Moldavija bira predsjednika i glasa na referendumu o proevropskim reformama
Moldavci izlaze na birališta u nedjelju, 20. oktobra, glasajući istovremeno za predsjednika i za mogućnost da ambicije zemlje da postane članica Evropske unije postanu dio državnog ustava – što je naišlo na odobrenje Zapada, ali i na navodne pokušaje Moskve da se umiješa u izborni proces.
Uoči glasanja, stizala su upozorenja kako iz Moldavije tako i iz inostranstva, o navodnom ruskom uplitanju, od kupovanja glasova do podsticanja nemira nakon izbora, čime je dodatno istaknuta vrijednost slobodnog, poštenog i mirnog glasanja, naročito važnog za Kišinjev i međunarodnu zajednicu.
Trenutna predsjednica i favoritkinja za pobjedu, Maja (Maia) Sandu, suočava se sa 10 izazivača za predsjedničku poziciju, koje predvode proruski socijalista Aleksandar Stojanoglo (Alexandr Stoianoglo) i populistički bivši gradonačelnik Balcija, Renato Usati (Usatii).
U ovoj siromašnoj bivšoj sovjetskoj republici, ovo je treći put da se predsjednik bira direktno na izborima, dok zemlja pokušava da se izbori sa polarizacijom na domaćem terenu, i ratom na istoku, u Ukrajini, piše Radio Slobodna Evropa na engleskom jeziku.
U referendumu koji je Sandu predložila, 3,3 miliona Moldavaca se pita da li podržavaju "amandman Ustava sa pogledom na pristupanje Republike Moldavije Evropskoj uniji".
Glasovi bi mogli biti vrijedna lekcija za saveznike predsjednice ali i opoziciju, uoči parlamentarnih izbora idućeg ljeta, koji će biti referendum o četiri godine vladavine Partije akcije i solidarnosti (PAS), koju je Sandu osnovala prije osam godina.
Zvanični rezultati bi trebalo da budu objavljeni rano ujutro 21. oktobra.
Predsjednik Moldavije ima ograničena ovlašćenja, ali Sandu je prenijela svoju prozapadnu poruku te zajedno sa svojom strankom provela ograničene reforme, te dobila zvaničnu kandidaturu za EU.
Jedan od najambicioznijih poteza je bilo eliminisanje moldavskog oslanjanja na ruski prirodni gas od početka invazije na Ukrajinu, ali je ovo uticalo na porast inflacije i tešku ekonomsku situaciju za mnoge od 2,4 miliona stanovnika ove zemlje bez izlaza na more.
Posljednje ankete pokazuju da Sandu ima 30-35 odsto podrške, dosta ispred bivšeg glavnog tužioca Stojanogloa, kojeg je prošle godine uklonila sa funkcije, dok Usati – koji navodi da želi bolju ravnotežu između istoka i zapada u spoljnoj politici – ima oko šest odsto podrške.
Ako nijedan kandidat ne dobije više od pola glasova, druga runda između prva dva kandidata će biti održana 3. novembra.
Osim ozbiljnih upozorenja lokalnih zvaničnika, uključujući i šefa diplomatije, Sjedinjene Države i drugi zapadni zvaničnici su upirali prstom u Rusiju, navodeći u julu da Rusi rade na tome da "potkopaju nadolazeće izbore i referendum".
Rusija, koja i dalje ima nekoliko stotina vojnika u bivšoj sovjetskoj bazi u Transnjistriji, odmetnutoj moldavskoj regiji, poriče da je uticala na glasanje.
Otkad su vlasti zabranile njegovu partiju prošle godine, nakon što je navodno htio da provede državni udar, osuđeni oligarh Ilan Šor (Shor) je optužen za šemu vrijednu više miliona dolara, kroz koju bi platio glasače koji su protiv EU.
Nekoliko dana uoči glasanja, vlasti su saopštile da su uhapsile četiri osobe, te upozorile da su još desetine ljudi trenirane u Rusiji i na Balkanu da "destabilizuju" zemlju nakon što se glasanje završi.
Prethodnih sedmica, zabilježena je značajna diplomatska podrška za proevropske ciljeve u Moldaviji. Između ostalog, predsjednica Evropske komisije, Ursula fon der Lejen (von der Leyen) je najavila evropske investicije od skoro dvije milijarde dolara, što bi "udvostručilo ekonomiju" zemlje u roku od jedne decenije.
Što se ustavnih amandmana tiče, oni bi između ostalog u njegovoj Preambuli trebalo da potvrde moldavski "evropski identitet", a evropsku integraciju kao nacionalni "strateški cilj".
Takođe bi pristupanje EU bilo moguće na bazi većinskog glasanja u državnom parlamentu, koji ima 101 poslanika.
Najmanje 1,1 milion glasača mora učestvovati u referendumu da bi bio validan.
