Γιατί ο Τραμπ θα κερδίσει σε έναν εμπορικό πόλεμο
Μετά τον δασμολογικό «πυροβολισμό» του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, το περασμένο σαββατοκύριακο, οι ηγέτες των πληττόμενων κρατών απείλησαν με αντίποινα την Ουάσιγκτον. Αν και είναι άγνωστο τι συμβαίνει όταν η μεγαλύτερη οικονομία στη γη -με το κυρίαρχο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα- επιβάλλει τεράστιους δασμούς σε εταίρους της, όσοι απαντήσουν με το ίδιο όπλο, στον εμπορικό πόλεμο, ενδεχομένως θα ηττηθούν.
Μετά την επιβολή δασμών 25% σε προϊόντα από τον Καναδά και το Μεξικό και δασμούς 10% στην Κίνα το Σαββατοκύριακο, οι τρεις χώρες απείλησαν με αντίποινα. Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, έχει ήδη ανακοινώσει αντιδασμούς 25% σε εισαγωγές από τις ΗΠΑ αξίας 155 δισ. δολ.
Η Κλαούντια Σέινμπαουμ, η Μεξικανή πρόεδρος, διέταξε το υπουργείο Εμπορίου της να εφαρμόσει κυρώσεις σε αμερικανικά προϊόντα. Η Κίνα θέλει να ασκήσει αγωγή ενώπιον του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Η ΕΕ φοβάται τόσο που ήδη, πριν ορκιστεί ο Ντόναλντ Τραμπ, η Κομισιόν έχει ήδη ετοιμάσει μια λίστα κυρώσεων. Υπενθυμίζεται ότι στην πρώτη θητεία του Τραμπ, 2017-2020, είχε επιβάλει δασμούς σε μοτοσικλέτες Harley Davidson, ενώ ήδη δασμολογεί κατά 10% τις εισαγωγές αυτοκινήτων.
Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι οι δασμοί θα βλάψουν την αμερικανική οικονομία, ότι θα αυξήσουν τον πληθωρισμό και θα επιβραδύνουν την ανάπτυξη. «Σχεδόν σίγουρα θα είναι πληθωριστικοί», είπε ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, ο διάσημος καθηγητής οικονομικών. Ο καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, Ντάνι Ρόντρικ, εκτιμώντας ότι οι δασμοί θα επιβαρύνουν κυρίως τους Αμερικανούς και όχι τις υπόλοιπες χώρες.
Μη ξανοίγεστε με εμπορικούς πολέμους
Ωστόσο, ο γνωστός Γερμανός αρθρογράφος, Βόλγκανγκ Μινχάου, σε ανάλυσή στου στο Unherd, δηλώνει πολύ πιο προσεκτικός σε τέτοιες προβλέψεις και θεωρεί ότι όσοι δηλώνουν ότι θα πάνε σε δασμολογικό πόλεμο με τις ΗΠΑ θα χάσουν.
«Το κύριο μάθημα εδώ είναι ότι εάν είστε η χώρα που πλεονάζει, όσο μεγάλη κι αν είστε, δεν πρέπει να εμπλακείτε σε εμπορικό πόλεμο» λέει χαρακτηριστικά και αυτή τη στιγμή αυτοί που απειλούν με αντίποινα θα χάσουν, διότι είναι πλεονασματικές.
Πράγματι, σύμφωνα με τα στοχεία του census.gov., το 2023, η ΕΕ παρουσίασε εμπορικό πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ αγαθών ύψους 209 δισ. δολ.. Για το 2024, το σύνολο θα είναι της τάξης των 230 δισ.. Το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας με τις ΗΠΑ πιθανότατα θα ξεπεράσει τα 300 δισ δολάρια. Το πλεόνασμα του Καναδά με τις ΗΠΑ ήταν 64,3 δισ. δολάρια.
«Ο κόσμος ανησυχεί για αυτές τις ανισορροπίες για περισσότερες από δύο δεκαετίες τώρα και ωστόσο τίποτα δεν έχει αλλάξει πολύ. Η Γερμανία και η Κίνα, οι χώρες με το μεγαλύτερο εξαγωγικό πλεόνασμα στον κόσμο, δεν θα μειώσουν ποτέ οικειοθελώς τα πλεονάσματά τους εκτός κι αν απειληθούν με όπλο».
Σίγουρα ο Γερμανός ειδικός καταλαβαίνει ότι ο δασμολογικός πόλεμος, που θα λειτουργήσει ως φόρος στους καταναλωτές των ΗΠΑ θα τους επιβαρύνει. «Όμως, ως μια μορφή εξισορρόπησης, θα αυξήσει πολλά έσοδα για το αμερικανικό δημόσιο ταμείο και μαζί με τη συρρίκνωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, μπορεί να καταλήξει να μειώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού και να ενισχύσει το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ» υποστηρίζει.
