Околу 400 лица се „невидливи“ за државата, Зибери повика на решавање на проблемот
По повеќе од 13 години девојче од скопско Шуто Оризари добива документи, односно доаѓа до Извод од матична книга на родени. Со тоа веќе станува видливо за институциите и непречено ќе може да ги остварува своите права и да се запише во училиште. Народниот правобранител, Насер Зибери денеска (19 февруари) на прес-конференција укажа дека ова не е изолиран случај.
Тој апелираше до институциите да се анимираат и го решат проблемот за околу 400 „невидливи лица“ кои имаат побарано да добијат извод по законските измени во 2021 година.
Иако за решавање на проблемот потребен бил само документ од болницата каде е родено детето, случајот се затвора откако се вклучува дневниот Центарот, невладините и Народниот правобранител. Интересно е, што и на самиот Омбудсман му барале повеќе документи и му требале околу два месеци да го решат овој случај.
Раководителката на дневниот Центар во Шуто Оризари, Мерима Дестанова Физулај појасни дека постапката почнува од 2023 година, кога до нив се обраќа мајката на девојчето. Проблемот, како што рече, е тоа што иако девојчето е родено на Клиниката за гинекологија и акушерство во Скопје, таткото не живее во државата, а мајката не успеала да направи упис во матична книга.
Народниот правобранител, Зибери информираше дека проблем со упис во евиденција на матични книги и добивање на извод имаат повеќе лица.
На првиот повик од пријавени 700, анимирани и поттикнати се 400 да поднесат барање да се евидентираат. Од нив, 268 влегле во постапка, а 60 досега успеале да се стекнат со матичен број.
„Проблемот е долгогодишен и направени се низа законски измени во 2021 година, со кои се создадоа услови за уписот да се врши по службена должност. Но, сепак работите во пракса се поинакви. Доказ дека не функционира најсоодветно е тоа што и во тековната година, иако има нецели два месеци, имаме претставки од оваа област. Еден од поистакнатите примери е каде и мајката и детето не се евидентирани и практично се невидливи за институциите“, појасни Зибери.
Поголема ажурност на Управата за водење на матични книги
Зибери, посочи дека во препораките од годишниот извештај ќе се укаже дека Управата за водење на матични книги треба да биде поажурна.
Тој потсети дека во 2021 година, собранието ги изгласа измените и дополнувањата на Законот за неевидентирани лица во матична книга на родени, а две години подоцна беше изменет и Законот за матична евиденција.
„Во текот на 2023 се направија соодветни измени и дополнувања и на одредбите од Законот за матична евиденција со што се создадоа предуслови лицата кои се запишуваат во посебната матична книга на родени и добиле извод од посебната матична книга да се запишат во редовната матична книга на родени по службена должност веднаш, а најдоцна во рок од 90 дена од влегувањето во сила на овој закон“, додаде Зибери на денешната прес конфереција.
Денот на донесувањето на овие законски измени се совпадна со погребот на 19-годишниот Мемет Камбер, кој почина поради компликации настанати како последица на неоткриен дијабет. Младиот Мемет немаше ниту лична карта, ниту здравствена книшка, што доведе дури и до бирократски пречки за тој да биде погребан.
Тогаш Институтот Ромалитико предупреди дека освен ова момче, има и други примери на лица кои го загубиле својот живот или пак се соочиле со сериозни потешкотии во процесот на добивање на здравствена заштита.
Усвојувањето на измените на Законот за матична евиденција беше поздравено од Агенцијата за бегалци на Обединетите нации – УНХЦР која во соопштение наведе дека тие ќе овозможат решавање на сите познати случаи на бездржавјанство.
Тој апелираше до институциите да се анимираат и го решат проблемот за околу 400 „невидливи лица“ кои имаат побарано да добијат извод по законските измени во 2021 година.
Иако за решавање на проблемот потребен бил само документ од болницата каде е родено детето, случајот се затвора откако се вклучува дневниот Центарот, невладините и Народниот правобранител. Интересно е, што и на самиот Омбудсман му барале повеќе документи и му требале околу два месеци да го решат овој случај.
Раководителката на дневниот Центар во Шуто Оризари, Мерима Дестанова Физулај појасни дека постапката почнува од 2023 година, кога до нив се обраќа мајката на девојчето. Проблемот, како што рече, е тоа што иако девојчето е родено на Клиниката за гинекологија и акушерство во Скопје, таткото не живее во државата, а мајката не успеала да направи упис во матична книга.
Народниот правобранител, Зибери информираше дека проблем со упис во евиденција на матични книги и добивање на извод имаат повеќе лица.
На првиот повик од пријавени 700, анимирани и поттикнати се 400 да поднесат барање да се евидентираат. Од нив, 268 влегле во постапка, а 60 досега успеале да се стекнат со матичен број.
„Проблемот е долгогодишен и направени се низа законски измени во 2021 година, со кои се создадоа услови за уписот да се врши по службена должност. Но, сепак работите во пракса се поинакви. Доказ дека не функционира најсоодветно е тоа што и во тековната година, иако има нецели два месеци, имаме претставки од оваа област. Еден од поистакнатите примери е каде и мајката и детето не се евидентирани и практично се невидливи за институциите“, појасни Зибери.
Поголема ажурност на Управата за водење на матични книги
Зибери, посочи дека во препораките од годишниот извештај ќе се укаже дека Управата за водење на матични книги треба да биде поажурна.
Тој потсети дека во 2021 година, собранието ги изгласа измените и дополнувањата на Законот за неевидентирани лица во матична книга на родени, а две години подоцна беше изменет и Законот за матична евиденција.
„Во текот на 2023 се направија соодветни измени и дополнувања и на одредбите од Законот за матична евиденција со што се создадоа предуслови лицата кои се запишуваат во посебната матична книга на родени и добиле извод од посебната матична книга да се запишат во редовната матична книга на родени по службена должност веднаш, а најдоцна во рок од 90 дена од влегувањето во сила на овој закон“, додаде Зибери на денешната прес конфереција.
Денот на донесувањето на овие законски измени се совпадна со погребот на 19-годишниот Мемет Камбер, кој почина поради компликации настанати како последица на неоткриен дијабет. Младиот Мемет немаше ниту лична карта, ниту здравствена книшка, што доведе дури и до бирократски пречки за тој да биде погребан.
Тогаш Институтот Ромалитико предупреди дека освен ова момче, има и други примери на лица кои го загубиле својот живот или пак се соочиле со сериозни потешкотии во процесот на добивање на здравствена заштита.
Усвојувањето на измените на Законот за матична евиденција беше поздравено од Агенцијата за бегалци на Обединетите нации – УНХЦР која во соопштение наведе дека тие ќе овозможат решавање на сите познати случаи на бездржавјанство.