Τα Κέντρα Υγείας μπαίνουν στη μάχη των εφημεριών

Από τον ερχόμενο μήνα θα ενταχθούν τα Κέντρα Υγείας στη… μάχη των εφημεριών στο Λεκανοπέδιο.

Με στόχο την αποσυμφόρηση των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) των νοσοκομείων.

Κάθε 24ωρο απευθύνονται σε εφημερεύουσες νοσοκομειακές δομές της πρωτεύουσας περί τους 2.200 ασθενείς, εντούτοις εκτιμάται πως ένα στα δύο περιστατικά θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ).

Κέντρα Υγείας: Δυναμικά

Στο πλαίσιο αυτό τα εννέα Κέντρα Υγείας θα μπουν στην… εξίσωση των εφημεριών δυναμικά – ενόσω οι τεχνοκράτες στην οδό Αριστοτέλους αναζητούν τη λύση για τη συρρίκνωση των αναμονών που συχνά ξεπερνούν τις 6 και φτάνουν ακόμη και τις 12 ώρες στα νοσοκομεία –, καθώς θα συμπεριλαμβάνονται στις σχετικές λίστες με τις εφημερεύουσες δομές του ΕΣΥ.

Στοίχημα η εμπιστοσύνη

Εντούτοις, παραμένει στοίχημα εάν θα τα εμπιστευτούν οι πολίτες.

Οπως άλλωστε έχει επισημάνει η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, «υπάρχουν πολλά Κέντρα Υγείας τα οποία πιθανόν να μην τα γνωρίζουν οι πολίτες και να μην τα επισκέπτονται».

Η ίδια όμως διευκρινίζει ότι σκοπός είναι να αυξηθεί η επισκεψιμότητά τους και αντιστρόφως ανάλογα να μειωθεί η ταλαιπωρία των ασθενών, οι οποίοι έως και σήμερα στοιβάζονται επί ώρες στις ουρές των ΤΕΠ.

Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι η ηγεσία του υπουργείου Υγείας έχει ήδη ξεκινήσει ένα σχέδιο αναβάθμισης των πρωτοβάθμιων δομών με επικείμενες προσλήψεις, κτιριακές ανακαινίσεις, αλλά και ανανέωση του ιατρικού εξοπλισμού τους.

Κέντρα Υγείας: Και πανεπιστημιακά

Παράλληλα όμως έχει θεσμοθετήσει και την ίδρυση Πανεπιστημιακών Κέντρων Υγείας σε όλη την επικράτεια, τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με τις αντίστοιχες Ιατρικές Σχολές, αλλάζοντας έτσι σελίδα στον ρόλο τους εντός του συστήματος.

Στόχος του σχεδίου αυτού είναι αφενός η ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας στους πολίτες και αφετέρου η δημιουργία κόμβων εκπαίδευσης στον νευραλγικό τομέα της πρωτοβάθμιας υγείας.

9+2 ερωτήσεις και απαντήσεις για το νέο πρόγραμμα

Πόσα και ποια Κέντρα Υγείας «μπαίνουν» άμεσα στις εφημερίες;

Συνολικά μπαίνουν στη «μάχη» των εφημεριών εννέα Κέντρα Υγείας (ΚΥ), εκ των οποίων τα τέσσερα υπάγονται στην 1η ΥΠΕ Αττικής και τα υπόλοιπα πέντε στη 2η ΥΠΕ Πειραιώς και Αιγαίου. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τα ΚΥ Αλεξάνδρας, Καλλιθέας, Αμαρουσίου, Ραφήνας, Βάρης, Μεγάρων, Ελευσίνας, Περιστερίου και Κερατσινίου.

Πόσα από αυτά λειτουργούν ή τίθενται σε 24ωρη λειτουργία;

Τα Κέντρα Υγείας Αλεξάνδρας, Ραφήνας και Μεγάρων βρίσκονται σε 24ωρη λειτουργία. Για τις υπόλοιπες πρωτοβάθμιες δομές το σχέδιο προβλέπει ένα μεικτό ωράριο, ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν από το πρόγραμμα εφημεριών των νοσοκομείων. Ετσι, για παράδειγμα, το ΚΥ Βάρης επίσης έχει 24ωρη λειτουργία, με εξαίρεση την ημέρα που θα εφημερεύει το νοσοκομείο Ασκληπιείο Βούλας (σε αυτή την περίπτωση θα προσφέρει τις υπηρεσίες του στους πολίτες από τις 07.00 έως και τις 22.00). Αντίστοιχα, οι ώρες λειτουργίας του ΚΥ Περιστερίου είναι 07.00 με 21.00 από Δευτέρα έως Παρασκευή, όμως προβλέπεται διεύρυνση του ωραρίου (24ωρη λειτουργία) όταν εφημερεύει το νοσοκομείο Αττικόν.

