Με τη συντήρηση και τον πελατειασμό ή με την προοδευτική αλλαγή;

Το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού συστήματος ευθύνεται ακριβώς γιατί επέλεξε συνειδητά να επενδύσει στα ψεύδη και στις ανεδαφικές προτάσεις, προκειμένου κάποιοι να οικοδομήσουν πολιτικές καριέρες και κάποια κόμματα κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, αδιαφορώντας για το μέλλον των Ελλήνων και της χώρας.

Του Γιώργου Ελενόπουλου

Εύκολα και ανεύθυνα λόγια, με λιτές ταμπέλες για παραπλανητική αλλά αποτελεσματική επικοινωνιακή αξιοποίηση. «Ζάππεια» και «Θεσσαλονίκες», επιστρατεύθηκαν για να «πουλήσουν» μια πραμάτεια άχρηστη αλλά τελικά και επιζήμια, καθώς εμπεδώθηκε μια αχλή συνωμοσιολογικών ερμηνειών και μια αίσθηση εύκολων λύσεων, μέχρι τη στιγμή που οι εμπνευστές τους κλήθηκαν να κάνουν πράξη τις κάλπικες υποσχέσεις τους.

Τότε αποδείχθηκε ότι δεν είχαν να πουν τίποτα ουσιαστικό για τα προβλήματα, τις μεγάλες προκλήσεις και το αύριο των Ελλήνων, της χώρας. Και το χειρότερο, με αυτόν τον τρόπο συνέβαλαν ώστε να αποφευχθεί κάθε ουσιαστική συζήτηση για το όλο ζήτημα και έτσι να κρυφτούν κάτω από το χαλί οι πραγματικές αιτίες της κρίσης και μαζί, οι πραγματικοί ένοχοι. Κάτι βέβαια, που βόλευε το αφήγημα των συντηρητικών και πελατειακών πολιτικών δυνάμεων.

Όπως τότε όμως, έτσι και τώρα, με αφορμή το έγκλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, οι συνήθεις ύποπτοι, υπηρέτες της συντήρησης που εχθρεύεται τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις γιατί αποδομούν το πελατειακό οικοδόμημα, έχουν έτοιμες τις συνταγές μιας επικοινωνιακής διαχείρισης που ξεχειλίζουν από υποκρισία. «Αποτύχαμε», δηλώνει ο Πρωθυπουργός, αλλά δεν αναλαμβάνει την ευθύνη της αποτυχίας.

Αντιθέτως, πετάει τη μπάλα στην εξέδρα, με δηλώσεις του τύπου, «αναλαμβάνω το βάρος της ευθύνης στο όνομα όλων όσοι κυβέρνησαν και δεν άλλαξαν ένα κράτος που έπρεπε να αλλάξει». Δηλαδή, ο ίδιος ήθελε να αλλάξει το κράτος, αλλά δεν τα κατάφερε. Ας βάλουμε στην άκρη επί του παρόντος το γεγονός ότι, έπρεπε ως δηλωμένος υποτίθεται μεταρρυθμιστής να υποβάλει την παραίτησή του, αφού δεν κατάφερε να κάνει τη βασική δουλειά για την οποία ανέλαβε την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας.

Ας πάμε στις δηλώσεις του τα εικοσιτετράωρα που ακολούθησαν των προαναφερθέντων δηλώσεων. «Γκρεμίζουμε γραφειοκρατικά στεγανά και πελατειακές νοοτροπίες», δηλώνει χωρίς αιδώ στο συνέδριο του Economist. Αλλάζει δηλαδή εντελώς το αφήγημα. Ψεύδεται συνειδητά και υποκρίνεται ασυστόλως, όπως πάντα. Σε τόσα σκάνδαλα, αφού πρώτα ζήτησε συγνώμη χωρίς ωστόσο να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογούσε, επανήλθε για να μας πει, πόσο ήθελε να αλλάξει αλλά δεν μπόρεσε τελικά.

