فلمسازان ایرانی امیدوار به اسکار «معجزه» می‌خواستند. به دستش آوردند
حسین ملایمی و شیرین سوهانی، فلمسازان ایرانی، نزدیک بود فرصت حضور در اسکار را از دست بدهند، اما در نهایت فلمشان «در سایه سرو» به عنوان اولین برنده ایرانی در بخش بهترین فلم کوتاه انیمیشن تاریخ‌ساز شد.
آن‌ها بدون حمایت دولتی، با سرمایه شخصی، و در برابر سانسور و مشکلات مالی، این پروژه را به سرانجام رساندند.
حسین ملایمی و شیرین سوهانی برای رسیدن به نود و هفتمین دوره جوایز اسکار، نیاز به یک معجزه داشتند و برای بردن جایزه‌ی بهترین فلم کوتاه انیمیشن، به معجزه‌ای دیگر. آن‌ها هر دو را به دست آوردند.
ویزه‌ای که در آخرین لحظه صادر شد، به آن‌ها امکان داد در دوم مارچ به لس‌آنجلس سفر کنند و توانستند تنها سه ساعت پیش از آغاز مراسم به آنجا برسند. بعد از مدت کوتاهی، فلم انیمیشنی آن‌ها، در سایه سرو، برنده جایزه شد.
ملایمی هنگام دریافت جایزه در سالن دالبی هالیوود گفت:
«این یک معجزه است، و صحبت کردن در برابر این جمعِ پرانتظار برای ما بسیار دشوار است.»
او افزود: «بله، اگر پافشاری کنیم و ایمان داشته باشیم، معجزه‌ها رخ خواهند داد.»
در سایه سرو یک انیمیشن دوبعدی و بدون دیالوگ است که الهام‌گرفته از پیامدهای جنگ ایران و عراق در دهه‌ی ۱۹۸۰ است. داستان فلم درباره یک ناخدای سابق است که از اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) رنج می‌برد و همراه دخترش در خانه‌ای دورافتاده در سواحل خلیج فارس در جنوب ایران زندگی می‌کند.
زندگی آن‌ها زمانی تغییر می‌کند که با یک نهنگ به گل نشسته مواجه می‌شوند و در مسیری التیام گام می‌گذارند.
ملایمی در گفت‌وگو با رادیو فردای رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، روزهای پیش از مراسم اسکار، گفت که ابتدا می‌خواستند روابط پیچیده خانوادگی را به تصویر بکشند، اما بعد تمرکزشان را به تأثیر مخرب جنگ و پیامدهای آن برای خانواده‌های سربازان بازگشته از جنگ تغییر دادند.
سوهانی افزود: «ما برای پیدا کردن روایت‌هایی از خانواده‌های جانبازان جنگ، به جستجو در اینترنت پرداختیم، چون مطمئن بودیم این خانواده‌ها با ما صحبت نخواهند کرد—به‌ویژه با توجه به تمام مراحل اداری و مجوزهایی که باید دریافت می‌کردیم.»
ملایمی توضیح داد که آن‌ها تمام هزینه‌های تولید فلم را شخصاً تأمین کردند و بعدها برای جبران بخشی از هزینه‌ها به مرکز دولتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، نهادی که پیش از انقلاب تأسیس شده بود، مراجعه کردند.
این کارگردانان توافق کردند که کمی بیش از نیمی از حقوق فلم را به این مرکز واگذار کنند، اما پرداخت هزینه فلم بیش از یک سال به تعویق افتاد، درحالی‌که طی این مدت ارزش پول ایران در برابر دالر امریکایی به‌شدت کاهش یافت.
ملایمی از این تأخیر انتقاد کرد و گفت: «ارزش آن مبلغ تقریباً به نصف آنچه که باید می‌بود، رسید.»
علاوه بر این، این نهاد تولیدی خواستار حذف برخی از صحنه‌ها شد، از جمله صحنه‌ای که در آن دختر موهایش را نشان می‌دهد و پدری که سیگار می‌کشد، اما کارگردانان در برابر این درخواست‌ها مقاومت کردند.
در سایه سرو دومین فلم ایرانی بود که در بخش بهترین فلم کوتاه انیمیشن نامزد شد، پس از فلم یونیفرم ما ساخته یگانه مقدم که سال گذشته در اسکار حضور داشت. اما فلم ملایمی و سوهانی با بردن جایزه، تاریخ‌ساز شد.
ملایمی این موفقیت را «تصادفی» دانست و گفت که این نامزدی‌های متوالی «به این معنا نیست که انیمیشن‌ها در ایران حمایت زیادی دریافت می‌کنند.»
او تأکید کرد: «این‌ها همه تلاش‌های شخصی بوده است. البته، انیمیشن‌هایی که در راستای ایدئولوژی حکومت هستند، حمایت دریافت می‌کنند، اما انیمیشن‌های مستقل هیچ حمایت ویژه‌ای ندارند.»
هیچ حمایت قابل توجهی از سوی نهادهای ایرانی برای تبلیغ این فلم در سطح بین‌المللی هنگام رقابت در جشنواره‌های معتبر وجود نداشت.
سوهانی گفت که فلم آن‌ها همه شرایط لازم برای حضور در اسکار را داشت، اما «در اسکار، تنها کیفیت فلم تعیین‌کننده نیست، بلکه تبلیغات نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.»
او افزود که سایر فلم‌های نامزد شده از حمایت شرکت‌های بزرگ تولیدی برخوردار بودند، اما «در ایران، ما اصلاً منابع مالی لازم را برای تبلیغ فلم در سطح سایر نامزدها نداشتیم.»
ملایمی نیز نظر او را تأیید کرد و در سایه سرو را «رهاشده‌ترین فلم» در میان پنج نامزد این بخش توصیف کرد.
