Ο νέος αντισυστημικός γύρος

Λέω και ξαναλέω ότι η ανάκληση του τρομερού δυστυχήματος των Τεμπών στο πολιτικό προσκήνιο είναι ανάλογη της εκκίνησης του κινήματος των Αγανακτισμένων το 2011. Ανακαλώ τις πρώτες ημέρες εκείνων των κινητοποιήσεων. Και τότε, κατέβηκαν στους δρόμους διάφοροι, «αυθόρμητοι» και «οργισμένοι», κι αμέσως τους ακολούθησαν οι επίδοξοι ηγέτες τους – σε κόμματα που υπήρχαν, που αναπτύχθηκαν ή που κυοφορήθηκαν εκεί. Θυμάμαι τότε, τις πρώτες ημέρες, το κλίμα στην εφημερίδα: γινόταν κάτι που σε πολλούς φαινόταν καλό, επειδή ο λαός όταν κινητοποιείται «αυθόρμητα» έχει πάντα δίκιο. Τα πρώτα πρωτοσέλιδα ήταν επιδοκιμαστικά. Οσοι αντιδρούσαμε, επειδή διαβάζαμε τα σήματα των καιρών, ήμασταν γερμανοτσολιάδες και βασιλικότεροι της Μέρκελ.

Απόπειρες επανάληψης του κλίματος της πλατείας έγιναν αρκετές φορές μετά την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ το 2019. Ολες απέτυχαν. Ελειπε το κύριο μέγεθος, ένα αίτημα που να μιλάει στον πολύ κόσμο, να τον συνεγείρει. Επιπλέον, η χώρα ανέκαμψε – όποιος θυμάται την προηγούμενη δεκαετία, κατανοεί ότι σήμερα τρέχουμε με άλλες ταχύτητες. Το δείχνουν οι αριθμοί, το δείχνουν και οι ζωές μας. Μειώθηκε το χρέος, μειώθηκαν πολλοί φόροι που γονάτιζαν τη μεσαία τάξη, η ανεργία έπεσε σε μονοψήφιο αριθμό, αυξήθηκε ο κατώτατος μισθός, ήρθαν επενδύσεις και υπάρχει ενδιαφέρον να έλθουν κι άλλες… Επίσης, αντιμετωπίστηκαν με επάρκεια μεγάλες κρίσεις, με πρώτη και κύρια την κρίση της πανδημίας. Η Ελλάδα κέρδισε διεθνές κύρος, δυναμώνοντας τη στρατιωτική ισχύ της. Εγινε δυνατή η κανονικότητα, που ήταν ανεύρετο ζητούμενο – και μάλιστα σε δύσκολους λόγω της παγκόσμιας ρευστότητας καιρούς.

Παρά την πολιτική σταθερότητα μετά το 2019, ωστόσο, η αβεβαιότητα δεν έχει απομακρυνθεί πάνω από τη χώρα, μια που δεν αποκαταστάθηκε ποτέ η βεβαιότητα μιας ομαλής εναλλαγής στην εξουσία. Τον παραδοσιακά σταθεροποιητικό ρόλο του, μάλιστα, περιφρόνησε και το ΠΑΣΟΚ, που φαίνεται ότι υιοθέτησε την οξεία διαμαρτυρία ως τρόπο να πολιτεύεται στα πράγματα. Ηλπιζε ότι έτσι θα υποκαθιστούσε τον ΣΥΡΙΖΑ. Από τη στιγμή, όμως, που στρατεύτηκε στη διαμαρτυρία, κλείνοντας το μάτι σε όσους το πολέμησαν την περασμένη δεκαετία, έγινε κι αυτό τμήμα της αντισυστημικής ρευστότητας.