Και φτάνουμε στην πιο πρόσφατη ανάρτησή του με την οποία συνοψίζει το έργο της εξαετίας. Εδώ πια δίνει ρεσιτάλ υποκρισίας, αφού ούτε καν λαμβάνει υπόψη του το γεγονός ότι επί των ημερών της κυβέρνησής του διπλασιάστηκε, στα χαρτιά, ο αριθμός των αμνοεριφίων στη χώρα, την ώρα που η κτηνοτροφία βρίσκεται σε υποχώρηση υπό το τεράστιο βάρος του κόστους παραγωγής, με ευθύνη επίσης των δικών του πολιτικών.

Δηλώνει, με ανύπαρκτη, θα έλεγε κανείς, συναίσθηση της πραγματικότητας: «Κάναμε λάθη», αλλά «χρειάζεται πιο έντονη προσπάθεια να εμπεδωθεί μια νέα κουλτούρα ευθύνης και τήρησης της νομιμότητας, μακριά από πελατειακές νοοτροπίες και πολιτικές που ανήκουν οριστικά στο παρελθόν. Αυτήν την προσπάθεια να είστε σίγουροι ότι την κάνουμε και θα την κάνουμε». Ναι, με τους μισούς υπουργούς της κυβέρνησής του να εμπλέκονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στο έγκλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ και τον ίδιο, να συνομιλεί ευχαρίστως με όποιον είναι πρόθυμος να τον διατηρήσει στην εξουσία – με κάθε τρόπο.

Αυτός ο πολιτικός, δεν αρνείται απλώς να συμπεριφερθεί ως λογικός άνθρωπος, αλλά παραδομένος στον εικονικό του κόσμο, που διαμορφώνεται από την ευδαιμονία, η οποία χαρακτηρίζει τους λίγους που με τις πολιτικές του ικανοποιεί κάθε επιθυμία τους, θεωρεί όλους τους άλλους Έλληνες άτομα μειωμένων ικανοτήτων, τους οποίους μπορεί να κοροϊδεύει χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό.

Φροντίζει μάλιστα, με τα γνωστά συστημικά φερέφωνα, να σπέρνει αβεβαιότητα και φόβο, είτε με την επίκληση των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή, είτε με την υπενθύμιση των πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ενώ προσπαθεί να τοποθετήσει και το ΠΑΣΟΚ σε αυτό το κλίμα. Το παρελθόν του όμως, όπως και η σημερινή πραγματικότητα, επιβεβαιώνουν ότι, μόνο ένα πράγμα ξέρει να κάνει καλά και να είναι πράγματι αποτελεσματικός.

Να κάνει «δουλειές με ξένα κόλυβα». Με τον πλούτο των Ελλήνων, καταπατώντας κάθε έννοια δικαίου, καταλύοντας θεσμούς, διαμορφώνοντας μια ψευδαίσθηση αποτελεσματικότητας και δήθεν ενδιαφέροντος για αξιοκρατία. Αξιοκρατία, αλλά έξω από τη δική του πόρτα. Όπως και με τη Διαύγεια ή τη Λογοδοσία, με τις οποίες έχει πάρει από χρόνια διαζύγιο.

Σε τι συμπέρασμα μπορεί να καταλήξει άραγε κανείς, όταν ένας δήθεν μεταρρυθμιστής πολιτικός ως υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης επιχειρεί διαρκώς να καταργήσει τη Διαύγεια και τώρα, ως Πρωθυπουργός πια την καταργεί στην πράξη μετερχόμενος φτηνές δικαιολογίες και αθέμιτες πρακτικές; Τι να υποθέσει κανείς βλέποντας επί των ημερών του κυβερνητικούς παράγοντες (Παπασταύρου, Αυγενάκης, Μπρατάκος, μεταξύ άλλων) να φεύγουν από την κυβέρνηση ή την ΚΟ είτε γιατί πιάστηκαν με τη γίδα στην πλάτη, είτε γιατί εξετέθησαν και εξέθεσαν με τις πράξεις τους την κυβέρνηση και το κόμμα τους και μετ’ ολίγον να επανέρχονται θριαμβευτικά σε κυβερνητικές ή άλλες θέσεις με τις αποφάσεις ή τις ευλογίες του ιδίου του πρωθυπουργού;

