НАТО за косовските дронови: Важно е да се координираат воздушните активности со КФОР

Од суштинско значење е секоја активност во воздушниот простор на Косово да биде правилно координирана со мировната мисија на НАТО во Косово, КФОР, за да се спречат тензии и да се гарантира безбедноста, изјави за Радио Слободна Европа функционер на западната воена алијанса.
На 8 октомври, косовските власти објавија дека добиле „илјадници“ борбени беспилотни летала од Турција, што предизвика силна реакција од соседна Србија.
Функционерот на НАТО ја пофали Турција за нејзиниот долгогодишен придонес во мисијата КФОР и регионалната стабилност.
Сепак, тој одби да одговори на прашањето од Радио Слободна Европа за тоа под кои околности на Косово ќе му биде дозволено да ги користи беспилотните летала, со оглед на тоа што само мисијата предводена од НАТО има надлежност над нејзиниот воздушен простор.
„КФОР редовно го следи воздушниот простор на Косово, користејќи ги сите средства и ресурси што му се на располагање, во согласност со неговите постојни овластувања и мандати, според Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на Обединетите нации од 1999 година“, рече претставникот на НАТО.
Тој нагласи дека КФОР е „тесно вклучен во ова важно прашање“ и е во тесен контакт со косовските безбедносни агенции и српските вооружени сили.
КФОР, по косовската полиција и Мисијата на Европската унија за владеење на правото (ЕУЛЕКС), останува главен гарант за безбедноста во Косово.
Мисијата на НАТО е одговорна, меѓу другото, за безбедноста на границата меѓу Косово и Србија.
НАТО го зголеми своето присуство во Косово во 2023 година, по зголемените тензии на северот со српско мнозинство, и сега има 4.649 мировници од 33 земји.
„Косово мора да има одбранбени капацитети“
Ментор Врајоли, директор на Косовскиот центар за безбедносни студии (KCSS), изјави за Радио Слободна Европа дека иако Косово нема власт над сопствениот воздушен простор, мора да развива одбранбени капацитети.
„Ова е еден вид трка во вооружување што се одвива во регионот. Мислам дека се очекува Косово да реагира на таква трка, бидејќи неговата територијална безбедност, според косовските претставници, е нарушена од соседна земја“, рече Врајоли, осврнувајќи се на наводите за српски прекршувања на правилата за беспилотни летала.
Косовските претставници кон крајот на септември изјавија дека воздушниот простор на Косово бил нарушен од сомнителни беспилотни летала од Србија, но не дадоа детали или точна временска рамка за наводните прекршувања.
КФОР, од друга страна, за Радио Слободна Европа на 26 септември изјави дека не регистрирал никакви беспилотни летала што влегуваат во воздушниот простор на Косово од странство што би ја загрозиле безбедноста на земјата.
Врајоли за РСЕ изјави дека инвестицијата на Косово „не е надвор од регионалниот и глобалниот контекст“, посочувајќи на руските упади со беспилотни летала во Источна Европа во последните недели.
„Ова се одбранбени беспилотни летала и ако некој го нападне Косово, овие беспилотни летала се користат за одбранбени акции и нема намера да се влегува на териториите на други земји за други операции“, додаде тој.
Според него, целта на Косово е одбрана, а не напад врз која било земја.
„КФОР не е многу голема сила и оваа мисија не мора нужно да има најнапредна технологија, бидејќи НАТО засега не го гледа Косово како место на непосредна опасност. Затоа, косовските институции мора да ги зголемат своите капацитети за борба против ваквите беспилотни летала“, оцени тој.
Тој додаде дека Косово навистина треба да развие технологија за откривање и онеспособување на беспилотни летала, бидејќи постои и ризик од терористички напади со беспилотни летала, „и навистина не знам колку капацитет имаме во моментов за да се спротивставиме на ваквите закани“.
Србија, која не ја признава независноста на Косово, ја обвини Турција - една од највлијателните членки на НАТО - дека сонува за оживување на Отоманската империја. „Српскиот претседател Александар Вучиќ рече дека е згрозен од постапките на Турција и тврдеше дека таа ја прекршила Повелбата на Обединетите нации и Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ООН. „Сега е сосема јасно дека Турција не сака стабилност на Западен Балкан и сонува за оживување на Отоманската империја. „Србија е мала земја, но ги разбираме нивните вистински намери“, напиша Вучиќ на X.
Подоцна, Министерството за одбрана на Србија објави дека, по испраќањето турски беспилотни летала на Косово, началникот на Генералштабот на српската армија, генерал Милан Мојсиловиќ, имал итен телефонски разговор со командантот на КФОР, генерал-мајор Озкан Улуташ.
Во соопштението за медиумите се наведува дека за време на разговорот со командантот на КФОР, Мојсиловиќ изразил силен протест против „континуираното вооружување на Косово“.
Што е дронот Skydagger RTF?
Косово, според државните функционери, добило дронови Skydagger RTF 7 и Skydagger RTF 15. Тие рекоа дека добиле „илјадници“ вакви платформи, без да го прецизираат бројот.
Врајоли рече дека Skydagger RTF не е офанзивен дрон, туку одбранбен дрон и дека Косово ги стекнало за одбранбени цели.
„Се надеваме дека нема да мора да ги користиме, бидејќи се деструктивни по природа, но ако Косово биде нападнато однадвор, мора да има способност да се брани“, истакна тој. надвор.
Skydagger RTF е дрон „подготвен за лет“ опремен со експлозивна направа за употреба против стационарни и подвижни цели, иако има и професионални примени како што се надзор и пребарување и спасување.
RTF-дронот е комплетен систем кој ги вклучува сите потребни компоненти, како што се радио предавател, приемник и батерија, што го прави подготвен за лет веднаш по купувањето.
Дронот Skydagger RTF 7 може да лета со максимална брзина од 130 километри на час, на растојание до десет километри, слично на RTF 15.
Сепак, со максимално оптоварување од два килограми, RTF 7 може да лета максимум 12 минути, а без оптоварување 20 минути.

Дронот „Скајдагер РТФ 15“ може да лета до 14 минути со максимален товар од пет килограми, додека без товар може да лета 36 минути.
Каква друга опрема има Косово?
Во август оваа година, Косовските безбедносни сили (КБС) - во процес на трансформација во армија - беа опремени со оклопни возила купени од Соединетите Американски Држави.
Минатата година, тие аплицираа за купување на уште 200 противтенковски ракети „Џавелин“, а сега се во процес на исплата.
Во 2023 година, Косово купи и флота од турски дронови „Бајрактар“.
Во 2018 година, воени возила „Хамви“ пристигнаа во Косово од САД. Владата на Косово потоа потпиша договор со американската компанија „АМ Генерал“ за купување на 51 возило од овој тип.
Две години подоцна, Косово набави други воени возила од САД, додека американската влада донираше 55 оклопни безбедносни возила на ASV во 2021 година.
Во последните години, владата на Косово го зголеми буџетот за одбранбениот сектор, кој оваа година достигна 207,8 милиони евра.
Косовските безбедносни сили континуирано се обучуваат во американски и европски бази и учествуваат во мултинационални вежби како што е „Бранител на Европа“.
На крајот од минатата година, Косово потпиша и договор со Турција за изградба на првата фабрика за муниција во земјата.