Δείτε το προηγούμενο ΕΕ-Brexit
Βέβαια, σημειώνει ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις που θα μπορούσαν να ωθήσουν προς την άλλη κατεύθυνση: το δολάριο μπορεί να ανέβει και ο κόσμος να βυθιστεί σε ύφεση. Αλλά δεν υπάρχει προηγούμενη εμπειρία της μεγαλύτερης οικονομίας που δασμολογεί εμπορικούς εταίρους, σύμφωνα με τον Μινχάου. Επιπλέον, ο ίδιος κρατάει μικρό καλάθι για τις καταστροφολογικές προβλέψεις οικονομολόγων, οι οποίοι έκαναν λόγο για καταστροφή της βρετανικής οικονομίας μετά το Brexit.
«Εάν θέλετε να μάθετε πώς να ανταποκριθείτε στους εμπορικούς δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ, απλώς αναλογιστείτε τι συνέβη μεταξύ της ΕΕ και του Ην. Βασιλείου μετά το δημοψήφισμα για το Brexit» υπογραμμίζει ο Μινχάου.
«Η ΕΕ σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στο Ην. Βασίλειο είτε να αναστρέψει το Brexit είτε να αποδεχτεί μια κακή συμφωνία. Η ΕΕ, ως η μεγαλύτερη δύναμη, πίστευε ότι είχε ισχυρότερη θέση — και τα μέσα ενημέρωσης συμφώνησαν».
«Αλλά η ΕΕ είχε μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα έναντι του Ην. Βασιλείου και έτσι είχε να χάσει περισσότερα από έναν εμπορικό πόλεμο. Και έτσι έγινε. Το μεγαλύτερο θύμα του Brexit δεν ήταν η οικονομία του Ην. Βασιλείου, αλλά η γερμανική βιομηχανία».
O Mινχάου εντοπίζει το πρόβλημα στην εμμονή στα πλεονάσματα. «Στους Γερμανούς αρέσει να πιστεύουν ότι αυτό έχει να κάνει με την ποιότητα των προϊόντων τους, επαινώντας τους εαυτούς τους ως «Export Weltmeister»». Ωστόσο, αυτή είναι απλώς μια γιορτή εξάρτησης. Έχοντας στηριχθεί στη Ρωσία για το φυσικό αέριο και στην Κίνα για τις εξαγωγές της, η Γερμανία έχει πλέον εξάρτηση και από τις ΗΠΑ. Όμως, λοιπόν, η ύπαρξη εμπορικών πλεονασμάτων έναντι άλλων χωρών είναι η μόνη οικονομική στρατηγική που γνώρισε ποτέ η σημερινή γενιά των Γερμανών.
Να μια καλή απάντηση στον Τραμπ
Για τον αρθρογράφο, είναι προτιμότερο να σκεφτόμαστε την ισχύ της γερμανικής και της κινεζικής οικονομίας με αυτούς τους όρους, με όρους ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και όχι με όρους εμπορίου. «Αυτό λέει τι συμβαίνει κάτω από την κουκούλα, που είναι ότι δεν ξέρουν πώς να ξοδέψουν τις οικονομίες τους. Εδώ έγκειται η ανισορροπία τους» τονίζει.
Έτσι, ως καλύτερη απάντηση στον εμπορικούς δασμούς του Τραμπ, προκρίνει όχι δασμούς αλλά να διορθωθεί το υποκείμενο πρόβλημα, την έλλειψη εγχώριων επενδύσεων και κατανάλωσης.
«Γιατί να μην γίνει πιο ελκυστικό για τις εταιρείες να επενδύουν τα πλεονάσματά τους στην πατρίδα τους; Γιατί να μην απορυθμιστεί η οικονομία, ειδικά ο τομέας της τεχνολογίας, να υποστηριχθούν οι νέες επιχειρήσεις, να μειωθούν οι εταιρικοί φόροι που προσελκύουν τα καλύτερα ταλέντα από το εξωτερικό και να ξεκολλήσουν τους ανθρώπους από τα επιδόματα πρόνοιας και ασθενείας; Η ισχυρή απάντηση στον Τραμπ θα ήταν να επικεντρωθεί στην επίλυση αυτών των δίδυμων προβλημάτων – της ανισορροπίας και της εξάρτησης».
Η χειρότερη απάντηση είναι να ακολουθηθεί το ίδιο μοντέλο με τις ίδιες εξαρτήσεις και να ξεκινήσουμε έναν εμπορικό πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει, λέει και προειδοποιεί
«Ο Καναδάς, που εξαρτάται περισσότερο από τις ΗΠΑ από οποιονδήποτε άλλον, θα συντριβεί αν ακολουθήσει τις πολιτικές του Τριντό. Η απάντησή του παίζει καλά με τους συναδέλφους φιλελεύθερους, αλλά δεν επιτυγχάνει τίποτα οικονομικά – και ο Τραμπ αναμφίβολα θα πεισμώσει εάν ο Καναδάς ανταποδώσει.