φοιτητές/τριες οφείλουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους μέχρι και:

• το ακαδημαϊκό έτος 2026-2027 (συμπεριλαμβανομένης και της εξεταστικής περιόδου Σεπτεμβρίου 2027) για τα τετραετούς φοίτησης Τμήματα,
• το ακαδημαϊκό έτος 2028-2029 (συμπεριλαμβανομένης και της εξεταστικής περιόδου Σεπτεμβρίου 2029) για τα πενταετούς φοίτησης Τμήματα

Για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020 – 2021 είχαν υπερβεί τον ελάχιστο χρόνο φοίτησης (αφορά σε φοιτητές/τριες που κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 φοιτούσαν στο 5ο ή σε μεγαλύτερο έτος για τα τετραετούς φοίτησης Τμήματα και στο 6ο ή σε μεγαλύτερο έτος για τα πενταετούς φοίτησης Τμήματα:

Διαθέτουν για την ολοκλήρωση των σπουδών τους χρόνο ίσο προς την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης, δηλαδή οκτώ (8) ακαδημαϊκά εξάμηνα (τέσσερα (4) ακαδημαϊκά έτη) για τα τετραετούς φοίτησης Τμήματα, και δέκα (10) ακαδημαϊκά εξάμηνα (πέντε (5) ακαδημαϊκά έτη) για τα πενταετούς φοίτησης Τμήματα, από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 και εξής.

Ως εκ τούτου, οι ανωτέρω φοιτητές/τριες οφείλουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους μέχρι και:

• το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025 (συμπεριλαμβανομένης και της εξεταστικής περιόδου Σεπτεμβρίου 2025) για τα τετραετούς φοίτησης Τμήματα,
• το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026 (συμπεριλαμβανομένης και της εξεταστικής περιόδου Σεπτεμβρίου 2026) για τα πενταετούς φοίτησης Τμήματα.

Τι ισχύει σχετικά με την αναστολή φοίτησης

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 4777/2021 (ΦΕΚ 25/19-2-2021 τ.Α’) άρθρο 34 παρ.4 όπως τροποποιήθηκε με τον Νόμο 4957/2022 (ΦΕΚ 141/21-7-2022 τ.Α’) άρθρο 76 παρ. 4 «οι φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο φοίτησης της παρ. 1 (ν+2), δύνανται, μετά από αίτησή τους προς την Γραμματεία του Τμήματος, να διακόψουν τη φοίτησή τους, για χρονική περίοδο που δεν υπερβαίνει τα (2) δύο έτη. Το δικαίωμα διακοπής της φοίτησης δύναται να ασκηθεί άπαξ ή τμηματικά για χρονικό διάστημα κατ’ ελάχιστον ενός (1) ακαδημαϊκού εξαμήνου, αλλά η διάρκεια της διακοπής δεν δύναται να υπερβαίνει αθροιστικά τα δύο (2) έτη αν χορηγείται τμηματικά. Η φοιτητική ιδιότητα αναστέλλεται κατά τον χρόνο διακοπής της φοίτησης και δεν επιτρέπεται η συμμετοχή σε καμία εκπαιδευτική διαδικασία».

Οι φοιτητές με αίτησή τους στην έναρξη του ακαδημαϊκού έτους που σκοπεύουν να αιτηθούν αναστολή φοίτησης υποβάλλουν στην Γραμματεία του Τμήματος αίτηση  για αναστολή φοίτησης και επισυνάπτοντας όλα τα σχετικά δικαιολογητικά από τα οποία αποδεικνύονται:

• σοβαροί λόγοι υγείας: του αιτούντος ή συγγενών του μέχρι και δευτέρου βαθμού εξ αίματος βεβαίωση αρμόδιων δημόσιων αρχών ή οργανισμών,
• λόγοι στράτευσης: πρόσκληση κατάταξης
• σοβαροί οικονομικοί λόγοι.

Η αίτηση εγκρίνεται από την Συνέλευση του Τμήματος. Κατά την διάρκεια αναστολής φοίτησης ακυρώνεται η ακαδημαϊκή ταυτότητα (πάσο), ο φοιτητής χάνει την πρόσβαση στο ηλεκτρονικό σύστημα σπουδών, δεν μπορεί να εξεταστεί σε μαθήματα και να παραλάβει συγγράμματα για το διάστημα αυτό. Τα εξάμηνα αυτά δεν προσμετρώνται στην ανώτατη διάρκεια φοίτησης.

