Δύο λευκοί κωμικοί έσωσαν μια μαύρη μουσική βιομηχανία

Το 1979, η Aretha Franklin κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ που έμεινε στο νούμερο 146 των charts στις Ηνωμένες Πολιτείες. Την ίδια χρονιά, ο Ray Charles έπρεπε να αρκεστεί στο να παίζει σε μικρούς χώρους ή σε θέατρα-καφέ. Η βιομηχανία ήθελε τη μουσική ντίσκο, και ακόμη και οι Rolling Stones και ο Rod Stewart ενθαρρύνονταν να χορεύουν σε αυτήν.

Αλλά ξαφνικά, δύο λευκοί κωμικοί εμφανίστηκαν στη σκηνή, ντυμένοι με μαύρα σακάκια, φορώντας γυαλιά ηλίου: ο Τζον Μπελούσι και ο συνάδελφός του σεναριογράφος Νταν Άικροιντ. Αν και δεν ήξεραν καν να παίζουν ιδιαίτερα καλά τη soul μουσική, το 1980 το δίδυμο ήταν αποφασισμένο να επιστρέψει το θρόνο στους Αφροαμερικανούς αστέρες που εκτιμούσαν ότι άξιζαν έναν ακόμη χορό.

Και τα κατάφεραν με μια από τις πιο απροσδόκητες κωμωδίες του κινηματογράφου. Στην πορεία, θα έσωζαν τα μπλουζ. Υποδύθηκαν τους χαρακτήρες Τζέικ και Έλγουντ Μπλουζ, γνωστούς ως The Blues Brothers.

«Ο Τζον Μπελούσι θεωρούνταν γίγαντας εκείνη την εποχή»

«Υπήρχαν οι Van Halen, οι Kiss, οι Pink Floyd, οι Led Zeppelin… δεν υπήρχε χώρος για την Aretha Franklin και τον James Brown να κάνουν μεγάλες συναυλίες. Αλλά, βέβαια, ας μην ξεχνάμε ότι η ταινία γυρίστηκε βασικά από τρεις λευκούς άνδρες, συμπεριλαμβανομένου του σκηνοθέτη John Landis.

»Ξεκίνησαν να σώσουν όλους αυτούς τους μαύρους θρύλους. Και ο μόνος λόγος που τους άφησαν να το κάνουν ήταν επειδή ο Τζον Μπελούσι θεωρούνταν γίγαντας εκείνη την εποχή», εξηγεί ο Αμερικανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Ντάνιελ ντε Βισέ.

Είναι ο συγγραφέας ενός βιβλίου που κυκλοφόρησε πρόσφατα για το θέμα, με τίτλο «The Blues Brothers: An Epic Friendship, the Rise of Improv and the Making of an American Film Classic» («Μια επική φιλία, η άνοδος του αυτοσχεδιασμού και η δημιουργία ενός κλασικού αμερικανικού κινηματογραφικού έργου»).

«Δεν ήταν καλύτεροι τραγουδιστές από εμένα»

Ο τόμος των 400 σελίδων εξετάζει την ιλιγγιώδη καριέρα και τη φιλία των Belushi και Aykroyd, μέχρι την επιτυχία της ταινίας τους. Λίγο μετά την επιτυχία αυτή, οι δρόμοι τους θα χωρίσουν.

«Ήταν περίεργο το γεγονός ότι δύο τηλεοπτικοί αστέρες χωρίς εμφανείς μουσικές ικανότητες επαναπροσδιορίστηκαν ως τραγουδιστές μιας rhythm and blues μπάντας, ηχογράφησαν ένα άλμπουμ που ήταν μεταξύ των best-sellers και μάλιστα βγήκαν σε περιοδεία.

»Δεν υπήρχε προηγούμενο. Δεν ήταν καλύτεροι τραγουδιστές από εμένα», υπογραμμίζει ο συγγραφέας. Είναι επίσης ο συγγραφέας του βιβλίου King of the Blues: The Rise and Reign of B.B. King («Ο βασιλιάς των μπλουζ: Η άνοδος και η βασιλεία του B.B. King», 2021), τη βιογραφία που του έδωσε την ιδέα να γράψει το τελευταίο του έργο.

«Όταν είδα για πρώτη φορά τους Blues Brothers στην τηλεόραση, το 1978, δεν ήξερα τι συνέβαινε. Έφτασαν στην Ευρώπη με τη μορφή ταινίας, αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες παρουσιάστηκαν ως ένα είδος πεντάλεπτου σκετς στο Saturday Night Live (SNL). Δεν ξέραμε αν ήταν πραγματικοί τραγουδιστές ή χαρακτήρες, αν έκαναν πλάκα ή μουσική», θυμάται ο Ντάνιελ Ντε Βισέ.

