Πλαστικά μπουκάλια: Χαράτσι έως και 15 λεπτά στους καταναλωτές – Τι προβλέπει το νομοσχέδιο

Νέο περιβαλλοντικό “χαράτσι”, ύψους 10 έως 15 λεπτών, για τα πλαστικά μπουκάλια νερού και τα κουτάκια αλουμινίου των αναψυκτικών, θα κληθούν σύντομα να πληρώνουν οι καταναλωτές!

Αυτό προβλέπει νομοσχέδιο “σκούπα” για τη διαχείριση των αποβλήτων και την αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας, που κατέθεσε το βράδυ της Τετάρτης στη Βουλή ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος  Σκυλακάκης. Ο τίτλος του νομοσχεδίου είναι «Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποβλήτων, τη βελτίωση του πλαισίου εξοικονόμησης ενέργειας, την ανάπτυξη των έργων ενέργειας και την αντιμετώπιση πολεοδομικών ζητημάτων».

Ειδικότερα, το νομοσχέδιο προβλέπει την εφαρμογή, από το τέλος του 2025, ενός ενιαίου, πανελλαδικού «συστήματος εγγυοδοσίας» για τις πλαστικές φιάλες και τις φιάλες από αλουμίνιο.

Στην πλήρη ανάπτυξη του συστήματος, προβλέπονται περίπου 15.000 σημεία επιστροφής των φιαλών αυτών από τους καταναλωτές, τα οποία θα βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα. Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, «στα σημεία αυτά, ο καταναλωτής θα επιστρέφει τις φιάλες και θα εισπράττει το αντίτιμο της εγγυοδοσίας», το οποίο  θα πληρώνει κατά την αγορά των πλαστικών φιαλών – αλουμινένιων κουτιών.

Το περιβαλλοντικό τέλος (αντίτιμο εγγυοδοσίας) αναμένεται να  ξεκινά από τα 10 λεπτά για το μπουκαλάκι νερού του μισού λίτρου και να φτάνει στα 15 λεπτά για συσκευασίες από μισό λίτρο και πάνω.

Το επιπλέον ποσό που θα πληρώνει ο καταναλωτής για το εμφιαλωμένο νερό, την μπύρα ή το αναψυκτικό, θα το «εξαργυρώνει» αργότερα σε ένα από τα 15.000 σημεία επιστροφής των φιαλών αυτών. Ο καταναλωτής θα επιστρέφει τη φιάλη ή το κουτάκι στο καθορισμένο σημείο συλλογής, για να οδηγηθεί μετά στην ανακύκλωση, όπως προβλέπει ο νόμος για το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΣΕΔΑ), το οποίο περιλαμβάνει το Σύστημα Επιστροφής Εγγυοδοσίας (DRS).

Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, από το τέλος του 2025, εφαρμόζεται ένα  ενιαίο, πανελλαδικό σύστημα  εγγυοδοσίας για τις  πλαστικές φιάλες και τις φιάλες από αλουμίνιο. Σύμφωνα με το άρθρο 13 του νομοσχεδίου: «Από την 1η Δεκεμβρίου 2025, εφαρμόζεται σύστημα επιστροφής εγγύησης, για: α) πλαστικές φιάλες ποτών μιας χρήσης, έως και τρία  λίτρα και β) μεταλλικούς περιέκτες ποτών μιας χρήσης έως και τρία λίτρα. Οι υπόχρεοι παραγωγοί συσκευασίας ποτών οργανώνουν ένα ενιαίο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) αποβλήτων συσκευασιών πανελλαδικής εμβέλειας, για την εφαρμογή συστήματος επιστροφής εγγύησης για τις εν λόγω συσκευασίες, προκειμένου να επιτύχουν τους ποσοτικούς στόχους της ανακύκλωσης…».

Με βάση τις διατάξεις του σχεδίου νόμου τίθενται βασικοί στόχοι, όπως:

* Η βιώσιμη ανάπτυξη, η εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία και η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.).

* Η επίτευξη των στόχων της ανακύκλωσης.

* Η καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων.

* Η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και εγκατάστασης σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και Συμπαραγωγής Hλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ).

* Η προώθηση της εγκατάστασης συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.

* Η περιστολή του ενεργειακού κόστους.

* Η επίτευξη στόχων ενεργειακής αναβάθμισης του κτιριακού δυναμικού της χώρας.

* Η ενίσχυση των πληγέντων από φυσικές καταστροφές, κ.ά.

Ειδικότερα,  το νομοσχέδιο περιλαμβάνει  κύριες  θεματικές ενότητες  και επί μέρους ρυθμίσεις, οι οποίες αφορούν:

·         Τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης των αποβλήτων

Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, ο εκσυγχρονισμός της διαχείρισης αποβλήτων προωθείται μέσα από την υλοποίηση μεταρρύθμισης, η οποία αποσκοπεί στην αύξηση του ποσοστού της ανακύκλωσης.

Πέραν της πρόβλεψης για την ανακύκλωση των πλαστικών και των φιαλών  από αλουμίνιο, προβλέπονται:

– Εφαρμογή υπηρεσίας χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων και βιοαποβλήτων, σε μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς Δήμους κάτω των 10.000 κατοίκων και παροχή κατάλληλου εξοπλισμού στους υπόλοιπους.

– Ρύθμιση ζητημάτων σχετικά με την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων, με στόχο να κατατεθεί από τους υπόχρεους παραγωγούς νέο, επιχειρησιακό σχέδιο, που θα περιλαμβάνει και τη συλλογή των ανακυκλώσιμων υλικών, με τριπλάσιους πόρους για την ανακύκλωση, δηλαδή περί τα 100 εκατ. ευρώ.

