Οι ευρωεκλογές που είτε θα ενώσουν ή θα διαλύσουν την ΕΕ – Στις κάλπες υπό τον φόβο της Ακροδεξιάς

Πρόκειται για εκλογές που πολλοί δεν βλέπουν το σκοπό τους, για ένα θεσμό του οποίου το ρόλο λίγοι κατανοούν πλήρως- μια διεθνής ψηφοφορία που εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται κυρίως με εθνικούς όρους, από ψηφοφόρους που τη βλέπουν κυρίως ως έναν τρόπο χαμηλού ρίσκου για να εκτονώσουν τις εθνικές τους απογοητεύσεις.

«Δεν αφορούν πραγματικά την ΕΕ και δεν έχουν σημασία» ήταν για πολύ καιρό η λαϊκή άποψη για τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η τελευταία έκδοση των οποίων, από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου, θα γεμίσει για άλλη μια φορά τις 705 έδρες του μοναδικού άμεσα εκλεγμένου οργάνου της ΕΕ.

Αυτή η άποψη δεν ανταποκρινόταν ποτέ στην πραγματικότητα, ιδιαίτερα από το 2009, όταν η Συνθήκη της Λισαβόνας έθεσε το κοινοβούλιο σε πιο ισότιμη βάση με τους εθνικούς ηγέτες όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων για το τι κάνει η ΕΕ και πόσα χρήματα δαπανά, καθώς και μεγαλύτερη επιρροή στο ποιος διοικεί το μπλοκ.

Το 68% σκοπεύσει να ψηφίσει

Αυτή τη φορά, φαίνεται ότι θα είναι λιγότερο ακριβής από ποτέ. Το θετικό είναι ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι περισσότεροι από τα περίπου 400 εκατομμύρια ψηφοφόρους της ΕΕ από ποτέ άλλοτε πιστεύουν ότι το μπλοκ είναι σημαντικό, ενδιαφέρονται για τις εκλογές του 2024 και σκοπεύουν να ψηφίσουν.

Όμως, με τους ευρωσκεπτικιστές που υποστηρίζουν το έθνος σε όλη την ΕΕ να αυξάνονται και να προβλέπεται ότι θα σημειώσουν αύξηση – αν και δεν αρκούν για την πλειοψηφία – στο κοινοβούλιο, οι αναλυτές λένε επίσης ότι αυτές οι εκλογές θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μια «στιγμή που θα ενώσει την ΕΕ ή θα σπάσει».

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου σε 27.000 άτομα που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο, το 57% των ψηφοφόρων ενδιαφέρεται για τις εκλογές, έξι μονάδες περισσότερο από ό,τι πριν από τις προηγούμενες ευρωεκλογές του 2019, και το 68% σκοπεύει να ψηφίσει – αύξηση κατά εννέα μονάδες.

Το 72%, ποσοστό ρεκόρ, πιστεύει ότι η ιδιότητα του μέλους ήταν καλή για τη χώρα τους, ενώ το 70% θεωρεί ότι η ΕΕ έχει σημασία στην καθημερινή τους ζωή. Αλλά οι ψηφοφόροι ανησυχούν επίσης για το μέλλον: το 73% φοβάται ότι το βιοτικό τους επίπεδο θα μειωθεί φέτος.

Τι απασχολεί τους ψηφοφόρους

Η Georgina Wright, ανώτερη συνεργάτης του Ινστιτούτου Montaigne με έδρα το Παρίσι, δήλωσε στον Guardian ότι οι ψηφοφόροι πείθονται όλο και περισσότερο από το Covid και μια σειρά γεωπολιτικών κρίσεων «που σαφώς δεν μπορούν να επιλυθούν σε εθνικό επίπεδο».

Τα ζητήματα που συνδέονται με τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, όπως ο ρόλος της ΕΕ στην ασφάλεια της Ευρώπης, καθώς και η κρίση του κόστους ζωής, η μετανάστευση και η πράσινη μετάβαση και το κόστος της θα είναι υψίστης σημασίας.

Αλλά αυτή τη φορά «θα ψηφίσουν με γνώμονα την ΕΕ», δήλωσε η Wright.

«Όχι επειδή αγαπούν την ΕΕ, αλλά επειδή υπάρχει αυξανόμενη κατανόηση ότι ορισμένα θέματα μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο σε επίπεδο ΕΕ. Η συζήτηση για την ΕΕ δεν είναι πλέον υπέρ ή κατά, αλλά «τι είδους»».

Η άνοδος της Ακροδεξιάς

Τα περισσότερα από τα εθνικιστικά κόμματα της Ευρώπης έχουν εγκαταλείψει το οποιοδήποτε σχέδιο για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Ωστόσο, σε σχεδόν δώδεκα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, ακροδεξιά κόμματα βρίσκονται στην κυβέρνηση ή στην πρώτη ή δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το αντι-ισλαμικό κόμμα του Geert Wilders θα κέρδιζε ακόμη περισσότερες έδρες τώρα απ’ ό,τι όταν τερμάτισε πρώτο στις ολλανδικές εκλογές του Νοεμβρίου, και ο Εθνικός Συναγερμός (RN) της Marine Le Pen βρίσκεται 10 μονάδες μπροστά από την κεντρώα συμμαχία του Emmanuel Macron με 28% έναντι 30%.

Η Τζόρτζια Μελόνι εξακολουθεί να προηγείται άνετα στις δημοσκοπήσεις με 29%, το FPÖ της Αυστρίας βρίσκεται στο 30% και στη Γερμανία τον Δεκέμβριο το AfD κέρδισε τις δεύτερες δημοτικές εκλογές μέσα σε έξι μήνες και βρίσκεται στη δεύτερη θέση με 22%.

Η πρόβλεψη των αποτελεσμάτων των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι δύσκολη, διότι οι δύο οργανισμοί που το κάνουν – το Politico Europe και το Europe Elects – βασίζονται σε προεκτάσεις από εθνικές δημοσκοπήσεις και στις ευρωπαϊκές κάλπες οι ψηφοφόροι συχνά συμπεριφέρονται διαφορετικά.

Και οι δύο οργανισμοί δημοσκοπήσεων, ωστόσο, προβλέπουν σαφές κέρδος για την ακροδεξιά ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), η οποία περιλαμβάνει την AfD, το RN, το FPÖ και τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, και θα μπορούσε να αναδειχθεί με περισσότερες από 85 έδρες από τις 76 που είναι σήμερα.

Η ομάδα Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), που περιλαμβάνει το Νόμο και Δικαιοσύνη (Pis) της Πολωνίας, τους Αδελφούς της Ιταλίας, το κόμμα των Φινλανδών, τους Σουηδούς Δημοκράτες και το Vox της Ισπανίας, προβλέπεται επίσης να αυξήσει τα ποσοστά της, φτάνοντας σε περίπου 80 ευρωβουλευτές από 61.