Μετά τη λήξη της διακοπής των σπουδών οι φοιτητές επανέρχονται στο Τμήμα. Η άρση της διακοπής φοίτησης είναι δυνατή με την ίδια ως άνω διαδικασία.

Τι ζητούν οι πρυτάνεις

Στην ανακοίνωση μετά την ολοκλήρωση της 107ης Συνόδου των Πρυτάνεων, αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι:

«Τέλος, η Σύνοδος Πρυτάνεων εξέφρασε την ανησυχία της για τις συνέπειες από την εφαρμογή της διάταξης για την οριζόντια διαγραφή φοιτητών/τριών. Θεωρεί ότι δεν μπορεί να παραγνωριστεί η κρίσιμη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε εκείνους που είναι ανενεργοί και εκείνους που αγωνίζονται για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Προτείνει συνεπώς να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες και να αντιμετωπιστεί το σοβαρό αυτό ζήτημα με κοινωνική ευαισθησία».

Η συγκεκριμένη μνεία κάνει ξεκάθαρο το πόσο δύσκολο, είναι εν τέλει, να εφαρμοστεί οριζόντια ένας νόμος χωρίς να λαμβάνει υπόψιν ειδικές συνθήκες που μπορεί να οδηγούν τους φοιτητές σε μία μικρή ή μεγάλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση των σπουδών τους.

Όπως αναφέρουν πληροφορίες, στη Σύνοδο των Πρυτάνεων ο Κυριάκος Πιερρακάκης ζήτησε από τα πανεπιστήμια αριθμητικά στοιχεία, προκειμένου να εξεταστεί το μέγεθος του ζητήματος που του έχει τεθεί, εμμένοντας στη θέση ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί.

Η ΠΟΣΔΕΠ για τις διαγραφές

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ) εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με την εφαρμογή του νόμου η οποία θεωρεί ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί για τους εξής λόγους:

• «Είναι άδικη για πολλούς/ές φοιτητές/τριες που παλεύουν, υπό αντίξοες πολλές φορές συνθήκες, για την ολοκλήρωση των σπουδών τους

• Αδυνατεί να διαχωρίσει την ήρα από το στάρι, δηλαδή τους ανενεργούς φοιτητές που έχουν εγκαταλείψει τις σπουδές από τους ενεργούς φοιτητές που χρωστούν λίγα ή ελάχιστα μαθήματα

• Θέτει ένα απόλυτο χρονικό όριο για τις διαγραφές και ένα οριζόντιο σύστημα διαγραφών για όλα τα προγράμματα σπουδών, μην αναγνωρίζοντας διαφοροποιήσεις και ιδιαιτερότητες

• Αδιαφορεί να διερευνήσει και να αντιμετωπίσει τα αίτια της φοιτητικής αποτυχίας και εγκατάλειψης των σπουδών

• Ασκεί πίεση στα μέλη ΔΕΠ και στους λοιπούς διδάσκοντες με προφανείς επιπτώσεις στο επίπεδο των σπουδών και στην αξιολόγηση των διδασκομένων

• Περιορίζει την ακαδημαϊκή ελευθερία των μελών της Συνέλευσης των Τμημάτων, καθώς και των Διοικήσεων των Τμημάτων / Σχολών / Πανεπιστημίων, επιβάλλοντάς τους τη λήψη αποφάσεων με τις οποίες δεν συμφωνούν στη βάση εκπαιδευτικών κριτηρίων

• Ενθαρρύνει αθέμιτες διευθετήσεις μεταξύ «φοιτητικών ομάδων» και μελών ΔΕΠ ή/και ακαδημαϊκών οργάνων για ευνοϊκή μεταχείριση φοιτητών που κινδυνεύουν με διαγραφή

• Δεν περιέχει καμία πρόβλεψη για το αντίκρισμα των σπουδών που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τη διαγραφή».

Στη συνέχεια της ανακοίνωσης τονίζεται, βέβαια, πως παρότι ο νόμος έχει αρκετά κωλύματα μέχρι την εφαρμογή του, η κατάσταση δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει, καθώς προκαλείται σωρεία προβλημάτων.

Αυτό που ζητάει η ΠΟΣΔΕΠ είναι η έγκαιρη τροποποίηση του νόμου.