Στο πλαίσιο του νομοσχεδίου προβλέπεται ακόμη, η δημιουργία ισχυρών φορέων διαχείρισης αποβλήτων, καθώς και η δυνατότητα άμεσης παρέμβασης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όταν τίθενται θέματα σχετικά με:

– Την αντιμετώπιση έκτακτων περιπτώσεων στη διαχείριση των αποβλήτων.

– Την αποτροπή της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και την προστασία της δημόσιας υγείας.

-Την αντιμετώπιση προστίμων από την ΕΕ.

Επιπλέον, ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή της εναλλακτικής διαχείρισης στις πλαστικές συσκευασίες φυτοφαρμάκων, καθώς προβλέπεται η χρέωση των Δήμων ανάλογα με τις ποσότητες ανακύκλωσης που θα στέλνουν στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ).

·         Νέο πλαίσιο για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και έργων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης

Προωθούνται πρωτοβουλίες για την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας.  Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και μέτρα για την προώθηση της εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ, όπως:

– Η επιστροφή και η μείωση των  εγγυητικών επιστολών (κατά 70%) σε κατόχους σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ.

– Η εγκατάσταση Πιλοτικών Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών σε λιμνοδεξαμενές και τεχνητές λίμνες (<=5% της συνολικής επιφάνειας και <=80 MW συνολικά), για τρεις βασικούς λόγους:  Έχουν μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση, από τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς επί εδάφους. Είναι συνήθως κοντά σε υφιστάμενα ηλεκτρικά δίκτυα. Έχουν χαμηλή περιβαλλοντική επίπτωση, διότι εγκαθίστανται σε τεχνητούς ταμιευτήρες και υδάτινα σώματα.

– Η διασφάλιση ηλεκτρικού χώρου για την εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών και σταθμών βιομάζας που θα συνδέονται στο δίκτυο του ΕΔΔΗΕ, ώστε να ενισχυθεί, κατά το δυνατό, η ποικιλία τεχνολογιών ΑΠΕ (αντιμετώπιση «μονοκαλλιέργειας» Φ/Β σταθμών) που συμμετέχουν στο ενεργειακό μείγμα του τοπικού συστήματος και της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

– Η χορήγηση παρατάσεων σχετικά με τις προθεσμίες που έχουν θεσμοθετηθεί για την υλοποίηση έργων ΑΠΕ, ώστε να αντιμετωπιστούν οι καθυστερήσεις που αντιμετωπίζουν και να διασφαλιστεί η υλοποίηση των έργων αυτών.

·         Μέτρα για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης

Εισάγεται η δημιουργία «Συστάδων» Επιλέξιμων Δημοσίων Κτιρίων (Clusters), ώστε να επιταχυνθεί η εφαρμογή προγραμμάτων ενεργειακής απόδοσης (π.χ. πρόγραμμα «ΗΛΕΚΤΡΑ»).

Στα ενεργειακά ζητήματα του σχεδίου νόμου συμπεριλαμβάνονται ακόμη: Η ενσωμάτωση στοιχείων της νέας Οδηγίας για επιτάχυνση και διευκόλυνση εγκατάστασης έργων ΑΠΕ και αντλιών θερμότητας, αλλά και η επίλυση ζητημάτων για τη διαχείριση της οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΔΕΥΕΠ, ΔΑΠΕΕΠ Α.Ε., ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε., ΔΕΗ Α.Ε. και Ρ.Α.Α.Ε.Υ.), με σκοπό την μεγιστοποίηση της ευελιξίας και της αποδοτικότητας των φορέων, η επιτάχυνση έργων στις ζώνες απολιγνιτοποίησης, κ.ά.

·         Χωροταξικές και πολεοδομικές διατάξεις

Στο πλαίσιο των χωροταξικών ρυθμίσεων προωθούνται τα εξής:

– Αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών στην περιοχή της Καλντέρας στη Θήρα και τη Θηρασιά.  Η αναστολή θα ισχύσει έως την έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και όχι πέραν της 31ης Δεκεμβρίου 2025, και θα αφορά την  έκδοση οικοδομικών αδειών για νέα κτίρια ή επεκτάσεις υφιστάμενων κτιρίων και πισίνων ή άλλων υδάτινων επιφανειών.

Επίσης, η αναστολή θα ισχύσει για το σύνολο των υφιστάμενων κτισμάτων με χρήση τουρισμού – αναψυχής ή καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος.

– Επικαιροποίηση της διαδικασίας αποχαρακτηρισμού των λατομικών περιοχών που έχουν περιέλθει σε αδράνεια. Επίσης, επιλύονται ζητήματα απόδοσης αχρεωστήτως καταβληθέντων μισθωμάτων, που αφορούν σε λατομεία, από το ελληνικό δημόσιο στον αναγνωρισθέντα ιδιοκτήτη.

– Διεύρυνση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης για την υλοποίηση έργων υποδομής για την ανασυγκρότηση και αναβάθμιση των πυρόπληκτων περιοχών της Ανατολικής Αττικής, σε περίπτωση υπέρβασης του ποσού της δωρεάς.

– Επίλυση χρόνιων προβλημάτων που αφορούν την αξιοποίηση ακινήτων της δημόσιας περιουσίας, λόγω εγκατάστασης σε αυτά αυθαίρετων κατασκευών με λειτουργική και στατική εξάρτηση με το νόμιμο κτίριο.

– Επιτάχυνση της πολεοδομικής αδειοδότησης στο έργο του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά, μέσα από ρυθμίσεις που βελτιώνουν τα κίνητρα της αποδοτικότητας των υπαλλήλων.