Μη μιλάς, μη γελάς

Την περασμένη εβδομάδα είχα γράψει σε αυτή τη στήλη για την απόφαση της μεγαλύτερης χορωδίας της Βρετανίας να βάλει Χ στο τραγούδι των Police «Every breath you take», συνδυάζοντας μάλιστα με τη συζήτηση που έχει ανοίξει για το πόσα γραμμάρια σεξισμός φουσκώνουν τον μισογυνισμό στα τραγούδια του Καζαντζίδη. Κάποιοι λοιπόν, εμμέσως πλην σαφώς, μου την έπεσαν, με ευγένεια ομολογουμένως, ότι πρόκειται για ένα έλασσον θέμα, που δεν επηρεάζει στο ελάχιστο την καθημερινότητά μας και ότι αυτές οι αντιδράσεις είναι μέσα στο πλαίσιο της εξωτερίκευσης του τραμπισμού και μπλα μπλα μπλα.

Να τους ακούσω, αλλά τους έχω νέα. Αν ασχολούμασταν μόνο με ό,τι επηρεάζει την καθημερινότητά μας, θα ασχολούμασταν, οι περισσότεροι τουλάχιστον, με την κίνηση στους δρόμους, την ακρίβεια στα σουπερμάρκετ, άντε και για το αν η λακτόζη προκαλεί φούσκωμα και η γλουτένη εντερικούς σπασμούς και that’s all, folks. Αφού δεν είμαι γκέι γιατί να με απασχολούν τα προβλήματα, οι ανισότητες ή ο αποκλεισμός που υφίσταται η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα; Εχω υποστεί ενδοοικογενειακή βία; Εχω ζήσει ανάλογα περιστατικά στο άμεσο περιβάλλον μου; Απειλούμαι από κάτι τέτοιο; Εχω βιώσει το αποτέλεσμα της τοξικής αρρενωπότητας; Οχι. Γιατί λοιπόν να παίξει το βλέφαρό μου για τις κακοποιημένες γυναίκες; Είμαι πρόσφυγας; Τι με νοιάζει το Προσφυγικό; Κι αφού δεν ανήκω στη νέα γενιά, ούτε παιδιά έχω, για ποιον λόγο να ανησυχώ για το μέλλον της; Και από τη στιγμή που ζω σε δικό μου σπίτι, πόσο επηρεάζει την καθημερινότητά μου το ότι τα ενοίκια έχουν εκτοξευθεί στα ύψη;

Ναι, ναι, ξέρω πολύ καλά να κάνω τον δικηγόρο του διαβόλου στον εαυτό μου. Αυτά που αναφέρω παραπάνω είναι μείζονα θέματα που αφορούν περισσότερο ή λιγότερο μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας, είναι δηλαδή θέματα κοινωνικά, ενώ το θέμα του αποκλεισμού ενός τραγουδιού από το ρεπερτόριο μιας χορωδίας αφορά μια ομάδα. Θα συμφωνούσα αν η στοιχειώδης εμπειρία ζωής δεν με είχε διδάξει ότι όταν συσσωρεύονται πολλά ελάσσονα, προκαλούν, τελικά, ένα μείζον που σου σκάει στη μούρη χωρίς να το καταλάβεις. Και όσο για το συγκεκριμένο, δεν πρόκειται για μεμονωμένο γεγονός. Εχουν προηγηθεί πολλά που αρχίζουν και συγκροτούν ιδεολογία. Να βγει η Κοκκινοσκουφίτσα από τις παιδικές βιβλιοθήκες διότι εμπεριέχει σεξιστικά μηνύματα. Να γίνουν επισημάνσεις στο «Οσα παίρνει ο άνεμος», να «διορθωθούν» τα μυθιστορήματα της Αγκαθα Κρίστι διότι υπονοούν ρατσισμό, να κοπεί «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι» από την ταινιοθήκη του Παρισιού διότι έχει να κάνει με την εκμετάλλευση του ανθρώπινου σώματος και διάφορα άλλα που αποτελούν πλέον «λίστες», με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.

«Αθώα» φάνηκε και πριν από λίγες ημέρες η αντίδραση κάποιων γυναικών ηθοποιών διότι σε μια stand up comedy που επρόκειτο να ανέβει στο Ακροπόλ θα συμμετείχαν μόνο άνδρες. Είπαν την άποψή τους τα κορίτσια, σου λέει ο άλλος. Αλλά η διατύπωση μιας άποψης και ο τρόπος της διακίνησής της μπορεί να παραπέμψουν σε ιδεολογικό εκβιασμό. Και στην προκειμένη περίπτωση έπιασε, διότι η παράσταση τελικά αναβλήθηκε. Και κάποιοι άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους. Και όταν κάποιοι χάνουν τη δουλειά τους επειδή κάποιοι άλλοι επεμβαίνουν «διορθωτικά» σε αυτήν, σόρι, αλλά αυτό αφορά και τη δική μου καθημερινότητα.

«Διορθώνοντας»

τη λογοτεχνία

Και ας ξεκαθαρίσουμε κάτι άλλο που αφορά τη «διόρθωση» ή έστω την «εξέταση» κάποιων λογοτεχνημάτων με βάση τις περιρρέουσες ιδεοληψίες. Μια παγίδα στην οποία απορώ πώς πέφτουν άνθρωποι που ασχολούνται με τη γραφή ή το θέατρο.

Το ότι γράφτηκαν σε άλλες εποχές δεν σημαίνει τίποτα. Και σήμερα να είχαν γραφτεί, το ίδιο θα έλεγα. Στη λογοτεχνία και τη δραματουργία δεν υπάρχει απόλυτη αλήθεια. «Ηρωας» είναι κάποιος που αξίζει να διηγηθείς ολόκληρη ή ένα μέρος της ζωής του. Και ο σκοπός της είναι να συγκινήσει ακόμη και με διαφορετικό τρόπο τον κάθε αναγνώστη. Οχι να διορθώσει τον κόσμο. Γιατί τότε ο Τσέχοφ δεν θα έγραφε έργα αλλά τσιτάτα.