Το Μεταναστευτικό και το Δημογραφικό

Παντού πανευρωπαϊκά κάνουν σαν να μην υπάρχει το Δημογραφικό. Κανείς δεν έχει διάθεση να ανοίξει ειδικά σε αυτή την πολιτική συγκυρία οποιαδήποτε συζήτηση για το θέμα, καθώς μοιραία συνδέεται με τη διαχείριση του Μεταναστευτικού. Μια μελέτη του βρυξελλιώτικου Ινστιτούτου Bruegel, που παρουσιάζεται σήμερα και αύριο στους ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών που συνεδριάζουν στην Ουγγαρία, αναφέρει ότι στη γηρασμένη Ευρώπη θα μειωθεί ο αριθμός των ανθρώπων που εργάζονται και πληρώνουν φόρους και θα αυξηθούν αυτοί που λαμβάνουν συντάξεις και χρειάζονται περισσότερες δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη.

Η μελέτη λέει όμως κάτι ακόμα πιο σημαντικό. Οτι ακόμα και αν επιτραπεί η συνέχιση της μετανάστευσης με τους σημερινούς ρυθμούς – που από ό,τι φαίνεται δεν θα συνεχιστεί μετά τη γερμανική αλλαγή πολιτικής –, δεν θα είναι αρκετή για να αντισταθμίσει τη μείωση του πληθυσμού στις παραγωγικές ηλικίες. Τι σημαίνει αυτό; Οτι ακόμα και αν βρούμε τρόπο να εντάξουμε όλους όσοι βρίσκονται αυτή τη στιγμή εντός των ευρωπαϊκών συνόρων, και πάλι δεν επαρκεί να αντιστρέψει την πορεία προς την οικονομική καταστροφή που έρχεται.

Σύμφωνα με το Bruegel, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών, αν δεν αλλάξει κάτι, στην Ευρώπη θα μειωθεί κατά περίπου ένα πέμπτο το 2050, σε 207 εκατομμύρια από 264 εκατομμύρια το 2022. Το πρόβλημα δεν λύνεται ούτε ακόμα και στην περίπτωση που θα δέχονταν περίπου ένα εκατομμύριο μετανάστες ετησίως, καθώς θα καλύπτονταν μόλις οι μισές απώλειες.

Αντίστοιχο καμπανάκι έχει χτυπήσει η Τράπεζα της Ελλάδος τον Ιούλιο στην έκθεση νομισματικής πολιτικής. Περιέγραφε ότι ο ενεργός πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί κατά 300.000 έως το 2030 και κατά περίπου δύο εκατομμύρια ανθρώπους το 2050.

Οι ευρωπαϊκές χώρες, όχι μόνο η Ελλάδα, έχουν αποφασίσει να διαχειριστούν το θέμα με πολλές δράσεις ενίσχυσης και μόνο των γεννήσεων. Αλλά πολλοί πιστεύουν ότι είναι αργά. Η άλλη μεγάλη συζήτηση για την οργανωμένη ένταξη μεταναστών δεν φαίνεται κοντά. Το αντίθετο, αυτή την περίοδο η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων οδηγεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επιλέγουν να μεταθέτουν την επίλυση του θέματος για το μέλλον.

Το πρόβλημα είναι όμως ότι αυτή την επιλογή-αδυναμία των σημερινών ηγεσιών θα την πληρώσουν στην οικονομία οι χώρες τους αργά ή γρήγορα. Μην ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι των παραγωγικών ηλικιών είναι αυτοί που παράγουν, ρισκάρουν και δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στην επιχειρηματικότητα, δημιουργώντας καλά αμειβόμενες δουλειές και για τους υπόλοιπους. Παράλληλα, είναι αυτοί που ενισχύουν την καινοτομία, που αποτελεί το καύσιμο για την αύξηση της παραγωγικότητας, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη. Χωρίς ικανό αριθμό εργαζομένων σε καλές παραγωγικές ηλικίες όλο το οικοδόμημα καταρρέει, δημιουργώντας μια οικονομία με χαμηλή παραγωγικότητα, συνήθως και ανταγωνιστικότητα, χωρίς προοπτικές για όσους ζουν σε αυτή.

Ακόμα και η Κριστίν Λαγκάρντ στη χθεσινή της δήλωση που συνόδεψε τη νέα μείωση των επιτοκίων του ευρώ αναφέρθηκε ειδικά στην ανάγκη ανάκαμψης της παραγωγικότητας, όχι μόνο ως προϋπόθεση ανάπτυξης αλλά και μείωσης του πληθωρισμού. Και η αλήθεια είναι ότι με τόσο δραματικά άσχημους δημογραφικούς δείκτες, η ελπίδα ανάκαμψης στην Ευρώπη γίνεται ολοένα και πιο μακρινή…