Πότε θα τελειώσει η ταλαιπωρία στα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.;

Ένα αγοράκι 7-8 ετών κάθεται σε μία άβολη καρέκλα, στο στενό διαδρομάκι, έξω από τον  1ο όροφο, όπου στεγάζεται το 1ο Κέντρο Διεπιστημονικής Αξιολόγησης Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.) Α΄ Αθήνας. Ουσιαστικά περιμένει στις…σκάλες μαζί με τη μητέρα του. Πότε παίζει κάποια παιχνίδια με τα χέρια του, πότε τραγουδάει και η μαμά του το σταματάει κάθε τόσο γιατί θεωρεί ότι κάνει φασαρία. Ο μικρούλης βαριέται. Λογικό. Αυτός δεν είναι ένας χώρος αναμονής για παιδιά. Αυτός δεν είναι ένας χώρος αναμονής ούτε για μεγάλους. Αυτός δεν είναι ένας χώρος υποδοχής για παιδιά. Αυτός δεν είναι ένας χώρος υποδοχής ούτε για μεγάλους.

Ακριβώς δίπλα τους σε απόσταση μερικών εκατοστών – είπαμε όλα αυτά συμβαίνουν στις σκάλες – περιμένουν, στριμωγμένοι κι αυτοί, άλλοι δύο γονείς. Το παιδάκι τους κάθεται σε μία φθαρμένη και ξεχαρβαλωμένη καρέκλα. Προσπαθεί να περάσει την ώρα του παρακολουθώντας ένα παιδικό στο κινητό. Δύο άλλοι γονείς, λιγότερο τυχεροί, περιμένουν όρθιοι στις σκάλες. Ένα παιδί ζητάει τουαλέτα. Υπάρχει τουαλέτα στο βάθος αυτού του στενού διαδρόμου. Το παιδί τελειώνει την ανάγκη του και ακούγεται να φωνάζει απ’ το βάθος «μαμά δεν έχει σαπούνι». Πράγματι η τουαλέτα δεν έχει σαπούνι. Και επειδή η συγκεκριμένη επίσκεψη επαναλήφθηκε και μετά από μία εβδομάδα, σας ενημερώνω πως ούτε και τότε είχε σαπούνι!

Πού συμβαίνουν όλα αυτά; Μα σας είπα στο 1ο ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ Α΄ Αθήνας στην οδό Χίου 16-18 στο Μεταξουργείο. Τα «Κέντρα Διάγνωσης Αξιολόγησης Συμβουλευτικής και Υποστήριξης» ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι αποκεντρωμένες δημόσιες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και υπάγονται στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης. Στόχος τους είναι να αξιολογήσουν αν τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (που έχουν δηλαδή δυσκολία μάθησης και προσαρμογής εξαιτίας σωματικών, διανοητικών, ψυχολογικών, συναισθηματικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων) χρειάζονται επιπλέον στήριξη στο σχολείο (όπως παράλληλη) και εισήγηση για ειδικές θεραπευτικές συνεδρίες εκτός σχολείου.

Ο σκοπός των Κέντρων καλός. Οι προθέσεις επίσης καλές. Αλλά όπως αποδεικνύεται στην πράξη, τα ΚΕΔΑΣΥ απέχουν μακρά από το πρόσωπο που θα έπρεπε να εμφανίζει μία τέτοιου είδους υπηρεσία εν έτει 2025. Παρουσιάζουν πολλές δυσλειτουργίες και ανεπάρκειες όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην Περιφέρεια. Υπάρχει πλήθος καταγγελιών και από εργαζόμενους και από γονείς για τις ελλείψεις τους αλλά και για την υποστελέχωσή τους.

Στόχος αυτού του κειμένου, δεν είναι να αξιολογηθεί αν πράγματι αξιολογούνται σωστά οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών – αυτό είναι ένα ξεχωριστό ρεπορτάζ – αλλά να αναδειχθεί και να καταγραφεί γιατί μία τέτοια νευραλγικής σημασίας υπηρεσία για τα παιδιά και την εκπαίδευσή τους παρουσιάζει αυτές τις εικόνες ντροπής. Γιατί πρέπει να βιώνουν αυτή την ταλαιπωρία, γονείς και παιδιά, και αυτές τις βασανιστικές αναμονές;