Οι διάφορες συνιστώσες της αντισυστημικής αυτής κινούμενης άμμου προσπαθούσαν να δημιουργήσουν καχυποψία για τον ρόλο της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Η ανάκληση των Τεμπών, με μια πετυχημένη επαναφορά του ρόλου της πλατείας στην πολιτική ζωή, έγινε με τη μέθοδο των Αγανακτισμένων του 2011, μόνο που τώρα το χέρι είχε λιγότερη αγανάκτηση και περισσότερη θλίψη. Η εύλογη θλίψη της κοινωνίας για τις απώλειες νέων παιδιών, εντέχνως, μετατράπηκε τελικά σε οργή για το «έγκλημα» και τους «εγκληματίες» που συμβάλλουν στη «συγκάλυψη». Η κάθοδος των πολιτών στις πλατείες νομιμοποιεί δυνάμεις ανάλογες της πλατείας του 2011. Διάβασα ότι στην επιτυχία των συγκεντρώσεων έπαιξαν ρόλο επαγγελματίες του ακτιβισμού, συνδικαλιστές και στελέχη του ΑΝΤΑΡΣΥΑ ή του κόμματος Βαρουφάκη.

Το δέλεαρ είναι, ασφαλώς, τα «παιδιά», οι νέες και οι νέοι που σκοτώθηκαν στο δυστύχημα. Δεν είναι η πρώτη φορά που οργανώνονται κινήματα στο όνομα «παιδιών». Ο φόνος του Γρηγορόπουλου το 2007 είχε δικαιολογήσει την «οργή» της καταστροφής της Αθήνα και την κοινωνική ανοχή σ’ εκείνη την οργή.

Το συγκινησιακό πεδίο διαθέτει ακόμα μια φορά κέντρο: είναι τα παιδιά στο δυστύχημα, το πιο ευαίσθητο σημείο για την ελληνική κοινωνία αδιακρίτως πολιτικών ταυτοτήτων. Αν όσοι εργαλειοποιούν αυτή την πτυχή του δυστυχήματος καταφέρουν να ενσαρκώσουν τους εκδικητές και τους εκπροσώπους των παιδιών, θα έχουν κερδίσει το παιχνίδι.

Ηδη πήραν τον πρώτο γύρο. Επιχειρώντας όπως διαβάζω να κινητοποιήσουν και τους μαθητές, θα πάρουν και τον δεύτερο.

Ο σεισμός ως αντιπερισπασμός!

Η σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη (200 δονήσεις μόνο μέσα σε 48 ώρες) δεν είναι μια κανονική κατάσταση. Και είναι εύλογο το κράτος με όλες τις υπηρεσίες του να βρεθεί εκεί. Και οι σεισμολόγοι, και όσοι μελετούν την ηφαιστειακή δραστηριότητα, αλλά και όσοι εργάζονται στην αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων ορθώς βρίσκονται στο πεδίο. Ευλόγως έγιναν ανακοινώσεις που απευθύνονται στους κατοίκους και όσους βρίσκονται αυτή την εποχή εκεί, εξίσου ευλόγως κλείνουν τα σχολεία. Οποιαδήποτε αλλαγή της καθημερινότητας στην περιοχή ενός ενεργού ηφαιστείου απαιτεί την εγρήγορση της πολιτείας.

Κι όμως. Στον τοξικό λόγο ο οποίος έχει κυριαρχήσει μετά τις πολιτικές εξελίξεις που έχει φέρει η μεγάλη συγκέντρωση για τα Τέμπη, έχουν προστεθεί και πολλές φωνές που θεωρούν ότι η κυβέρνηση επιδιώκει να ωφεληθεί από την έκτακτη κατάσταση στη Σαντορίνη για να αντιμετωπίσει την κρίση που έχει προκύψει. Κατηγορούν λοιπόν τα μέτρα επιφυλακής αλλά και τις έκτακτες κυβερνητικές συσκέψεις εκτιμώντας ότι δημιουργούν έναν αντιπερισπασμό με στόχο να ανακτήσει η κυβέρνηση το χαμένο έδαφος.

Ο ρόλος μιας κυβέρνησης, προφανώς, δεν είναι μονοθεματικός και δεν καθορίζεται από το πολιτικό πλαίσιο της συγκυρίας. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να παρέχουν στους πολίτες πληροφόρηση, προστασία και ασφάλεια σε έκτακτες καταστάσεις. Λίγο κράτει λοιπόν με την γκρίνια για την γκρίνια.