Το πρόβλημά μας

Σχεδόν έναν μήνα πριν από τις εκλογές του Φεβρουαρίου, η γερμανική οικονομία επιβεβαίωσε ότι για δεύτερη συνεχή χρονιά το 2024 συρρικνώθηκε κατά 0,2%. Είχε προηγηθεί ύφεση και το 2023 κατά 0,3%. Πρόκειται για την πρώτη φορά από το 1950 που το γερμανικό ΑΕΠ συρρικνώνεται για δύο διαδοχικά χρόνια. Η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης διανύει τη μεγαλύτερη περίοδο στασιμότητας στη μεταπολεμική της ιστορία. Μένει πίσω σε παγκόσμιο επίπεδο. Κυρίως δείχνει να έχει ξεμείνει από μοντέλο ανάπτυξης, χτυπημένη από το υψηλό ενεργειακό κόστος, την αδύναμη παγκόσμια ζήτηση για τα προϊόντα της και τον ανταγωνισμό των κινεζικών προϊόντων.

Στη δεύτερη οικονομία της ευρωζώνης, τη Γαλλία, ο νέος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού αναγνώρισε στις προγραμματικές του δηλώσεις στην Εθνοσυνέλευση της χώρας ότι η οικονομία της «ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο χρεωμένη όσο σήμερα». Αντί άμεσων λύσεων σε θέματα ταμπού όπως το ασφαλιστικό, προτίμησε να παραπέμψει σε κάποιου είδους επαναδιαπραγμάτευση του νόμου που προβλέπει την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 64 χρόνια. Ακόμα κι έτσι, το γαλλικό κόμμα της Αριστεράς ετοιμάζεται για πρόταση μομφής για σήμερα Πέμπτη, πριν καν λάβει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή η κυβέρνηση Μπαϊρού.

Με τις δύο βασικές χώρες-πυλώνες να κλυδωνίζονται από πολιτικά, δημοσιονομικά και υπαρξιακά διλήμματα και τη νέα Κομισιόν να αναζητεί τα πατήματά της, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δείχνει να στηρίζεται πριν από την εβδομάδα Τραμπ στις τονωτικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με το επιτόκιο του ευρώ να θεωρείται βέβαιο ότι θα μειωθεί σε περίπου 2% έως τα μέσα του 2025 από 3% σήμερα.

Το ερώτημα είναι τι θα γίνει με το ευρώ, το οποίο έχει χάσει πάνω από 8% έναντι του δολαρίου τις τελευταίες εβδομάδες, φέρνοντας κοντά στην πλήρη ισοτιμία τα δύο νομίσματα. Ενα ασθενέστερο ευρώ φέρνει κινδύνους πληθωρισμού ιδιαίτερα για οικονομίες που εισάγουν περισσότερα προϊόντα από όσα εξάγουν. Και η ελληνική οικονομία είναι μία από αυτές.

Σε αυτόν τον κίνδυνο αναφέρθηκαν χθες στελέχη της αμερικανικής τράπεζας Bank Of America. Το μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, δηλαδή στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, είναι η «αχίλλειος πτέρνα» της ελληνικής οικονομίας αυτήν την περίοδο, ανέφεραν. Δεν είναι πρόβλημα που απειλεί τα δημοσιονομικά, ούτε καν την κατανάλωση, αλλά τους ρυθμούς ανάπτυξης.

Για αυτό και είναι κρίσιμο τα πολλά χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης, όσο προλαβαίνουμε ακόμα, να αναδρομολογηθούν (στον βαθμό που δεν συμβαίνει) για τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων που θα αυξήσουν τις ελληνικές εξαγωγές. Μόνο αυτό μετράει στη φάση που βρισκόμαστε. Εκεί παίζεται πλέον το παιχνίδι.

Ο τουρισμός ενδεχομένως και να πάψει να μας «σώζει» στον βαθμό που το κάνει τώρα, περιορίζοντας το έλλειμμα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, καθώς οι βασικές μας αγορές τουριστών (όπως η Γερμανία) βρίσκονται σε ύφεση ή σε μεγάλα προβλήματα.

Για την ελληνική οικονομία όλοι αναγνωρίζουν ότι πάει καλύτερα από τους άλλους και σε ρυθμούς ανάπτυξης και στα δημοσιονομικά της. Εχει στη διάθεσή της και πολλά λεφτά από την Ευρώπη.

Είναι πραγματικά κρίμα να μην μπορούμε, σε αυτή τη φάση της αδράνειας όλων των άλλων στην ΕΕ, να σημάνουμε συναγερμό μεταφοράς κάθε διαθέσιμου πόρου σε επενδύσεις που θα περιορίσουν το πρόβλημα στην «αχίλλειο πτέρνα» της οικονομίας μας.