Και επειδή αυτή η νοοτροπία έχει γίνει καθεστώς για την περίοδο της διακυβέρνησης ΝΔ επί Κυριάκου Μητσοτάκη, να δούμε τι δικαιολογίες θα πουν όταν οι αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές μας ενημερώσουν για άλλες έρευνες που αφορούν τη διαχείριση ευρωπαϊκών πόρων. Γιατί κάποια κυβερνητικά στελέχη νομίζουν ότι μπορούν ανενόχλητα να σπαταλούν ή να καρπώνονται πόρους που θα έπρεπε να πάνε για την αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας και την προσαρμογή του σε μια βιώσιμη προοπτική, πράσινη και ψηφιακή, αντιμετωπίζοντας το Ταμείο ως προσωπικό περιουσιακό τους στοιχείο, αναθέτοντας κατά το δοκούν έργα με στημένους διαγωνισμούς και μοιράζοντας ακόμη και μπόνους στους εαυτούς τους και σε υπαλλήλους της κεντρικής διοίκησης που οι ίδιοι επιλέγουν.

Τα ίδια όμως ισχύουν και για τις δημόσιες συμβάσεις, όπου οι 3 στις 4 δημόσιες συμβάσεις γίνονται με απευθείας αναθέσεις. Πρόκειται για μια πρακτική που διαπερνά το σύνολο των επιλογών της κυβέρνησης της ΝΔ, και αποτελεί συστατικό στοιχείο των πολιτικών της ιστορικά. Γιατί δεν είναι μόνο τα δημόσια οικονομικά που αποτέλεσαν κρίσιμο παράγοντα 3 για την εθνική περιπέτεια με την κρίση του 2009.

Είναι και η αξιοπιστία της χώρας που πλήττεται βάναυσα. Είναι και η απουσία θεσμών ελέγχου. Είναι και τα δεκάδες σκάνδαλα που αμαυρώνουν τους κόπους των Ελλήνων. Είναι και η χωρίς όρια αλαζονεία τους. Είναι και η διαπλοκή πολιτικών, οικονομικών, τραπεζικών και μιντιακών συμφερόντων που διαμορφώνει πέπλο προστασίας όσων εγκληματούν σε βάρος της χώρας και των Ελλήνων. Είτε πρόκειται για τις παρακολουθήσεις που στιγμάτισαν και τη διακυβέρνηση Κώστα Μητσοτάκη και τη διακυβέρνηση Κώστα Καραμανλή και τη διακυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη.

Είτε για την τραγωδία των Τεμπών – τόσο για την εγκληματική εγκατάλειψη των σιδηροδρόμων όσο και για την επιχείρηση συγκάλυψης. Είτε για την άνευ όρων παράδοση της υγείας και της παιδείας σε λίγα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα. Και μιλώντας για ιδιωτικά συμφέροντα, δεν μπορεί παρά να σκεφτεί κανείς τη σχέση μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας σε όλες της τις εκφάνσεις, ιδιαιτέρως εκεί που παράγονται πολιτικά και δη εκλογικά αποτελέσματα.