Θα προσληφθεί επιπλέον προσωπικό; Πού εντοπίζονται κενά;

Οπως έχει επισημάνει η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, δρομολογείται η άμεση τοποθέτηση επικουρικού προσωπικού – γιατροί, νοσηλευτές και εργαστηριακό προσωπικό. Το σχέδιο θέλει την άμεση ενίσχυση, δηλαδή ήδη από τον ερχόμενο μήνα, των συγκεκριμένων Κέντρων Υγείας με 50 υγειονομικούς. Παράλληλα όμως η ηγεσία του υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με τις διοικήσεις των εμπλεκόμενων ΥΠΕ βρίσκονται σε άμεση συνεργασία, εφόσον δυνητικά προκύψουν επιπλέον ανάγκες.

Πόσα περιστατικά που κατευθύνονται προς τα νοσοκομεία σήμερα, θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν από πρωτοβάθμιες δομές υγείας;

Τα δεδομένα δείχνουν την υπέρμετρη επιβάρυνση των ΤΕΠ των νοσοκομείων, με το 60%-80% των περιστατικών που προσέρχονται σε αυτά να μπορεί να αντιμετωπιστεί σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, σύμφωνα με μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Συνεπώς, και όπως τονίζει ο Ευάγγελος Φραγκούλης, γενικός/οικογενειακός γιατρός και γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής και ΠΦΥ, «κατάλληλα στελεχωμένα και εξοπλισμένα ΚΥ με διευρυμένο ωράριο, όχι απαραίτητα 24 ώρες την ημέρα, μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά ως ανάχωμα για τα ΤΕΠ. Ενταγμένα σε ένα τοπικό δίκτυο φροντίδας, σε στενή συνεργασία με τις υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και κοινοτικής φροντίδας και διασυνδεδεμένα με τα νοσοκομεία αναφοράς. Παράλληλα με την αποφόρτιση των ΤΕΠ μπορούν να ενισχύσουν την πρόσβαση στη φροντίδα, να βελτιώσουν την εμπειρία των ασθενών, αλλά και την ίδια την ποιότητα της φροντίδας».

Πότε οι ασθενείς μπορούν να απευθύνονται σε ΚΥ αντί για εφημερεύοντα νοσοκομεία;

Μπορούν να απευθυνθούν σε ΚΥ ασθενείς κάθε ηλικίας που χρειάζονται εκτάκτως ιατρική φροντίδα, χωρίς όμως να αντιμετωπίζουν μια απειλητική για τη ζωή τους κατάσταση, και οι οποίοι δεν μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση, ραντεβού δηλαδή την ίδια μέρα, στον Προσωπικό Ιατρό τους. Τυπικά, και όπως διευκρινίζει ο κ. Φραγκούλης, πρόκειται για περιπατητικούς ασθενείς, οι οποίοι χρειάζονται θεραπεία την ίδια μέρα. Συχνά είναι απαραίτητη η διερεύνηση της κατάστασης της υγείας τους με βασικές εργαστηριακές ή/και απεικονιστικές εξετάσεις.

Ποιες ασθένειες και ιατρικές καταστάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν στα Κέντρα Υγείας;

Οι καταστάσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν σε ένα ΚΥ από τον γενικό/οικογενειακό γιατρό και τη διεπιστημονική ομάδα υγείας που τον πλαισιώνει περιλαμβάνουν: μικροτραυματισμούς (διαστρέμματα, υποψία κατάγματος, μικροτραυματισμοί στο κεφάλι, μικρά θλαστικά τραύματα, δαγκώματα, τσιμπήματα, ελαφρά εγκαύματα κ.λπ.), εμπύρετα, λοιμώξεις του αναπνευστικού, δερματικές λοιμώξεις και εξανθήματα, ουρολοιμώξεις, οσφυαλγίες, κοιλιακά άλγη, έμετους και διάρροιες. Πολύ μικρό ποσοστό των περιστατικών αυτών θα χρειαστεί παραπομπή σε νοσοκομείο.

Πότε πρέπει να επικοινωνούμε άμεσα με το ΕΚΑΒ ή να μεταβαίνουμε στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του ΕΣΥ;

Εκείνοι που αντιμετωπίζουν καταστάσεις δυνητικά απειλητικές για τη ζωή ή που εγκυμονούν κίνδυνο αναπηρίας. Ενδεικτικά, μάλιστα, ο ειδικός δίνει τα εξής παραδείγματα: δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, λιποθυμικό επεισόδιο, ασυνήθιστο ή ισχυρό πονοκέφαλο ειδικά με αιφνίδια έναρξη, ισχυρό πόνο οπουδήποτε στο σώμα και σπασμούς. Επίσης, εάν διαπιστωθούν αδυναμία ομιλίας, όρασης, κίνησης ενός ή περισσότερων μελών του σώματος, ξαφνική σύγχυση, υψηλός πυρετός που δεν πέφτει με αντιπυρετικά, τότε κρίνονται αναγκαίες η διάγνωση και η φροντίδα από νοσοκομειακή μονάδα. Στην ίδια λίστα όμως συμπεριλαμβάνονται και άλλες καταστάσεις, μεταξύ των οποίων είναι και η σημαντική αιμορραγία, τα βαθιά τραύματα, πιθανά κατάγματα, ειδικά αν υπάρχει παραμόρφωση, δηλητηρίαση κ.λπ.

