Ολοι… στο γραφείο!

Το 2024 στην Ισπανία κατέγραψε 3,2 εκατομμύρια εργαζομένους που εργάζονταν από το σπίτι, την υψηλότερη τιμή στην τηλεργασία. Ωστόσο, το ποσοστό τους στο σύνολο της απασχόλησης ανήλθε στο 14,4%, χαμηλότερο από τα επίπεδα του 2020 και του 2021. Ο βασικός παράγοντας αυτής της μεταβολής είναι οι μισθωτοί, οι οποίοι συμβάλλουν κατά 10,1 ποσοστιαίες μονάδες στο συνολικό ποσοστό και ανήλθαν στα 2,2 εκατομμύρια.

Οι μισθωτοί ήταν επίσης ο κλάδος που επηρεάστηκε από τον Νόμο για την Εξ Αποστάσεως Εργασία. Τώρα πλήττονται από τη μείωση του ωραρίου στις 37½ ώρες εβδομαδιαίως. Και οι δύο κανονισμοί φαίνεται να είναι ασύμβατοι για πολλές επιχειρήσεις, οι οποίες επανεξετάζουν το κόστος και κλίνουν προς την πλήρη επιστροφή στην εργασία με φυσική παρουσία.

Οι εργοδότες καλούνται να καταβάλουν τον ίδιο ή υψηλότερο μισθό στους εργαζομένους, παρά τη μείωση των συνολικών ωρών εργασίας. Επιπλέον, η μείωση του κατώτατου ορίου τηλεργασίας στο 30% της συνολικής εργασίας ώστε να καλύπτονται οι δαπάνες του εργαζομένου (όπως ρεύμα, Internet, εξοπλισμός) αυξάνει το κόστος για τις επιχειρήσεις.

Παράλληλα, η μείωση του ωραρίου κατά 2½ ώρες την εβδομάδα περιορίζει τη δυνατότητα των εργοδοτών να προσφέρουν τηλεργασία, καθιστώντας το λιγότερο ευέλικτο εργαλείο. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που πολλές εταιρείες σκέφτονται να την καταργήσουν, αν και μια τέτοια απόφαση μπορεί να έχει νομικές συνέπειες.

Η Ερευνα Εργατικού Δυναμικού δείχνει ότι η τηλεργασία το 2024 αντιστοιχούσε στο 14,4% του συνόλου της απασχόλησης, χαμηλότερη από το 15,3% το 2021 αλλά υψηλότερη από το 8,3% το 2019.

Το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης σημειώθηκε στους μισθωτούς, καθώς προτού ξεσπάσει η πανδημία αντιπροσώπευαν μόλις το 40% της τηλεργασίας, ενώ πλέον ξεπερνούν το 70%. Αντίθετα, η τηλεργασία στους αυτοαπασχολουμένους έμεινε σταθερή, αγγίζοντας το 28,8%.

Ο Νόμος για την Εξ Αποστάσεως Εργασία κατέστησε υποχρεωτική την κάλυψη των εξόδων της τηλεργασίας για τους εργαζομένους, αυξάνοντας το κόστος για τις επιχειρήσεις. Αυτός ήταν ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο, μετά το τέλος των lockdowns, πολλές εταιρείες περιόρισαν τις ημέρες τηλεργασίας ή τη μετέτρεψαν σε περιστασιακή πρακτική.

Επιπλέον, το υβριδικό μοντέλο εργασίας προκάλεσε ανισότητες μεταξύ εργαζομένων, καθώς οι υπάλληλοι γραφείου μπορούσαν να τηλεργάζονται, ενώ άλλοι εργαζόμενοι (π.χ. στην παραγωγή, στις υπηρεσίες) δεν είχαν αυτή τη δυνατότητα. Αυτό ενίσχυσε την αντίληψη ότι η τηλεργασία είναι προνόμιο, οδηγώντας ορισμένες εταιρείες στην απόφαση να την καταργήσουν εντελώς. Η μείωση του εβδομαδιαίου ωραρίου στις 37½ ώρες αποτελεί έναν ακόμα λόγο για τις επιχειρήσεις να επανεξετάσουν την τηλεργασία.

Παρότι οι επιχειρήσεις μπορούν να καταργήσουν την τηλεργασία, η απόφαση αυτή μπορεί να επιφέρει νομικές επιπλοκές. Οι δικαστές τείνουν να θεωρούν ότι η απομάκρυνση της τηλεργασίας συνιστά τροποποίηση ουσιωδών όρων εργασίας, ειδικά αν οι εργαζόμενοι την απολάμβαναν ως δικαίωμα και όχι ως προσωρινό μέτρο λόγω της πανδημίας.