Γιατί αν κάποιος παρακολουθεί τα πράγματα έξω από το κάδρο που φιλοτεχνούν τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, θα βρεθεί αντιμέτωπος με την πανουργία που χαρακτηρίζει τον εμφορούμενο από πελατειακές αντιλήψεις πολιτικό χώρο, ακόμη και όταν αυτός βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Ουδέποτε πτοείται από την δυσκολία της στιγμής. Έχει πάντα τον τρόπο να κρατά ανοιχτό το δρόμο για τα επόμενα εγκλήματα. Μήπως αυτός θα πληρώσει το μάρμαρο;

Οι πολλοί, οι μη προνομιούχοι της ιστορικής περιόδου που θα σκάσει η επόμενη κρίση, θα κληθούν και πάλι να καταβάλουν κόπο και πόνο, για να πληρώσουν τις δικές τους άνομες επιλογές. Ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Υπουργός Επικρατείας και Αντιπρόεδρος της ΝΔ για παράδειγμα, ενημέρωσε τους πολιτικούς τους συνοδοιπόρους στα εγκλήματα, μέσω λογαριασμού του σε κάποιο εκ των κοινωνικών δικτύων τα κρίσιμα εικοσιτετράωρα που εκδηλώθηκε το σκάνδαλο των λαθραίων επιδοτήσεων, ότι δεν πρέπει να ανησυχούν που η μοιρασιά του πλούτου των Ελλήνων δεν θα συνεχιστεί μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ, γιατί οσονούπω ανοίγει η κάνουλα τριών άλλων Ταμείων (Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, Ταμείο Εκσυγχρονισμού και Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων), με κονδύλια που υπερβαίνουν τα 8 δις Ευρώ, με τα οποία θα τροφοδοτηθεί ο εσμός των επιτηδείων με τη συνδρομή των οποίων θα ξανακαταφέρουν να διαμορφώσουν την επόμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Και όλα, με τις ευλογίες του λεγόμενου επιτελικού κράτους, δηλαδή του πρωθυπουργικού γραφείου και του Πρωθυπουργού προσωπικά, που ελέγχει ασφυκτικά τη ροή του χρήματος και φροντίζει να αντιμετωπίζει αναλόγως θεσμούς και διαδικασίες. Του Πρωθυπουργού, ο οποίος ουδέποτε υπηρέτησε μεταρρυθμιστικές πολιτικές, παρά τα όσα ήθελαν να λένε κάποιοι δήθεν φιλελεύθεροι, γνωστοί εξωμότες του προοδευτικού χώρου, οσφυοκάμπτες παρατρεχάμενοι και υποτελείς ενός συστήματος συνηθισμένου να εξουσιάζει χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν.

Μήπως όμως αυτός δεν ήταν που όταν ετέθη με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο, το δίλημμα της διατήρησης του πελατειακού συστήματος ή της αλλαγής του και της δημιουργίας μιας νέας θεσμικά οχυρωμένης σύγχρονης δημοκρατικής πολιτείας, με αφορμή την εκδήλωση της μεγάλης κρίσης, ακολούθησε τις επιλογές του πελατειακού συστήματος που μας οδήγησε στην κρίση; Μήπως και αυτός δεν συντάχθηκε με τις δυνάμεις του πελατειακού πολιτικοοικονομικού συστήματος που ήθελε την πάση θυσία διατήρησή του, σε βάρος όμως των συμφερόντων της χώρας και των Ελλήνων;

Μήπως για τον λόγο αυτό και έχοντας ήδη αρχίσει να διαμορφώνει τη δική του στρατηγική προς την ηγεσία της ΝΔ δεν συντάχθηκε με τις επιλογές Σαμαρά και δεν υπηρέτησε τις πολιτικές του, για να τεθεί εκτός παιχνιδιού ο Γιώργος Α. Παπανδρέου, ο μοναδικός πολιτικός που μπορούσε όπως αποδείχθηκε να γκρεμίσει τον πελατειασμό και να βάλει τέλος σε αυτό το εγκληματικό παιχνίδι της συντήρησης με κατεστημένα και συμφέροντα;