Γιατί το ΚΕΔΑΣΥ εμφανίζει την εικόνα του «ψυχρού» Δημοσίου περασμένων δεκαετιών; Γιατί θυμίζει τις χειρότερες μορφές δημοσίων υπηρεσιών άλλων εποχών, όταν οι επισκέψεις σε ένα ΙΚΑ, σε μία υπηρεσία κοινής ωφέλειας, σε μια Εφορία ήταν για τους πολίτες σχεδόν πάντα, ντροπή και ταλαιπωρία;

Πολλά τα γιατί αλλά κρατηθείτε διότι δεν σας έχω περιγράψει όλη την εικόνα. Κάποια στιγμή η αναμονή για τα παιδιά στις σκάλες – συνήθως μετά από 10-20 λεπτά – τελειώνει. Ανοίγει την πόρτα ένας υπεύθυνος του ΚΕΔΑΣΥ και φωνάζει το όνομα του παιδιού για να περάσει από αξιολόγηση ή επαναξιολόγηση από κάποιον ειδικό (εργοθεραπευτή, ψυχολόγο, ειδικό παιδαγωγό). Αντίθετα οι γονείς θα πρέπει να περιμένουν στον ίδιο χώρο για περίπου μία ή δύο ώρες. Τα παιδιά μπαίνουν στο εσωτερικό του 1ου ορόφου. Για να είμαι ακριβοδίκαιος, οι ειδικοί όταν καλούν τα παιδιά να μπουν μέσα είναι πάντα με το χαμόγελο και τα συνοδεύουν με καλή διάθεση.

Αλλά τι βλέπουν τα παιδιά όταν μπαίνουν μέσα (όπως και οι γονείς τους όταν τους επιτρέπεται); Βλέπουν έναν ενιαίο χώρο με πολλά γραφεία και μικρά μικρά δωματιάκια για τα τεστ αξιολόγησης και τις συναντήσεις με τους ειδικούς. Ο χώρος θυμίζει μία οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία. Θα μπορούσε να είναι μία ΔΕΗ από τα παλιά, ένα ΙΚΑ, μία ΔΟΥ. Κι όμως είναι ένας χώρος που υποδέχεται παιδιά και γονείς. Αλήθεια, γιατί να μην είναι περισσότερο ελκυστικός; Γιατί να μην είναι πιο «ζεστός» και φιλόξενος; Γιατί δεν υπάρχουν ζωγραφιές στους τοίχους; Γιατί δεν υπάρχουν ωραία πόστερ και αφίσες; Γιατί δεν υπάρχουν παραμύθια – για τα μικρότερα παιδιά – ή βιβλία;  Γιατί στο κάτω κάτω να μην υπάρχει ένας χώρος αναμονής, εδώ, σ’ αυτόν τον αχανή χώρο, για τα παιδιά; Αλλά και για τους γονείς τους;

-Μα είναι χώρος που υποδέχεται παιδιά δεν θα έπρεπε να είναι καλύτερος, να έχει στους τοίχους αφίσες για παράδειγμα; Ήταν η αυτονόητη ερώτηση που έθεσα σε κάποιους από τους ειδικούς επιστήμονες-αξιολογητές.

-Τι εννοείτε ότι ο χώρος είναι μουντός; Η απάντηση που πήρα.

Μα προφανώς ο χώρος είναι όχι απλός μουντός, αλλά κακός, ψυχρός και ανάποδος…Δεν χρειάζεται ούτε μυαλό ούτε ιδιαίτερη ενσυναίσθηση για να αντιληφθεί κανείς πώς θα έπρεπε να είναι ένας χώρος και μία τέτοια ευαίσθητη υπηρεσία που υποδέχεται παιδιά και γονείς! Τίποτα παραπάνω και τίποτα λιγότερο.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι γονείς σε όλη τη διαδικασία της αξιολόγησης των παιδιών πρέπει να περιμένουν έξω, στις σκάλες, στο κλιμακοστάσιο για περίπου δύο ώρες. Και επειδή όπως αντιλαμβάνεστε το προσωπικό του ΚΕΔΑΣΥ δεν επαρκεί, συχνά είναι απαραίτητο να περάσουν αυτή την ταλαιπωρία ξανά και ξανά και δεύτερη ή και τρίτη φορά μέσα σε μόλις μία εβδομάδα. Γιατί όμως πρέπει να περιμένουν στις σκάλες σαν είναι κάποιου είδους τιμωρία; Γιατί να μην υπάρχει ένας χώρος αναμονής για τους γονείς μέσα; Η δικαιολογία του ΚΕΔΑΣΥ – όπως επισημαίνεται και με καραμπόλντ γράμματα στην πόρτα με το σχετικό απαγορευτικό  είναι ότι απαγορεύεται αυστηρά η είσοδος «ώστε να διασφαλίζεται το απόρρητο λειτουργίας μας».

