H «λεωφόρος της Κόλασης» απειλεί τον Αμαζόνιο και όλο τον πλανήτη

Παρά τις διαφωνίες ακόμα και στο εσωτερικό της κυβέρνησή του, και έπειτα από μήνες αμφιταλάντευσης για ένα ζήτημα που διχάζει τη χώρα, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, δεσμεύτηκε να ολοκληρώσει έναν αυτοκινητόδρομο σε μια παρθένα περιοχή της τροπικής ζούγκλας του Αμαζονίου, ένα έργο που σύμφωνα με τους επιστήμονες θα φέρει ολέθρια αποδάσωση.

Ο Λούλα δέχεται πιέσεις να ολοκληρώσει την ασφαλτόστρωση του αυτοκινητοδρόμου BR-319, ως εναλλακτικού δρόμου για τις μεταφορές που σήμερα εξαρτώνται από υδάτινους διαδρόμους σε ποτάμια.

Αυτή την περίοδο εξάλλου ο Αμαζόνιος ζει τη χειρότερη ξηρασία της σύγχρονης ιστορίας του, η οποία έχει κατεβάσει τη στάθμη των ποταμών και εμποδίζει τις μετακινήσεις και τις μεταφορές στα βόρεια της χώρας, όπως στο ποτάμι Μαδέιρα που έχει σχεδόν στερέψει.

«Όσο ο Μαδέιρα ήταν πλωτός, ο αυτοκινητόδρομος δεν είχε τη σημασία που είχε τώρα. Θα τον ολοκληρώσουμε με το μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης» δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Λούλα.

Η ασφαλτόστρωση του δρόμου, γνωστού και ως «λεωφόρος της Κόλασης», είναι ένα σπάνιο παράδειγμα πολιτικής συμφωνίας ανάμεσα στον Λούλα και τη Νέμεσή του, τον τέως πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρου, ο οποίος όχι μόνο προώθησε τα σχέδια για το έργο αλλά είδε την αποδάσωση του Αμαζονίου να φτάνει σε νέα ύψη επί της θητείας του.

Ο ομοσπονδιακός αυτοκινητόδρομος BR-319, ο οποίος εκτείνεται περίπου 900 χιλιόμετρα από το Πόρτο Βέγιο κοντά στην Βολιβία μέχρι το Μαναούς, τη μεγαλύτερη πόλη του Αμαζονίου, ανοίχτηκε με μπουλντόζες στο δάσος τη δεκαετία του 1970 από την τότε στρατιωτική δικτατορία, αργότερα όμως εγκαταλείφθηκε και εν μέρει καλύφθηκε και πάλι από ζούγκλα.

Τμήματά του και στα δύο άκρα έχουν ασφαλτοστρωθεί, όμως περισσότερα από 400 χιλιόμετρα στη μέση είναι ακόμα χωματόδρομος που γίνεται αδιάβατος την περίοδο των βροχών.

Επιστήμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι η ολοκλήρωση του έργου θα ανοίξει τον δρόμο για λαθροϋλοτόμους, παράνομα ορυχεία και αγρότες που βάζουν φωτιά στο δάσος για να δημιουργήσουν βοσκοτόπια.

Μελέτη του 2019 προειδοποιούσε ότι ο αυτοκινητόδρομος ΒΡ-319 θα αύξανε την αποδάσωση κατά πέντε φορές έως το 2030, το αντίστοιχο μιας έκτασης μεγαλύτερης από την αμερικανική πολιτεία της Φλόριντα.

Αντίθετη στο έργο είναι η υπουργός Περιβάλλοντος του Λούλα, Μαρίνα Σίλβα, η οποία επιμένει ότι δεν είναι βιώσιμο περιβαλλοντικά ή οικονομικά.

Τον Ιούνιο, όμως, ομάδα εργασίας του υπουργείου Μεταφορών διαβεβαίωσε ότι το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο.

Ξηρασία και πυρκαγιές

Σε επίσκεψή του στην περιοχή την περασμένη Τρίτη, ο Λούλα υποστήριξε ότι η υπουργός του δεν είναι αντίθετη στο έργο, το οποίο πάγωσε τον Ιούλιο με απόφαση ομοσπονδιακού δικαστηρίου λόγω έλλειψης κατάλληλων μέτρων κατά της αποδάσωσης.

Σε δηλώσεις του δίπλα στον κυβερνήτη της πολιτείας Αμαζόνας Ουίλσον Λίμα και δύο συντηρητικούς γερουσιαστές που στηρίζουν το έργο, ο Λούλα πρότεινε διαπραγμάτευση για συμβιβαστική λύση.

Στον αυτοκινητόδρομο εκκρεμούν πάντως πολλές εργασίες, όπως η ανακατασκευή δύο γεφυρών που κατέρρευσαν και η κατασκευή μιας νέας στον ποταμό Ιγκάπου-Άτσου, όπου τα φορτηγά πρέπει να μεταφέρονται με πλοία.

Οι συνέπειες της ιστορικής ξηρασίας γίνονται εμφανείς στον πρωτοφανή αριθμό πυρκαγιών που μαίνονται κατά μήκος του BR-319, όπως ανέφερε φωτογράφος του Reuters την περασμένη εβδομάδα.

Ειδικοί λένε ότι στα τροπικά υγρά δάση οι φωτιές δεν ξεσπούν μόνες τους αλλά ανθρώπινο χέρι, συχνά για να δημιουργηθούν χωράφια και βοσκοτόπια για αγελάδες. Η ασφαλτόστρωση θα επιδεινώσει το πρόβλημα, προειδοποιούν.

«Την ώρα που η πρωτοφανής ξηρασία και οι φωτιές ρημάζουν τον Αμαζόμιο, η ασφαλτόστρωση του BR-319 θα εξαπολύσει ένα καταστροφικό κύμα αποδάσωσης που επιδεινώνει περαιτέρω την κρίση με φρικτές συνέπειες για το παγκόσμιο κλίμα» δήλωσε ο Κρίστιαν Πουαριέ, εκπρόσωπος της οργάνωσης Amazon Watch.

Η απόφαση του Λούλα να ολοκληρωθεί το έργο έρχεται σε αντίθεση με τον δηλωμένο στόχο του να περιορίσει την καταστροφή του Αμαζονίου.

Όμως ο βραζιλιάνος πρόεδρος απέρριψε τις διεθνείς πιέσεις για προστασία του δάσους που θεωρείται ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

«Ο κόσμος που αγοράζει τρόφιμα από εμάς απαιτεί να προστατεύσουμε τον Αμαζόμιο. Και γιατί; Επειδή θέλει να προστατεύσουμε τον αέρα που αναπνέει» δήλωσε. Και ξεκαθάρισε ότι η Βραζιλία δεν θα κρατήσει τον Αμαζόνιο ως «καταφύγιο για την ανθρωπότητα» αλλά θα επιτρέψει την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής με βιώσιμο τρόπο.