Ο ερεβώδης κόσμος που εκκολάπτεται

Το 2024 δεν ήταν και χρονιά για να τη θυμάσαι και να λυπάσαι που φεύγει. Πλην όμως, αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται με ερωτηματικό μέχρι το τέλος και του 2025, καθώς τότε θα κριθεί οριστικά αν ισχύει το «κάθε πέρυσι και καλύτερα». Με αυτό το κριτήριο όμως, θα μπορούσε ήδη να θεωρήσει κανείς ότι όταν έρθει εκείνη η ώρα μάλλον… δεν θα ισχύει. Οι «οιωνοί» διαφαίνονται πιο σκοτεινοί από ποτέ εδώ και πολλά χρόνια. Και η επικρατούσα αίσθηση είναι ότι βρισκόμαστε σε μία περιδίνηση από την οποία τίποτα καλό δεν μπορεί να περιμένει κανείς. Προκαλεί ναυτία: ενώ ο χρόνος πάει, όπως είναι φυσικό, μπροστά, αντίθετα, ο νέος κόσμος που σαφώς εκκολάπτεται, πάει «πίσω». Ολο και πιο πυκνά, επιθετικά και εκτεταμένα.

Πέραν της οικονομίας, δηλαδή της αχαλίνωτης ενδυνάμωσης και επέκτασης της δουλοκτητικής και συνεπώς μη ανταγωνίσιμης Κίνας, υπάρχουν δύο κύρια χαρακτηριστικά που συνεχώς αναδύονται και τείνουν να επικρατούν σε διάφορα μέρη: ο πόλεμος και ο αυταρχισμός. Αυτές είναι οι κύριες συντεταγμένες της νέας πραγματικότητας που οικοδομείται και δείχνει να εμπεδώνεται πλέον ως η νέα συνθήκη κανονικότητας. Δεν αναπτύσσονται ίσως μαζί στις ίδιες χώρες, όμως αλληλοτροφοδοτούνται έντονα.

Μιλώντας κανείς για τα του «οίκου μας», αν υποτεθεί ότι θα μπορούσαμε με αυτόν τον όρο να αναφερθούμε στην ΕΕ, οι δύο μεγαλύτερες χώρες της, η Γερμανία και η Γαλλία, βιώνουν πρωτόγνωρες για τα μεταπολεμικά χρόνια συνθήκες. Η μεν Γαλλία μια κατάσταση που μπορεί να την οδηγήσει από την παράλυση μέχρι και την άνοδο του δικού της τύπου αυταρχισμού στην εξουσία, η δε Γερμανία, η οποία βρίσκεται πλέον στην τελική ευθεία των  ομοσπονδιακών εκλογών, είναι μπροστά στο φάσμα μιας πρωτοφανούς εκτόξευσης της Ακροδεξιάς, η οποία, αυτό έχει σημασία να γίνει κατανοητό, ουδεμία σχέση έχει σε σοβαρότητα κινδύνου με την Ακροδεξιά άλλων κρατών, όπως αυτή της Ιταλίας ή της Γαλλίας. Χρησιμοποιούμε μεν τον ίδιο όρο, όμως, στην πραγματικότητα, αναφερόμαστε σε άλλη τάξη μεγέθους τόσο ποσοτικά, όσο, κυρίως, ποιοτικά.

Η γερμανική AfD, αυτό το σχήμα που ξεκίνησε ως ακραίο μηδαμινής σημασίας γκρουπούσκουλο μέσα στην ελληνική κρίση, τώρα δεν είναι απίθανο να βρεθεί στην κυβέρνηση του Βερολίνου – και πάντως σίγουρα θα είναι η μείζων αντιπολίτευση. Οι επιδράσεις αυτής της εξέλιξης θα είναι καταλυτικές τόσο για τη Γερμανία, όσο και για την Ευρώπη, η οποία είναι ξεκάθαρο ότι επί της ουσίας πνέει τα λοίσθια όσο κι αν κανείς δεν τολμά να το πει αυτό πραγματικά με το όνομά του.

Ταυτόχρονα, μία νέα πολιτική πραγματικότητα, με σκληρά αυταρχικά χαρακτηριστικά και αυτή, διαμορφώνεται στις ΗΠΑ, που όμως, είναι πολύ πιο πολύπλοκη υπόθεση. Και που μία από τις διαστάσεις της έχει να κάνει και με το αν ο λεγόμενος «δυτικός κόσμος» θα εξακολουθήσει να υπάρχει ως τέτοιος – κάτι που πραγματικά τίθεται πλέον, για πρώτη φορά, εν αμφιβόλω. Και αυτό όταν η Ρωσία κερδίζει τελικά τον πόλεμό της στην Ουκρανία, παρά το κόστος που πλήρωσε και την καθυστέρηση που συνάντησε από τη δυτική βοήθεια στη χώρα. Ομως, η Ευρώπη, ακόμα και τώρα, δεν έμαθε. Κάνει ότι δεν καταλαβαίνει. Και το κάνει, επειδή δεν υπάρχει ως τέτοια: είναι πολύ πιο βαθιά διχασμένη απ’ ό,τι ενωμένη. Αν οι μεγάλες εκλογικές εξελίξεις πάρουν τη χειρότερη τροπή τους, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα πάψει να φυλλορροεί αργά αλλά σταθερά από την αδυναμία του να ανταποκριθεί στην πραγματικότητα: τότε, η κατάρρευσή του ενδέχεται να είναι πολύ πιο άμεση και βίαιη.

Επιπλέον, δεν χρειάζεται να πει κανείς πολλά για το τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή, για τις εξελίξεις που αλλάζουν εκ νέου τα δεδομένα και μετά τη Συρία, αλλά και για τη δραματική ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας και, κατ’ επέκταση, της νέας αυξημένης προσοχής που αυτή θα τύχει από Ευρώπη και Αμερική. Και αυτό μας πάει στα αμιγώς δικά μας – που, εν μέσω ενός διμερούς ακατανόητου διαλόγου με μία Τουρκία σκληρά επιθετική που δεν κάνει βήμα πίσω στις διεκδικήσεις της κατά της Ελλάδας, διαγράφονται πιο ερεβώδη από ποτέ.