Glas za "protiv" na referendumu ne bi isključio buduće članstvo u EU, ali bi predstavljao ozbiljan udarac za Sandu i njene saveznike, te bi sigurno zakomplikovao pokušaje evrointegracija u narednim godinama.
Uoči glasanja, stizala su upozorenja kako iz Moldavije tako i iz inostranstva, o navodnom ruskom uplitanju, od kupovanja glasova do podsticanja nemira nakon izbora, čime je dodatno istaknuta vrijednost slobodnog, poštenog i mirnog glasanja, naročito važnog za Kišinjev i međunarodnu zajednicu.
Trenutna predsjednica i favoritkinja za pobjedu, Maja (Maia) Sandu, suočava se sa 10 izazivača za predsjedničku poziciju, koje predvode proruski socijalista Aleksandar Stojanoglo (Alexandr Stoianoglo) i populistički bivši gradonačelnik Balcija, Renato Usati (Usatii).
U ovoj siromašnoj bivšoj sovjetskoj republici, ovo je treći put da se predsjednik bira direktno na izborima, dok zemlja pokušava da se izbori sa polarizacijom na domaćem terenu, i ratom na istoku, u Ukrajini, piše Radio Slobodna Evropa na engleskom jeziku.
U referendumu koji je Sandu predložila, 3,3 miliona Moldavaca se pita da li podržavaju "amandman Ustava sa pogledom na pristupanje Republike Moldavije Evropskoj uniji".
Glasovi bi mogli biti vrijedna lekcija za saveznike predsjednice ali i opoziciju, uoči parlamentarnih izbora idućeg ljeta, koji će biti referendum o četiri godine vladavine Partije akcije i solidarnosti (PAS), koju je Sandu osnovala prije osam godina.
Zvanični rezultati bi trebalo da budu objavljeni rano ujutro 21. oktobra.
Predsjednik Moldavije ima ograničena ovlašćenja, ali Sandu je prenijela svoju prozapadnu poruku te zajedno sa svojom strankom provela ograničene reforme, te dobila zvaničnu kandidaturu za EU.
Jedan od najambicioznijih poteza je bilo eliminisanje moldavskog oslanjanja na ruski prirodni gas od početka invazije na Ukrajinu, ali je ovo uticalo na porast inflacije i tešku ekonomsku situaciju za mnoge od 2,4 miliona stanovnika ove zemlje bez izlaza na more.
Posljednje ankete pokazuju da Sandu ima 30-35 odsto podrške, dosta ispred bivšeg glavnog tužioca Stojanogloa, kojeg je prošle godine uklonila sa funkcije, dok Usati – koji navodi da želi bolju ravnotežu između istoka i zapada u spoljnoj politici – ima oko šest odsto podrške.
Ako nijedan kandidat ne dobije više od pola glasova, druga runda između prva dva kandidata će biti održana 3. novembra.
Osim ozbiljnih upozorenja lokalnih zvaničnika, uključujući i šefa diplomatije, Sjedinjene Države i drugi zapadni zvaničnici su upirali prstom u Rusiju, navodeći u julu da Rusi rade na tome da "potkopaju nadolazeće izbore i referendum".
Rusija, koja i dalje ima nekoliko stotina vojnika u bivšoj sovjetskoj bazi u Transnjistriji, odmetnutoj moldavskoj regiji, poriče da je uticala na glasanje.
Otkad su vlasti zabranile njegovu partiju prošle godine, nakon što je navodno htio da provede državni udar, osuđeni oligarh Ilan Šor (Shor) je optužen za šemu vrijednu više miliona dolara, kroz koju bi platio glasače koji su protiv EU.
Nekoliko dana uoči glasanja, vlasti su saopštile da su uhapsile četiri osobe, te upozorile da su još desetine ljudi trenirane u Rusiji i na Balkanu da "destabilizuju" zemlju nakon što se glasanje završi.
Prethodnih sedmica, zabilježena je značajna diplomatska podrška za proevropske ciljeve u Moldaviji. Između ostalog, predsjednica Evropske komisije, Ursula fon der Lejen (von der Leyen) je najavila evropske investicije od skoro dvije milijarde dolara, što bi "udvostručilo ekonomiju" zemlje u roku od jedne decenije.
Što se ustavnih amandmana tiče, oni bi između ostalog u njegovoj Preambuli trebalo da potvrde moldavski "evropski identitet", a evropsku integraciju kao nacionalni "strateški cilj".
Takođe bi pristupanje EU bilo moguće na bazi većinskog glasanja u državnom parlamentu, koji ima 101 poslanika.
Najmanje 1,1 milion glasača mora učestvovati u referendumu da bi bio validan.
Glas za "protiv" na referendumu ne bi isključio buduće članstvo u EU, ali bi predstavljao ozbiljan udarac za Sandu i njene saveznike, te bi sigurno zakomplikovao pokušaje evrointegracija u narednim godinama.