Πώς η ανισότητα τροφοδοτεί την έκρηξη της αισθητικής χειρουργικής

Ο Economist ξεκίνησε το νέο έτος με μια έκθεση που σημειώνει ότι ο αριθμός των αισθητικών επεμβάσεων που πραγματοποιήθηκαν παγκοσμίως αυξήθηκε κατά 40% μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια, από 24 εκατομμύρια σε 35 εκατομμύρια.

Ωστόσο, ο αριθμός αυτός είναι πιθανότατα σημαντικά υποεκτιμημένος, καθώς περιλαμβάνει μόνο τις επεμβάσεις που πραγματοποιούνται από πιστοποιημένους πλαστικούς χειρουργούς, αποκλείοντας εκείνες που εκτελούνται σε ινστιτούα ομορφιάς ή σε κέντρα «πλαστικού τουρισμού» χαμηλού κόστους, όπως στην Τουρκία.

Η αγορά των ενέσιμων αισθητικών προϊόντων, όπως το Botox και τα fillers, μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά προβλέπεται να ξεπεράσει τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2025, σύμφωνα με το Social Europe.

Τα γυναικεία πρότυπα ομορφιάς

Οι γυναίκες υποβάλλονται σε αισθητική χειρουργική για να σβήσουν τις  «ατέλειες» στο πρόσωπο και το σώμα τους, προσπαθώντας να ευθυγραμμιστούν με ένα στενό, εξιδανικευμένο όραμα της θηλυκότητας.

Αλλά δεν είναι μόνο οι γυναίκες.

Οι ρίζες της πλαστικής χειρουργικής μπορούν να εντοπιστούν στον δέκατο ένατο αιώνα, όταν οι Εβραίοι άνδρες προσπάθησαν να αλλάξουν τα γυλετικά χαρακτηριστικά του προσώπου τους για να αποφύγουν τις διακρίσεις.

Σήμερα, οι άνδρες επιλέγουν ολοένα και περισσότερο τις επεμβάσεις, με τη λιποαναρρόφηση στην περιοχή του στήθους, την ανόρθωση βλεφάρων, το λίφτινγκ προσώπου και τη διόρθωση της μύτης να συγκαταλέγονται στις πιο δημοφιλείς.

Οι μη επεμβατικές θεραπείες, όπως τα fillers και το microneedling, κερδίζουν επίσης έδαφος μεταξύ των ανδρών.

Άλλωστε, το να γίνει κανείς Ken είναι εξίσου δύσκολο με το να γίνει κάποια Barbie.

Παρ’ όλα αυτά, το 2023, οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 86% των αισθητικών επεμβάσεων, σε σύγκριση με μόλις το 14% των ανδρών.

Προσπαθώντας να συμβαδίσουμε

Ωστόσο, οι πιέσεις εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο σε διάφορες περιοχές.

Η οικονομική ανισότητα παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτό που έχει ονομαστεί «κύκλος αισθητικής βελτίωσης».

Πρόκειται γιαμια συμμετρική ανάπτυξη της συσσώρευσης πλούτου τόσο των εύπορων όσο και της βιομηχανίας της πλαστικής χειρουργικής.

Η «αναβάθμιση» ή οι «βελτιώσεις», όπως είναι γνωστές οι καλλυντικές επεμβάσεις, γίνονται μέρος ενός ανταγωνισμού στάτους για να συμβαδίσει κανείς με τους «από πάνω».

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ των δαπανών για αισθητική χειρουργική και του πλούτου του ανώτερου 5%.

Αυτό δημιουργεί ένα φαινόμενο μίμησης, όπου η ανοιχτή συζήτηση για την αισθητική χειρουργική γίνεται ένα μήνυμα κοινωνικής θέσης.

Στη Βραζιλία, τα μέλη της εργατικής τάξης πραγματοποιούν φθηνές επιλεκτικές χειρουργικές επεμβάσεις για να συμμορφωθούν με τις αισθητικές προτιμήσεις της λευκής, ανώτερης μεσαίας τάξης.

Στη Νότια Κορέα, οι αισθητικές επεμβάσεις επιδιώκονται ως μέσο κοινωνικής διάκρισης εν μέσω οικονομικής αβεβαιότητας.

Σέξι selfies και ανδρισμός

Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η χειραγώγηση της εισοδηματικής ανισότητας σε ένα πειραματικό περιβάλλον αύξησε την πρόθεση των γυναικών να φορούν αποκαλυπτικά ρούχα, οδηγούμενες από το άγχος για την κοινωνική τους θέση.

Αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης όπου οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να δημοσιεύουν «σέξι selfies» στα social media και οι άνδρες είναι πιο ανταγωνιστικοί για το κύρος, τον σεβασμό και τις γυναίκες σε πιο άνισες κοινωνίες.

Από την άλλη, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι γυναίκες μειώνουν τη χρήση αισθητικών επεμβάσεων καθώς η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό και η πολιτική εκπροσώπηση γίνονται πιο ισότιμες.

Ο φαυλος κύκλος της ανισότητας

Αυτά τα φαινόμενα θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν τα πρώτα κύματα μιας μεγαλύτερης παλίρροιας καταπίεσης και οπισθοδρόμησης, απειλώντας να ακυρώσουν τη δύσκολα κερδισμένη πρόοδο στην ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα των γυναικών.

Η διαφορετική επικράτηση των αισθητικών βελτιώσεων με την πάροδο του χρόνου και σε διάφορες περιοχές προσφέρει πληροφορίες για τις πιέσεις της ανισότητας των φύλων και της οικονομίας.

Όλα αυτά δείχνουν για ακόμα μία φορά πως οι ανισότητες μεταξύ των φύλων και οι οικονομικές ανισότητες είναι βαθιά συνυφασμένες.

Οι οικονομικές ανισότητες γεννούν μία τάση για έμφαση στην αρρενωπότητα των ανδρών και σεξουαλικοποίηση των γυναικών.

Αυτό σε συνδυασμό με τις εξωτερικές επιρροές δημιουργεί αυξημένες επιθυμίες για αισθητικές επεμβάσεις και διαρκείς βελτιώσεις.

Εν τέλει δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος από τον οποίο οι μόνη κερδισμένη είναι η βιομηχανία της ομορφιάς.