Ορατότητα απέναντι στη γενοκτονία
Απέναντι στα απλουστευτικά διλήμματα που επιβάλλει ένα σύστημα το οποίο, ταυτόχρονα, αρνείται να αναγνωρίσει τη γενοκτονία στη Γάζα, ο συμβολισμός αποκτά ιδιαίτερο βάρος. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η αποστολή των εθελοντών του «Global Sumud Flotilla»: ένα εγχείρημα που έπλευσε σχεδόν έναν μήνα, εκκινώντας από τη Βαρκελώνη στις αρχές Σεπτεμβρίου και συναθροίζοντας στο διάβα του έναν στόλο 44 σκαφών. Το βράδυ της 1ης Οκτωβρίου όλα τα βλέμματα στράφηκαν πάνω του, όταν ο ισραηλινός στρατός προχώρησε στην απαγωγή πολλών εθελοντών.
Εξαρχής, ο σκοπός ήταν αδιαπραγμάτευτος: να φτάσει βοήθεια στη Γάζα. Η σχεδιαζόμενη διανομή τροφίμων θα συνιστούσε, στην παρούσα συγκυρία, την πρώτη εξωτερική ενίσχυση εκ θαλάσσης, την ώρα που οι διαπραγματεύσεις Χαμάς – Ισραήλ βρίσκονται σε ιδιαίτερα κρίσιμο σταυροδρόμι. Την ίδια στιγμή, η προτεινόμενη «εκεχειρία» λειτουργεί ως πρόσχημα για μια «ήπια» ολοκλήρωση της εθνοκάθαρσης και για ταυτόχρονη προσάρτηση εδαφών – με την πολιτική σφραγίδα του Ντόναλντ Τραμπ και του Τόνι Μπλερ.
Κι όμως, το αποτέλεσμα υπήρξε – δυστυχώς – αναμενόμενο. Όπως και η προηγούμενη αποστολή τον Ιούνιο του 2025, έτσι και τώρα οι ακτιβιστές δεν μπόρεσαν να εκπληρώσουν τον επιδιωκόμενο στόχο. Υπήρχε, ωστόσο, μια ουσιώδης διαφορά: το μέγεθος. Ο στόλος είχε πολλαπλασιαστεί, ενώ οι εθελοντές – ανάμεσά τους και Ελληνες, όπως η βουλεύτρια της Νέας Αριστεράς Πέτη Πέρκα – ύψωσαν με μεγαλύτερη ένταση τη φωνή τους ενάντια στη γενοκτονία και υπέρ των αμάχων της Γάζας.
Την αντοχή των εθελοντών δεν τη μιμήθηκαν οι ευρωπαϊκές αρχές. Παρότι Ιταλία και Ισπανία συνόδευσαν την αποστολή με πολεμικά πλοία, η Ιταλία αποχώρησε στις 30 Σεπτεμβρίου υπό τις απειλές του Ισραήλ και τις εξαγγελίες της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι. Η ισπανική συνοδεία διατηρούσε απόσταση 15-20 ναυτικών μιλίων· στο τέλος όμως δεν επιχειρήθηκε καμία κίνηση για την αποτροπή της ισραηλινής παρέμβασης.
Η παρέμβαση αυτή, επιπλέον, έλαβε χώρα σε διεθνή ύδατα – άρα παράνομα. Και ενώ στην αποστολή συμμετείχαν και έλληνες πολίτες, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη επέλεξε να κλείσει τα μάτια: παρακολούθησε χωρίς καμία αντίδραση την απαγωγή των εθελοντών και αρνήθηκε να καταδικάσει τις παράνομες ενέργειες του Ισραήλ. Κατά το υπουργείο Εξωτερικών, εφόσον δεν ασκήθηκε βία, «όλα βαίνουν καλώς» – μια διατύπωση που προδίδει πολιτική απραξία.
Έτσι, μπροστά στη διεθνή κατακραυγή και ενώ πλησιάζει η συμπλήρωση δύο ετών από την έναρξη της γενοκτονίας, διαγράφεται ένα αντιφατικό αποτύπωμα: από τη μία, η θηριώδης κοινωνική αντίσταση απέναντι στον δυνάστη· από την άλλη, η δυτική αδράνεια που λειτουργεί ως άτυπη άδεια για τη συνέχιση των εχθροπραξιών, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο καταρρέει και το επιχείρημα όσων επικαλούνται «νόμιμες» οδούς διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως τις ορίζει το ίδιο το Ισραήλ. Ο πυρήνας του συμβολισμού του «Global Sumud» έγκειται στην απογύμνωση της απαγόρευσης πρόσβασης στην ορατή πραγματικότητα – στην ανάδειξη του τρόπου με τον οποίο, δύο χρόνια τώρα, τα μηνύματα προπαγάνδας θολώνουν το βλέμμα διεθνών οργανισμών, δημοσιογράφων και εξωτερικών αναλυτών. Ως προς τον συμβολισμό, η αποστολή πέτυχε· ως προς το αύριο, η αβεβαιότητα βαθαίνει.
Αφιερώνω το παρόν κείμενο στον καλό μου φίλο, τον Βρετανοπαλαιστίνιο Κίραν Αντριέ, ο οποίος έπλευσε επί σχεδόν έναν μήνα προς τη Γάζα και, όπως οι περισσότεροι εθελοντές, απήχθη από τον ισραηλινό στρατό το βράδυ της 1ης Οκτωβρίου – με το κινητό του να εκσφενδονίζεται στη θάλασσα την ώρα που μετέδιδε ζωντανά στο Instagram.