Πόλεμος στη Μέση Ανατολή: Τέσσερα διδάγματα για την επόμενη ημέρα

Πόσο εύκολο είναι να προβλεφθεί η επόμενη ημέρα; Είναι τόσο εύκολο όσο και δύσκολο. Η επόμενη ημέρα ήταν η 8η Οκτωβρίου 2023. Συμπληρώνονται μεθαύριο 365 μέρες από το περσινό χτύπημα της Χαμάς. Για την έκβαση της σύγκρουσης σημασία έχει τι άλλαξε στον τρόπο σκέψης και δράσης των πρωταγωνιστών. Για το Ισραήλ είναι βέβαιο ότι με το χτύπημα ήρθε το τέλος της ψευδαίσθησης ότι μπορεί να συνυπάρξει, αν όχι ειρηνικά, πάντως με κάποιον τρόπο, με τους γείτονές του. Αλλά και η Χαμάς, όπως και η Χεζμπολάχ, εκτελώντας αυτή την αποτρόπαιη πράξη, ήταν προφανές ότι είχαν επιλέξει την «τελική λύση». Εκτός και αν πρόκειται για άφρονες που – δεν αποκλείεται – δεν είχαν συνυπολογίσει στους σχεδιασμούς τους ότι η δολοφονία εκατοντάδων αθώων Ισραηλινών και η ομηρεία ενός επίσης μεγάλου αριθμού θα οδηγούσαν σε μια αναμέτρηση μέχρις εσχάτων. Αυτήν παρακολουθούμε εδώ και έναν χρόνο και θα ήταν χρήσιμο να αντλήσουμε κάποια διδάγματα.

1 Το πρώτο δίδαγμα με συνέπειες στην περιφερειακή σταθερότητα και ισορροπία είναι η απόδειξη ότι στις στρατιωτικές επιχειρήσεις η ισχύς μετράει. Το Ισραήλ δεν είναι μόνο το καλύτερα εξοπλισμένο κράτος της περιοχής. Είναι ένα κράτος όπου ο πόλεμος δεν είναι ταμπού και ο πληθυσμός του έχει εκπαιδευθεί με αυτή τη νοοτροπία επί δεκαετίες. Αυτό καλό είναι να το συνειδητοποιήσουμε και στα καθ’ ημάς, όπου υπάρχει έντονη πολεμοχαρής ρητορική στη δημόσια σφαίρα, αδιαλλαξία για εξεύρεση λύσεων και φυσικά αντίδραση στο τι συνεπάγεται το παράδειγμα του Ισραήλ για μια χώρα. Δεν βρισκόμαστε κοντά στο τέλος της σύγκρουσης ούτε μπορούν να προβλεφθούν τα επόμενα στάδια. Αλλά τα σημερινά δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι το Ισραήλ κατισχύει στρατιωτικά έχοντας εξολοθρεύσει την ηγεσία των δύο τρομοκρατικών οργανώσεων, επιδίωξη δεκαετιών.

2 Το δεύτερο δίδαγμα είναι ότι η αδιαλλαξία ως προς την επίλυση διαφορών οδηγεί μαθηματικά σε σύγκρουση. Η σύγκρουση ασφαλώς μπορεί να είναι επιλογή, ας θυμηθούμε τον Κλαούζεβιτς. Αν όμως δεν είναι; Ακόμη και αν δεχτούμε ότι το Ισραήλ με τη στρατιωτική του ισχύ μπορεί να επιβάλει τις λύσεις που επιθυμεί, η κατάσταση στη Γάζα ή στον Λίβανο είναι παράδειγμα προς μίμηση;

3 Το τρίτο δίδαγμα αφορά τη στάση του αραβικού κόσμου. Οι ισχυρές χώρες του Κόλπου, όπως και η Αίγυπτος και η Ιορδανία, παρακολουθούν αμέτοχες την εξέλιξη της σύγκρουσης. Η εξασθένηση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή ευνοεί τις επιδιώξεις τους. Με τα δεδομένα που υπάρχουν ως προς τη στρατιωτική δύναμη του Ιράν, μια ευθεία σύγκρουση με το Ισραήλ θα ήταν καταστροφική. Η εκτίμηση είναι ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε τριγμούς που θα έθεταν σε κίνδυνο το καθεστώς του.

4 Το τέταρτο δίδαγμα αφορά τη δύναμη επιβολής των ΗΠΑ, της δύναμης που έχουμε συνηθίσει στο παρελθόν να επιβάλλει τη βούλησή της. Η αμερικανική διπλωματία απέτυχε ωστόσο να σταματήσει τον πόλεμο. Απέτυχε να επιβάλει στα μέρη να καθίσουν στο τραπέζι. Η ισραηλινή ηγεσία προχώρησε στην εφαρμογή των σχεδιασμών της παρά τις αντιρρήσεις της Ουάσιγκτον. Και θα συνεχίσει να το κάνει μέχρι να γίνει γνωστό το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών. Η σύγκρουση αυτή πιθανότατα θα σφραγίσει και τυπικά το τέλος της Αμερικής ως μόνης υπερδύναμης, ανοίγοντας τον δρόμο στην ενεργοποίηση της Κίνας.