Τι ιατρικό εξοπλισμό χρειάζονται τα ΚΥ ώστε να λειτουργούν ως αυτόνομες, πρωτοβάθμιες δομές υγείας;

«Είναι σημαντικό τα ΚΥ να έχουν τη δυνατότητα διενέργειας βασικών εργαστηριακών εξετάσεων (γενική αίματος, βιοχημικές εξετάσεις, γενική και καλλιέργεια ούρων, τροπονίνη, D-dimers, CRP), ηλεκτροκαρδιογραφήματος, ακτινογραφιών και ιδανικά υπερηχογραφημάτων», τονίζει ο κ. Φραγκούλης. Και έπειτα εξηγεί ότι όσο πληρέστερος είναι ο εξοπλισμός τους, τόσο αυξάνονται οι διαγνωστικές δυνατότητες και μειώνονται οι ανάγκες παραπομπής των περιστατικών σε νοσοκομεία για περαιτέρω διερεύνηση και αντιμετώπιση. Ετσι ένας ασθενής με πόνο στο στήθος θα χρειαστεί να παραπεμφθεί σε νοσοκομείο αν δεν υπάρχει πρόσβαση σε εξέταση τροπονίνης. Αντίστοιχα, ένας ασθενής με κοιλιακό άλγος ενδεχομένως θα χρειαστεί να παραπεμφθεί αν δεν υπάρχει πρόσβαση σε υπέρηχο.

Μήπως όμως τα ΚΥ είναι κυρίως για τακτικά περιστατικά και συνταγογράφηση;

Η κ. Αγαπηδάκη πρόσφατα επικαλέστηκε το ΚΥ Κερατσινίου για να υπογραμμίσει ότι οι πρωτοβάθμιες δομές προσφέρουν υπηρεσίες που δεν τις γνωρίζει η πλειονότητα των πολιτών. «Από τη μία εφημερία του νοσοκομείου της Νίκαιας στην άλλη, δέχεται περίπου 350 περιστατικά», σημείωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι σε αυτό διενεργούνται ακόμη και θρομβολύσεις (διάλυση θρόμβων αίματος με φαρμακευτική αγωγή, που σχηματίζονται στις μεγάλες αρτηρίες).

Ποια περιστατικά και ποιες ασθένειες θα καλύπτουν

Πόσα έκτακτα περιστατικά κατευθύνονται στα συγκεκριμένα Κέντρα Υγείας;

Σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα του υπουργείου Υγείας σχετικά με την κίνηση σε πρωτοβάθμιες δομές υγείας, το ΚΥ Αλεξάνδρας το 2023 δέχθηκε 67.226 επείγοντα, το ΚΥ Καλλιθέας δέχτηκε 44.181 επείγοντα, το ΚΥ Αμαρουσίου 24.215 επείγοντα και το ΚΥ Ραφήνας 49.034 επείγοντα. Συνολικά, δηλαδή, τα τέσσερα Κέντρα Υγείας της 1ης ΥΠΕ που θα ενταχθούν στο εφημεριακό πρόγραμμα εξυπηρέτησαν σε διάστημα 12 μηνών περίπου 185.000 πολίτες για επείγοντα θέματα υγείας. Σε ό,τι αφορά τη 2η ΥΠΕ, τα επείγοντα που διαχειρίστηκαν τα Κέντρα Υγείας κατά το ίδιο διάστημα ήταν 63.502. Ειδικότερα, το ΚΥ Βάρης το 2023 διαχειρίστηκε 9.868 επείγοντα, το ΚΥ Ελευσίνας 9.377 επείγοντα, το ΚΥ Μεγάρων 24.218 επείγοντα, το ΚΥ Περιστερίου 6.809 επείγοντα και το ΚΥ Κερατσινίου 13.230 επείγοντα.

Μήπως, όμως, πολλά από αυτά εν τέλει παραπέμπονται σε νοσοκομεία;

Στα Επείγοντα του ΚΥ Κερατσινίου πέρυσι έλαβαν ιατροφαρμακευτική φροντίδα 15.730 ασθενείς. Εντούτοις, και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι παραπομπές περιορίστηκαν μόλις σε 52 καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024. Τα περιστατικά αυτά αφορούσαν καρδιολογικά προβλήματα (κολπική μαρμαρυγή, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου), πνευμονικό οίδημα, οξεία κοιλία, δύσπνοια και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Οσο για τα νοσοκομεία στα οποία διακομίστηκαν τα περιστατικά είναι, μεταξύ άλλων, τα εξής: Θριάσιο (12), Αττικόν (19), Νοσοκομείο Νίκαιας (12), Τζάνειο (13), Ευαγγελισμός (2) και Ασκληπιείο (1).