Υποδύθηκαν τους χαρακτήρες Τζέικ και Έλγουντ Μπλουζ, γνωστούς ως The Blues Brothers

Η αγάπη τους για τη μουσική και τον χαβαλέ

Για να εμβαθύνει στην ιστορία αυτού του φαινομένου -που ήταν γεμάτο ναρκωτικά, αυτοσχεδιασμό και ροκ εν ρολ- ο συγγραφέας πραγματοποίησε περισσότερες από 100 ώρες συνεντεύξεων, μεταξύ άλλων με τον Aykroyd και τον Landis.

Ξεκίνησε σχεδόν ως αστείο. Ο Belushi είχε γίνει διάσημος μιμούμενος τον Joe Cocker και κάνοντας εξάσκηση σε κινήσεις σαμουράι στο Studio 8H στο Rockefeller Center, όπου γυρίζεται ακόμα και σήμερα το SNL. Αλλά οι δύο φίλοι – ειδικοί στον κωμικό αυτοσχεδιασμό και συνεργάτες σε ένα πρόγραμμα που έφερε επανάσταση στην τηλεόραση – ονειρεύονταν πάντα να εμφανίζονται ως συγκρότημα σε καπνισμένα κλαμπ.

Μια μέρα, η αγάπη τους για τη μουσική – και για το χαβαλέ – πήγε ένα βήμα παραπέρα. Αποφάσισαν να δημιουργήσουν τους Blues Brothers, αν και δεν περίμεναν ότι θα κατέληγαν στον αέρα. Ήταν απλώς αυτοσχεδιασμός: παίζοντας με το συγκρότημα, ήθελαν να ενθαρρύνουν και να ζεστάνουν το κοινό του τηλεοπτικού προγράμματος. Απλώς ήθελαν οι θεατές να χειροκροτούν πιο δυνατά.

«Οι γυναίκες δεν είναι αστείες», είπε ο Belushi στους συναδέλφους του

«Δεν ήξερα τίποτα για τους τόνους της φυσαρμόνικας»

Ο Aykroyd πήρε τη φυσαρμόνικα και ο Belushi άρχισε να γυρίζει. «Δεν ήξερα τίποτα για τους τόνους της φυσαρμόνικας. Ήταν κάτι εντελώς απίστευτο. Μετά, ακούσαμε τον Belushi να τραγουδάει… και ήταν επίσης απίστευτο», θυμούνται στο βιβλίο οι μουσικοί που τους συνόδευαν.

Παρά την έλλειψη μουσικής επάρκειας, λίγες εβδομάδες μετά το τηλεοπτικό τους ντεμπούτο το δίδυμο είχε φτιάξει ακόμη και μια τρελή ιστορία για τον μύθο των Blues Brothers: ήταν δύο ορφανά σε «αποστολή από τον Θεό» που προσπαθούσαν να φτιάξουν ένα συγκρότημα για να συγκεντρώσουν 5.000 δολάρια για να σώσουν ένα ορφανοτροφείο. Αυτή η ιστορία κατέληξε σε ένα χαοτικό σενάριο 324 σελίδων. Εκλεκτικό, τρελό και εκτός σειράς, το σενάριο ήταν ένα ναυάγιο.

Γυρίστηκε μόνο λόγω της επιτυχίας του Animal House (1978), το οποίο σκηνοθέτησε ο Λάντις και στο οποίο πρωταγωνιστούσε ο Μπελούσι.

The Blues Brothers | H Aretha Franklin τραγουδάει το «Think»

Η Εκκλησία το θεωρεί κλασικό καθολικό έργο (!;)

Παρόλα αυτά, η ταινία μετατράπηκε γρήγορα σε κλασική. Το έργο θα μπορούσε σχεδόν να είναι κατάλληλο για το κοινό του TikTok σήμερα, καθώς χωρίζεται σε ανεξάρτητα κομμάτια, με μουσικές ερμηνείες από μερικούς από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της soul. Επιπλέον, ακόμη και η Εκκλησία το θεωρεί κλασικό καθολικό έργο.

Η ταινία έχει συστηθεί επανειλημμένα στην εφημερίδα του Βατικανού L’Osservatore Romano.

