Περί πολιτικής (και) ηθικής

Μες στην ευωχία για το πολιτισμένο πρόσωπο του ΠΑΣΟΚ και τα θεωρητικώς βελτιωμένα δημοσκοπικά ποσοστά του, διέφυγε το στοιχειώδες: η πολιτική. Σημείο αναφοράς υπήρξε βεβαίως η τραγικομωδία ΣΥΡΙΖΑ, οπότε οι μπηχτές, τα υποτιμητικά βλέμματα και η άκομψη απόπειρα αποκαθήλωσης του αρχηγού εκ μέρους κυρίως του κ. Δούκα πέρασαν σχεδόν απαρατήρητα. Κυριάρχησαν αναλύσεις για την ανάγκη αντιπολίτευσης, για το ποιος θα ρίξει τον Μητσοτάκη, για θεσμικά αντίβαρα της δημοκρατίας, για συμμαχίες. Υπεραναπτύχθηκαν από άξιους αρθρογράφους, καθηγητές πολιτικών επιστημών και δημοσκόπους γενικότητες περί πολιτικού Κέντρου, στρατηγικών συγκλίσεων με την εν γένει Αριστερά, ευρωπαϊκών εκλογικών τάσεων, προκλήσεων των καιρών και ανόδου της Ακροδεξιάς. Ολοι συμφώνησαν ότι έγινε ένας πολιτισμένος διάλογος και μείνανε ευχαριστημένοι με το τίποτα.

Ομως ένα κόμμα δεν εξαντλεί τον ρόλο του στην ευγένεια. Τα κόμματα ιδρύθηκαν στη Δύση για να εκπροσωπούν συγκεκριμένες κοινωνικές τάξεις, για να υπερασπίζονται αρχές και συμφέροντα, να παράγουν ιδεολογία, στρατηγική, κατεύθυνση και συγκεκριμένες [επί του εδάφους] πολιτικές. Να μιλούν για τη χώρα, να παρουσιάζουν τομές και ρήξεις, να χαράσσουν διαχωριστικές γραμμές με τους αντίπαλους σχηματισμούς. Αλλιώς, ποιος ο λόγος ύπαρξής τους;

Αυτά που εγώ άκουσα ήταν ασφαλείς, συχνά βαρύγδουπες γενικολογίες. Ποιος θα διαφωνούσε για παράδειγμα ότι θέλουμε καλύτερη υγεία και παιδεία; Ολοι τα επικαλούνται πληκτικά επί δεκαετίες. Το ζήτημα είναι με τι πόρους, ποια μέσα, ποιους γιατρούς, τι ύψος δαπανών. Θα συνεχίσει λ.χ. αυτό το είδος παιδείας με πτυχία για όλους, με πανεπιστημιακές σχολές άνευ επιστημονικού αντικειμένου, υποβαθμισμένες και διάσπαρτες ανά την επικράτεια, με ιπτάμενους καθηγητές και φοιτητές, χωρίς οργανική σύνδεση με την παραγωγή, δηλαδή μια λαϊκιστική παιδεία του είδους «κάθε χωριό και ΑΕΙ»; Τίποτα ουσιώδες και τολμηρό δεν άκουσα – και δεν μπαίνω εδώ σε καυτές πατάτες του είδους πανάκριβοι εξοπλισμοί, κολοσσιαίο χρέος της χώρας, ελληνοτουρκικά και το περίφημο Κυπριακό, όπου διαχρονικά κάψαμε, απ’ ό,τι φαίνεται, τα χαρτιά μας.

Κυρίως όμως δεν άκουσα ένα παράδειγμα περί του τι θα μπορούσε να είναι ένα κάποιο σύγχρονο είδος σοσιαλδημοκρατίας. Κάτι απλό, κάτι χειροπιαστό, βρε αδελφέ. Πώς θα βελτιωθεί, ας πούμε, η καθημερινότητα σε ένα Λεκανοπέδιο αβίωτο, απροσδιορίστου πληθυσμού, με πέντε εκατομμύρια τροχοφόρα, με εκατομμύρια αχαρτογράφητους αλλοδαπούς, με ανυπαρξία Αστυνομίας και Τροχαίας, με τεράστια έλλειψη χώρων πρασίνου; Η περίφημη καθημερινότητα, που στην ατζέντα της κυβέρνησης εξαντλείται στις τιμές του σουπερμάρκετ [ωσάν να μην ήμασταν η πλέον υπέρβαρη κοινωνία της Ευρώπης], περιλαμβάνει θέματα ζωτικής σημασίας. Μιλώ για τα στοιχειώδη και συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα του πολίτη, όπως το δικαίωμα στην κίνηση.

Αστείο; Καθόλου. Εχουμε, σε μια κοινωνία με το ένα τρίτο του πληθυσμού της άνω των 65, στερηθεί το δικαίωμα πρόσβασης με τα πόδια σε ένα μαγαζί, στο φαρμακείο, τον φούρνο, ακόμη και τη δουλειά μας αν βρίσκεται σε λογική απόσταση. Πεζοδρόμια ασφαλή δεν υπάρχουν ούτε για δείγμα, στην περίμετρο τουλάχιστον του Δήμου Αθηναίων. Καταπατημένα από τροχοφόρα, με πλάκες κατεστραμμένες, βρώμικα, με τρύπες, με ημιτελή έργα, περιττώματα σκύλων και χίλιες δυο παγίδες, τα πεζοδρόμια της Αθήνας θα μπορούσαν να αποτελέσουν πεδίο δόξης λαμπρόν για ένα κόμμα που έχει τον σοσιαλισμό στον τίτλο του. Κι αυτό γιατί αφορούν τους πολλούς, και μάλιστα τους φτωχότερους ή μη προνομιούχους – για να νοσταλγήσουμε την παλιά αργκό του ιδρυτή.

Αυτό θα ήταν πεδίο δόξης λαμπρόν για έναν πραγματικό δήμαρχο. Κι εδώ επιδείχθηκε έλλειμμα πολιτικής ηθικής – συγχωρήστε μου τον παλιομοδίτικο όρο. Εννοώ το είδος της ηθικής που συνιστά δέσμευση έναντι του πολίτη. Γιατί, πώς μπορεί το εκλογικό σώμα να έδωσε τη δεύτερη θέση στον δήμαρχο κ. Δούκα του οποίου η μεγαλομανία φάνηκε αμέσως μόλις – εντελώς κατά τύχη και λόγω αδιαφορίας των δεξιών ψηφοφόρων – βρέθηκε από το 14% του α’ γύρου δήμαρχος της Αθήνας; Πώς έγινε αποδεκτή μια τέτοια υποψηφιότητα, χωρίς να εγερθεί στα σοβαρά ζήτημα πολιτικής ηθικής; Ως γέννημα θρέμμα της Αθήνας ένιωσα εξαπατημένος που η δυσκολότερη δουλειά σ’ αυτή τη χώρα θεωρήθηκε για μια εισέτι φορά πάρεργο, μια ενασχόληση για τις ελεύθερες ώρες του κ. Δούκα από τη μέλλουσα πρωθυπουργία.

Καλή επιτυχία στο νέο, πεπαλαιωμένο ΠΑΣΟΚ. Θα περιμένω εναγωνίως τις επί του πεδίου προτάσεις του.