او چند روز پیش از ثبت این موفقیت در اسکار به رادیو فردا گفت: «امیدوارم معجزه‌ای رخ دهد و آن‌ها به فلم ما توجه کنند.»
آن‌ها بدون حمایت دولتی، با سرمایه شخصی، و در برابر سانسور و مشکلات مالی، این پروژه را به سرانجام رساندند.
حسین ملایمی و شیرین سوهانی برای رسیدن به نود و هفتمین دوره جوایز اسکار، نیاز به یک معجزه داشتند و برای بردن جایزه‌ی بهترین فلم کوتاه انیمیشن، به معجزه‌ای دیگر. آن‌ها هر دو را به دست آوردند.
ویزه‌ای که در آخرین لحظه صادر شد، به آن‌ها امکان داد در دوم مارچ به لس‌آنجلس سفر کنند و توانستند تنها سه ساعت پیش از آغاز مراسم به آنجا برسند. بعد از مدت کوتاهی، فلم انیمیشنی آن‌ها، در سایه سرو، برنده جایزه شد.
ملایمی هنگام دریافت جایزه در سالن دالبی هالیوود گفت:
«این یک معجزه است، و صحبت کردن در برابر این جمعِ پرانتظار برای ما بسیار دشوار است.»
او افزود: «بله، اگر پافشاری کنیم و ایمان داشته باشیم، معجزه‌ها رخ خواهند داد.»
در سایه سرو یک انیمیشن دوبعدی و بدون دیالوگ است که الهام‌گرفته از پیامدهای جنگ ایران و عراق در دهه‌ی ۱۹۸۰ است. داستان فلم درباره یک ناخدای سابق است که از اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) رنج می‌برد و همراه دخترش در خانه‌ای دورافتاده در سواحل خلیج فارس در جنوب ایران زندگی می‌کند.
زندگی آن‌ها زمانی تغییر می‌کند که با یک نهنگ به گل نشسته مواجه می‌شوند و در مسیری التیام گام می‌گذارند.
ملایمی در گفت‌وگو با رادیو فردای رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، روزهای پیش از مراسم اسکار، گفت که ابتدا می‌خواستند روابط پیچیده خانوادگی را به تصویر بکشند، اما بعد تمرکزشان را به تأثیر مخرب جنگ و پیامدهای آن برای خانواده‌های سربازان بازگشته از جنگ تغییر دادند.
سوهانی افزود: «ما برای پیدا کردن روایت‌هایی از خانواده‌های جانبازان جنگ، به جستجو در اینترنت پرداختیم، چون مطمئن بودیم این خانواده‌ها با ما صحبت نخواهند کرد—به‌ویژه با توجه به تمام مراحل اداری و مجوزهایی که باید دریافت می‌کردیم.»
ملایمی توضیح داد که آن‌ها تمام هزینه‌های تولید فلم را شخصاً تأمین کردند و بعدها برای جبران بخشی از هزینه‌ها به مرکز دولتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، نهادی که پیش از انقلاب تأسیس شده بود، مراجعه کردند.
این کارگردانان توافق کردند که کمی بیش از نیمی از حقوق فلم را به این مرکز واگذار کنند، اما پرداخت هزینه فلم بیش از یک سال به تعویق افتاد، درحالی‌که طی این مدت ارزش پول ایران در برابر دالر امریکایی به‌شدت کاهش یافت.
ملایمی از این تأخیر انتقاد کرد و گفت: «ارزش آن مبلغ تقریباً به نصف آنچه که باید می‌بود، رسید.»
علاوه بر این، این نهاد تولیدی خواستار حذف برخی از صحنه‌ها شد، از جمله صحنه‌ای که در آن دختر موهایش را نشان می‌دهد و پدری که سیگار می‌کشد، اما کارگردانان در برابر این درخواست‌ها مقاومت کردند.
در سایه سرو دومین فلم ایرانی بود که در بخش بهترین فلم کوتاه انیمیشن نامزد شد، پس از فلم یونیفرم ما ساخته یگانه مقدم که سال گذشته در اسکار حضور داشت. اما فلم ملایمی و سوهانی با بردن جایزه، تاریخ‌ساز شد.
ملایمی این موفقیت را «تصادفی» دانست و گفت که این نامزدی‌های متوالی «به این معنا نیست که انیمیشن‌ها در ایران حمایت زیادی دریافت می‌کنند.»
او تأکید کرد: «این‌ها همه تلاش‌های شخصی بوده است. البته، انیمیشن‌هایی که در راستای ایدئولوژی حکومت هستند، حمایت دریافت می‌کنند، اما انیمیشن‌های مستقل هیچ حمایت ویژه‌ای ندارند.»
هیچ حمایت قابل توجهی از سوی نهادهای ایرانی برای تبلیغ این فلم در سطح بین‌المللی هنگام رقابت در جشنواره‌های معتبر وجود نداشت.
سوهانی گفت که فلم آن‌ها همه شرایط لازم برای حضور در اسکار را داشت، اما «در اسکار، تنها کیفیت فلم تعیین‌کننده نیست، بلکه تبلیغات نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.»
او افزود که سایر فلم‌های نامزد شده از حمایت شرکت‌های بزرگ تولیدی برخوردار بودند، اما «در ایران، ما اصلاً منابع مالی لازم را برای تبلیغ فلم در سطح سایر نامزدها نداشتیم.»
ملایمی نیز نظر او را تأیید کرد و در سایه سرو را «رهاشده‌ترین فلم» در میان پنج نامزد این بخش توصیف کرد.
او چند روز پیش از ثبت این موفقیت در اسکار به رادیو فردا گفت: «امیدوارم معجزه‌ای رخ دهد و آن‌ها به فلم ما توجه کنند.»