Ο Τζον Μπελούσι – ασυγκράτητος και μελαγχολικός λόγω της κατανάλωσης ναρκωτικών – πέθανε λίγο μετά τη μεγάλη αυτή επιτυχία, το 1982, σε ηλικία 33 ετών. Ο πιο ανεξέλεγκτος ηθοποιός της γενιάς του (και αυτό λέει κάτι), είχε ανθρώπους από την ομάδα του SNL αφοσιωμένους στο να διασφαλίσουν ότι ο δύσκολος χαρακτήρας του δεν θα ξέφευγε από το τηλεοπτικό κανάλι.

Πολύ απασχολημένος για να επισκεφθεί ψυχίατρο

Μια από τις πιο σημαντικές φιγούρες ήταν -και είναι- ο Lorne Michaels, αφεντικό του θρυλικού προγράμματος από το 1975. Το SNL συμπληρώνει 50 σεζόν στον αέρα το 2024. Μια ταινία σε σκηνοθεσία του Jason Reitman θα αναπαραστήσει εκείνα τα πρώτα χρόνια.

Ούτε ο Lorne Michaels, ούτε κανείς άλλος, ήξερε πού θα τον οδηγούσαν οι υπερβολές του Belushi, είτε στο πάτωμα ενός δωματίου του Chelsea Hotel, είτε στο πάρτι ενός μεγιστάνα. «Όλη μου η ζωή σκηνοθετείται. Μου ορίζουν το πρόγραμμά μου και πρέπει να βρίσκομαι εκεί που μου λένε», παραπονέθηκε κάποτε ο κωμικός.

Στο βιβλίο του, ο Ντε Βισέ προσθέτει: «Η κοκαΐνη του έδινε ενέργεια. Τα βαρβιτουρικά τον βοηθούσαν να κοιμηθεί. Ο γιατρός τον παρότρυνε να επισκεφθεί έναν ψυχίατρο. Ο Τζον του απάντησε ότι ήταν πολύ απασχολημένος».

Τον λες και μισογύνη -με τα σημερινά μάτια

Ο θυμός του ήταν εξίσου υπερβολικός. Και ξεσπούσε τον θυμό του στο στούντιο, ιδιαίτερα στις γυναίκες επί σκηνής. «Οι γυναίκες δεν είναι αστείες», είπε ο Belushi στους συναδέλφους του. Δεν άφηνε τις γυναίκες να του γράφουν τα σκετς: αρνιόταν να τα διαβάζει κατά τη διάρκεια των προβών.

Και σύντομα, ο πόλεμός του κατά των γυναικών του καστ ήρθε στο προσκήνιο. Ο Ντε Βισέ έχει μια θεωρία ότι τις κακομεταχειριζόταν επειδή ήταν απογοητευμένος με τη σύζυγό του, Τζούντι, η οποία «ήθελε να κάνει καριέρα ως καλλιτέχνης, αν και εκείνος ήθελε να εκπληρώνει τον παραδοσιακό ρόλο της νοικοκυράς». Σε κάθε περίπτωση, θα περνούσαν δεκαετίες μέχρι το SNL να βιώσει την πραγματική ισότητα, χάρη στην Tina Fey και την Kristen Wiig. Αλλά ο σεβασμός προς τις γυναίκες απλά δεν ήταν το φόρτε του Belushi.

«Δεν έχεις ιδέα πόσο δύσκολο είναι να είσαι εγώ»

Ο Ντε Βισέ πιστεύει, πάντως, ότι για να κατανοήσουμε πραγματικά τον Belushi, είναι καλύτερο να στραφούμε στις δύο αδελφές ψυχές του: Τον Dan Aykroyd, τον συνεργάτη του στη δουλειά (τον «σύζυγο του γραφείου») και την Judy Belushi, τον μεγάλο του έρωτα από την εφηβεία του, η οποία αργότερα έγραψε τη βιογραφία του.

«Και οι δύο ήταν υπεύθυνοι να τον φροντίζουν, να τον κρατούν ασφαλή», λέει ο Ντε Βισέ περιγράφοντας έναν χαρακτήρα που δεν μεγάλωσε ποτέ και είχε αυτοκαταστροφικές τάσεις. Πολύ συχνά έχανε συνεντεύξεις για δουλειά για ρόλους που ήθελε πολύ να πάρει.

«Δεν έχεις ιδέα πόσο δύσκολο είναι να είσαι εγώ. Όλα θα είναι πολύ καλύτερα όταν πεθάνω», είπε κάποτε ο Τζον στην Τζούντι σε έναν καυγά. Ο Belushi, το αγόρι που πέρασε την εφηβεία του ως αθλητής, απέχοντας από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, κατέληξε να γίνει ένας υπερήρωας, μια μυθολογική παρουσία που έσωσε την κωμωδία και τη soul μουσική, αλλά όχι τον εαυτό του.

*Με στοιχεία από elpais.com