Μήπως δεν υπηρέτησε πιστά τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης Σαμάρα, με τις οποίες διαμορφώθηκαν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την αποδυνάμωση του προοδευτικού μεταρρυθμιστικού χώρου και τη δημιουργία καθαρού εδάφους για την επικράτηση της συντήρησης επί πολλά χρόνια; Μήπως δεν ήταν μέρος αυτής της στρατηγικής η κόκκινη παρένθεση που επεδίωξε η κυβέρνηση Σαμαρά;

Μήπως από την πρώτη στιγμή που εισήλθε ο σημερινός Πρωθυπουργός στην πολιτική ζωή, δεν φρόντισε μιλώντας με νεωτερικό λόγο και να υπηρετεί συνειδητά με παραδειγματική συνέπεια το πελατειακό σύστημα και να διαπραγματεύεται χωρίς αιδώ με συμφέροντα και κατεστημένα, διαμορφώνοντας έτσι, το δικό του, προσωπικό πελατειακό σύστημα εξουσίας υπό τον μανδύα του επιτελικού κράτους – τη σημασία του οποίου ευτέλισε, όπως ευτέλισε και τη σημασία των μεταρρυθμίσεων; Αυτά υπηρετούσε και υπηρετεί με χαρακτηριστική αποτελεσματικότητα, για την οποία επαίρεται ο ίδιος – και επικροτούν οι συμμετέχοντες του πελατειακού συστήματος που υπηρετεί.

Και ακριβώς για αυτήν την αποτελεσματικότητα, που αφορά λίγους και ισχυρούς, κάθε δημοκράτης και προοδευτικός πολίτης είναι και θα είναι πάντα απέναντί του. Γιατί υπηρετούμε δύο διαφορετικές φιλοσοφίες, δύο διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές σχολές, δύο διαφορετικούς κόσμους. Και θα είμαστε απέναντι μέχρι να ξαναβάλουμε το ποτάμι στη μεταρρυθμιστική του πορεία και τη χώρα σε τροχιά αξιοπρέπειας, ελπίδας και προοπτικής, για τους πολλούς, όχι για εκείνους που λυμαίνονται τον πλούτο και την προοπτική ενός ολόκληρου λαού. Υπάρχουν συγκρίσιμες πολιτικές, που αναδεικνύουν την τραγική πραγματικότητα που βιώνουν σήμερα οι Έλληνες.

Πολιτικές που αποτυπώνουν την ύπαρξη πολιτικών επιλογών οι οποίες παρέχουν τη δυνατότητα να οικοδομηθεί μια άλλη Ελλάδα, Δημοκρατική και Προοδευτική. Μήπως, μπορεί να ξεχάσει κανείς ότι ακόμη και σε δύσκολες εποχές, όπως την περίοδο 2009-2011, υπήρξε μια κυβέρνηση, για την οποία δεν ακούστηκε ούτε υποψία σκανδάλου; Σήμερα όμως; Παρακολουθήσεις και υποκλοπές, Τραγωδία των Τεμπών και Επιχείρηση Συγκάλυψης, σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ και το επερχόμενο Ταμείο Ανάκαμψης. Μήπως μπορεί να ξεχάσει κανείς τις αρμοδιότητες και τους πόρους που δόθηκαν προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση την περίοδο 2009-2011, με σκοπό την αποδόμηση του πελατειακού κράτους; Σήμερα όμως;

Όλα στο λεγόμενο επιτελικό κράτος. Δηλαδή, στο Μέγαρο Μαξίμου, στο γραφείο του Πρωθυπουργού, στον ίδιο τον Πρωθυπουργό. Ούτε καν στη κεντρική διοίκηση, την οποία αντιμετωπίζουν ως όργανο επιβολής των προσωπικών τους επιθυμιών, όπως απέδειξε και η υπόθεση της παραλίας της Καλογριάς, η οποία μας 5 ξαναγύρισε στις εποχές του «εντέλλεσθε», ανοίγοντας το δρόμο στην παράδοση εθνικού πλούτου σε ιδιωτικά συμφέροντα. Μήπως μπορεί να ξεχάσει κανείς τις προσπάθειες εμπέδωσης διαδικασιών Διαβούλευσης, Λογοδοσίας και Αξιοκρατίας την περίοδο 2009-2011, για τις οποίες τώρα κομπάζει ο Πρωθυπουργός, ενώ τις καταργεί;

