Limited Şirketlerde Pay Devri
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından yayınlanan 19.07.2024 tarihli verilere göre “2024’ün ilk 6 ayında, 2023’ün ilk 6 ayına göre kurulan şirket sayısı %17,3 kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı %34,9 kurulan kooperatif sayısı %8,8 azaldı.
2024’ün ilk 6 ayında, 2023’ün ilk 6 ayına göre kapanan şirket sayısı %25,8 kapanan kooperatif sayısı %8,3 artarken, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında %35,9 azalış oldu.
Haziran 2024’te, Haziran 2023’e göre kurulan şirket sayısı %29,9 kurulan kooperatif sayısı %32,6 kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı %37,8 azaldı.
Haziran 2024’te, kapanan şirket sayısı 2023 yılının aynı ayına göre %8,3 kapanan kooperatif sayısı %4,2 oranında arttı. Kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında %60,8 azalma görüldü.”
Kısacası yukarıdaki veriler gösteriyor ki, şirket ortakları ya paylarını devrediyorlar ya da şirketlerini kapatma yoluna başvuruyorlar. Bu nedenle ülkemizde en çok tercih edilen şirket türü olan limited şirketlerde hisse (pay) devrini özetlemeye çalıştım.
Limited Şirketlerde Pay Devrı̇nı̇n Aşamaları Nelerdir?
Limited şirketlerde pay devri, hukuki niteliği itibarıyla ortak sıfatında değişiklik yapan bir tasarruf işlemidir. Pay devri süreci 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir.
6102 sayılı Kanun’da limited şirketlerde pay devrinin geçerliliği için aşamalar öngörülmüştür. Bunlar; “Yazılılık Şartı, Hisse Devir Sözleşmesi, Tarafların İmzalarının Noterlikçe Onaylanması ve Genel Kurul Onayı” dır.
TTK’nın 595/2. maddesi hükmüne göre şirket sözleşmesinde aksi kararlaştırılmadıysa ortaklar genel kurulu kararı ile hisse devrinin onaylanması gerekmektedir. Bu onay, yapılan pay devrinin geçerlilik şartıdır. Genel kurul tarafından onaylanmayan pay devri ise yok hükmündedir.
Hisse devrinin onaylanması için şirket müdürünün ortaklar genel kurulunu toplantıya çağırması gerekmektedir. Hisse devrine onay verme yetkisi ortaklar genel kurulunun devredilemez, alınamaz yetkilerindendir. Olağan karar yeter sayısı ise toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğudur. Esas sermaye payının devrinin genel kurulda onaylanmasından sonra pay devrinin ticaret siciline bildirilmesi gerekmektedir. Ticaret Sicil Müdürlüğü’nce payı devredenin sicilden silinmesi ve payı devralanın tescili işlemi yapıldıktan sonra Ticaret Sicil Yönetmeliği’nin 41. maddesi uyarınca sicile yapılan tesciller ilan edilecektir.
Limited Şirketlerde Pay Defterı̇ne Kayıt İşlemi Nasıl Yapılmalıdır?
Pay defteri, limited şirketler tarafından tutulması zorunlu olan ticari defterlerden biridir. Pay defterinde şirket ortaklarının şahıs bilgileri, adresleri, sahip oldukları pay sayısı, paylarının grupları/değeri ve diğer tüm pay sahiplerinin şahsi bilgileri ile pay değerleri yazılıdır. Genel kurulun hisse devir işlemini onaylaması sonrasında pay defterine kayıt aşamasına geçilir ve pay defteri üzerinde gerekli düzenlemeler yapılır. Limited şirketlerde pay devri ile devralan kişi ortak sıfatını kazanır. Şirketin yeni ortağı pay devri ile birlikte paydan kaynaklanan hakları, borçları, alacakları ve diğer yükümlülükleri üzerine almış olur.
Sözün özü; Ülkemizin içinden geçtiği ekonomik darboğaz nedeniyle birçok şirket ortağı şirket paylarını devretmek suretiyle ticari faaliyetlerini ara vermek zorunda kalabilmektedir. Ancak bu devir işlemlerinin eksik veya mevzuat hükümlerine aykırı bir şekilde yapılması neticesinde, payını devrettiğini düşünen eski ortak, şirketin vergisel ve/veya diğer borçları nedeniyle hukuki sorumluluk altına girmiş olabilmektedir. Bu kapsamda “basiretli tacir” kavramından hareketle tacirler tarafından güncel mevzuat takip edilmeli ve hukuki sonuç doğuracak işlemler, ilgili hükümlere uygun ve eksiksiz bir şekilde ifa edilmelidir.