Πώς η κλιματική αλλαγή μετατρέπει τη Σουηδία σε… φιλόδοξο οινοπαραγωγό
«Skål» στα σουηδικά σημαίνει «εις υγείαν» και φαίνεται ότι, με φόντο την κλιματική αλλαγή, θα ακούγεται όλο και περισσότερο στη σκανδιναβική χώρα.
Όχι μόνο στην οινοποσία, αλλά πλέον ένεκα και της οινοπαραγωγής.
Με την υπερθέρμανση του πλανήτη, οι Σουηδοί έχουν αρχίσει να αποκτούν έρεισμα σε μια από τις πιο διάσημες βιομηχανίες της Ευρώπης, αυτή του οίνου.
Στη Σουηδία υπολογίζεται ότι τα σκανδιναβικά καλοκαίρια ήταν κατά 0,9 βαθμούς Κελσίου πιο ζεστά μεταξύ 1991-2020 από ό,τι ήταν μεταξύ 1961-1990.
Με την κλιματική αλλαγή, η τάση αυτή συνεχίζεται, αλλάζοντας άρδην τα δεδομένα.
Το νησί Γκότλαντ στη Βόρεια Θάλασσα, για παράδειγμα, βρίσκεται περισσότερα από 750 χιλιόμετρα πάνω από τον 50ο παράλληλο, που παραδοσιακά θεωρείται το βόρειο όριο, πέρα από το οποίο η οινοποίηση είναι θεωρητικά αδύνατη.
Όμως στην περιοχή έχουν αρχίσει πλέον να ξεφυτρώνουν ο ένας μετά τον άλλο αμπελώνες.
Ο Αντρέα Γκουέρα και η Έμα Σέρνερ είναι από τους πρωτοπόρους.
Έφτιαξαν τον αμπελώνα τους το 2018 στο Γκότλαντ, στη μέση της Βαλτικής.
Τώρα «υπάρχει ακόμη ένας», επισημαίνουν, δείχνοντας προς τα γειτονικά χωράφια.
«Του χρόνου πρόκειται να φτιαχτεί άλλος ένας αμπελώνας», λέει ο Αντρέα σε δημοσιογραφική έρευνα με την υποστήριξη του Journalismfund Europe.
«Ακόμη ένας τρελός θα φτιάχνει σε αυτό το νησί κρασί»…
«Κάτω η Ιταλία, ζήτω η Σουηδία»
Ο Αντρέα Γκουέρα δεν είναι καν Σουηδός.
Η καταγωγή του είναι από το Σαλέρνο της Ιταλίας.
Ασχολείται με τη παραγωγή κρασιού από τα 10 του, όταν βοηθούσε τον πατέρα του σε έναν μικρό οικογενειακό αμπελώνα.
Αφού πήρε το πτυχίο στην οινολογία και στην αμπελουργία, ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο -από τις ΗΠΑ μέχρι τη Νέα Ζηλανδία και τη Γαλλία και μετά πίσω στην Ιταλία- εξασκώντας το επάγγελμά του και εμπλουτίζοντας τις γνώσεις του επί του αντικειμένου.
Γνώρισε την Έμα, μια Σουηδή, σε ένα οινοποιείο στην Τοσκάνη, που δούλευαν μαζί.
Ως ζευγάρι πια, αποφάσισαν να φτιάξουν τη δική τους επιχείρηση στον κλάδο.
Αντί όμως να μείνουν στη πατρίδα του Αντρέα, στην Ιταλία, ή έστω να επιλέξουν μια άλλη μεσογειακή χώρα με παράδοση στην οινοπαραγωγή, κοίταξαν πιο βόρεια.
«Ήταν σαφές για εμάς ότι έπρεπε να στραφούμε προς τα εκεί, λόγω της κλιματικής αλλαγής», λέει ο Αντρέα.
«Το να ξεκινήσουμε κάτι από το μηδέν στην Ιταλία, δεδομένης της τρέχουσας κλιματικής κατάστασης, δεν θα ήταν καλή ιδέα».
Κατέληξαν στη δυτική ακτή του Γκότλαντ έπειτα από δύο χρόνια έρευνας, κρίνοντας ότι το σουηδικό νησί θα μπορούσε να είναι κατάλληλο για την καλλιέργεια σταφυλιών.
Δεν ήταν οι πρώτοι που θα το επιχειρούσαν στην περιοχή.
Το ήπιο θαλάσσιο κλίμα και τα αμμώδη εδάφη τα καθιστούν ιδανική για καλλιέργεια σταφυλιών, δεδομένων φυσικά των συνθηκών.
Το νεαρό ζευγάρι ίδρυσε προ πενταετίας το οινοποιείο Långmyre.
«Εκεί όπου η ιταλική γνώση συναντά τη σουηδική συνείδηση», γράφουν στην ιστοσελίδα τους.
Στους τεράστιους αμπελώνες τους επικεντρώνονται στη χρήση μεθόδων βιολογικής καλλιέργειας.
Επί του παρόντος, έχουν πέντε ποικιλίες σταφυλιών, τρεις από τις οποίες είναι λευκές και δύο κόκκινες.
Γνωστές ως «piwi», είναι υβριδικές.
«Πρόκειται για διασταυρώσεις του παραδοσιακού σταφυλιού, του vitis vinifera», εξηγεί ο Αντρέα, «και άλλων άγριων σταφυλιών».
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά τους είναι ότι και ιδιαίτερα ανθεκτικές στις ασθένειες και στον μεταβαλλόμενο σκανδιναβικό καιρό.
Προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση PIWI, περίπου 200 αμπελώνες στη Σουηδία παράγουν πλέον περίπου 300.000 λίτρα οίνου ετησίως.
Το 95% εξ αυτών προέρχεται από υβριδικές ποικιλίες.
«Πιάνουν παντού», λέει ο Αντρέα Γκουέρα.
«Είναι η απόλυτα Νο1 στρατηγική για την παραγωγή κρασιού στη Σουηδία».
Στη σκανδιναβική χώρα δεν υπάρχουν ακόμη πρότυπα για τη διαδικασία παραγωγής, τις ποικιλίες ή την ποιότητα του οίνου.
Το αποτέλεσμα είναι οι οινοπαραγωγοί να πειραματίζονται με όλα τα είδη σταφυλιών, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποδώσουν καρπούς στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη.
Καθώς το σουηδικό κρασί δύσκολα θα μπορούσε να γίνει ανταγωνιστικό από οικονομική άποψη, προσπαθούν να κερδίσουν τη «μάχη» στον ουρανίσκο.
Παρά τις ολοένα και πιο ευνοϊκές θερμοκρασίες για την οινοποιία, θεωρούν ότι ο βασικός παράγοντας που επιτρέπει πλέον την παραγωγή κρασιού στη Σουηδία, όσο πια και στη Δανία, δεν είναι τόσο οι υψηλότερες θερμοκρασίες, αλλά η χρήση «piwi».
Στη Γαλλία και στην Ισπανία, εν τω μεταξύ, η έρευνα κατέδειξε ότι όλο και περισσότεροι αμπελουργοί χρησιμοποιούν καινοτόμες προσεγγίσεις για την παραγωγή νέων αμπελιών, που θα προσαρμόζονται στην κλιματική αλλαγή και στη ξηρασία.
Νέα πρόκληση αποτελεί, δε, η αυξανόμενη ζήτηση για κρασιά με μικρότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, όπου το ζητούμενο είναι ο έλεγχος του επιπέδου ωρίμανσης των σταφυλιών.
Ειδικά σε συνθήκες υπερβολικής ζέστης.