Την περίοδο 2009 – 2011, ουσιαστική διαβούλευση κάθε νομοσχεδίου και στελέχωση των γενικών γραμματειών και οργανισμών με opengov, Διαύγεια, Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση, Ηλεκτρονικές Προμήθειες, συνολικά περισσότερες από εκατό, μεγάλες μόνο μεταρρυθμίσεις σε μόλις δύο χρόνια. Γιατί όταν θέλεις, μπορείς. Σήμερα όμως; Νομοθέτηση κατά παραγγελία, με συνοπτικές διαδικασίες και «εντέλλεσθε» στη δημόσια διοίκηση. Διοικήσεις οργανισμών και γενικοί γραμματείς από την κομματική επετηρίδα της ΝΔ.

Ακόμη και οι κρίσεις, όπως της πανδημίας αξιοποιήθηκαν για να καταπατηθεί και να ευτελισθεί κάθε θεσμός ελέγχου, με τη δικαιολογία των εκτάκτων συνθηκών. Ή μήπως μπορεί να αγνοήσει κανείς ότι, σε σχέση με την περίοδο 2009-2011, σήμερα και ενώ οι διαθέσιμοι πόροι είναι απείρως περισσότεροι, οι ανισότητες αυξάνονται με δραματικούς ρυθμούς και η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων βρίσκεται στα επίπεδα των φτωχότερων χωρών της Ευρώπης, την ώρα που οι λίγοι κάνουν πάρτι στις πλάτες των πολλών; Ή μήπως να αγνοήσει το γεγονός ότι, όλες οι εκθέσεις διεθνών οργανισμών σχετικά με την κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα μας κατατάσσουν σε επίπεδα αυταρχικών και πλουτοκρατικών καθεστώτων;

Και επειδή πράγματι οι καιροί είναι πονηροί, θα ήταν καλό να προειδοποιήσουμε κάθε πρόθυμο συνήγορο των εγκληματικών πράξεων της δεξιάς, ότι υπάρχει άλλη επιλογή, υπάρχει άλλη ρεαλιστική πρόταση εξόδου. Μόνο που αυτή είναι διαφορετική και γι’ αυτό αποτελεσματική για τους πολλούς. Και θα ανοίξει αυτή η προοπτική, της προοδευτικής αλλαγής που σταμάτησε το 2011, όσο και αν κάνουν τα πάντα για να την αποτρέψουν, επιστρατεύοντας κάθε αθέμιτο τρόπο και όσα νέα σενάρια προσαρμογής του πολιτικού σκηνικού στα μέτρα τους και αν απεργάζονται. Τώρα πια, που όλα είναι γνωστά, ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν ήξερε.

Ούτε και να επικαλεστεί τη δήθεν αποτελεσματικότητα ή την ανάγκη κυβερνησιμότητας του τόπου. Γιατί αυτή αφορά τους λίγους και ισχυρούς και τους έχοντες τη δυνατότητα να συνομιλούν και να διαπραγματεύονται με την εξουσία. Τώρα πια, οι μάσκες έπεσαν για τα καλά. Και αποκαλύφθηκαν τα πραγματικά πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από τις πελατειακές επιλογές της δήθεν μεταρρυθμιστικής κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τώρα πια, δικαιολογίες δεν χωρούν. Όλοι, χωρίς εξαιρέσεις, θα κριθούν από τις επιλογές τους. Κόμματα, πολιτικοί, πολίτες. Με τη συντήρηση και τον πελατειασμό ή με την προοδευτική αλλαγή;