Το χειμώνα δε στις σκάλες έχει κρύο. Οι υπεύθυνοι του ΚΕΔΑΣΥ έχουν φροντίσει να υπάρχει θερμαινόμενος χώρος αναμονής στο ισόγειο. Αλλά βέβαια κι εκεί τα καθίσματα δεν επαρκούν για όλους…Επιπλέον, ο χώρος συστεγάζεται με υπηρεσίες της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό σημαίνει ότι οι γονείς και τα παιδιά αντικρύζουν κι εκεί χαρτούρα, παρατημένους υπολογιστές και άλλα άχρηστα έπιπλα και υλικά σε κάποιες γωνιές. Υπάρχουν μάλιστα και υλικά από μία τράπεζα που στεγαζόταν παλιά στον ίδιο χώρο.

Θέλετε κι άλλα; Όταν τελειώσει η διαδικασία αξιολόγησης του παιδιού – και αφού παιδιά και μαμάδες και μπαμπάδες έχουν επισκεφτεί το συγκεκριμένο κτίριο περίπου 3-4 φορές – οι γονείς καλούνται για μία ενημέρωση από τους ειδικούς σ’ αυτόν τον ενιαίο χώρο. Η ενημέρωση πραγματοποιείται σε ένα από αυτά τα απωθητικά δωματιάκια. Καλού κακού οι γονείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί. Ποτέ δεν ξέρεις αν θα βρεθεί μία καρέκλα που θα διαθέτει όλα τα πόδια…

Σε ό,τι αφορά τις «γνωματεύσεις»-αξιολογήσεις δίνονται πάντα στους γονείς σε χαρτί και εκτυπωμένες μπρος πίσω (άραγε για οικονομία;;;)

-Μα είμαστε στο 2025 γιατί δεν μπορούν να δοθούν οι αξιολογικές εκθέσεις στους γονείς σε ηλεκτρονική μορφή ή να αποσταλούν με email που θα διευκόλυνε όλους; (η εύλογη ερώτηση). Και βέβαια όπως αναμενόταν μία απάντηση που δεν δίνει απάντηση. Κάτι περί συναίνεσης για το πώς πρέπει να υπογραφούν τα χαρτιά κλπ. Όλα αυτά στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης…

Ακόμη, δεν θα πρέπει να λησμονείται η αυστηρή και κάποιες φορές αγενής συμπεριφορά των ειδικών επιστημόνων απέναντι στους γονείς. Είναι γνωστό ότι οι υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες. Είναι πρόδηλο ότι το προσωπικό δεν επαρκεί. Αυτό έχει να τους κάνει πιεστικούς και υπέρ του δέοντος αυστηρούς. Απευθύνεται μία μητέρα στην υπάλληλο στην υποδοχή. «Έχουμε ραντεβού στις 10.30 πμ με ψυχολόγο, το όνομα του παιδιού είναι…….». Η υπάλληλος δεν σηκώνει καν το βλέμμα από τα χαρτιά της και φανερά ενοχλημένη απαντάει: «Μα θα έπρεπε να ξέρετε το όνομα της ψυχολόγου. Είμαστε 60 άτομα εδώ. Πού να ξέρω;». Και καταλήγει: «Περιμένετε…» με αυστηρό ύφος. Είναι να απορεί κανείς τα ραντεβού των γονέων δεν καταγράφονται σε μία λίστα, σε έναν υπολογιστή;

Μία άλλη ειδικός τηλεφωνεί στον ένα από τους δύο γονείς για να τους ενημερώσει ότι πρέπει να επισκεφτούν την επόμενη μέρα το ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. στις 10 το πρωί για να παραλάβουν την έκθεση και να ενημερωθούν. Ο γονέας είναι στη δουλειά του. «Αύριο; Ναι απλά πρέπει να ενημερώσω και τη σύζυγό μου. Μόνο αυτή την ώρα μπορούμε;  Να συνεννοηθούμε πρώτα…». Για να πάρει την αποστομωτική απάντηση από την ειδικό-υπάλληλο. «Κοιτάξτε δεν έχω άλλο χρόνο, ήδη έχω υπερβεί κατά μισή ώρα το ωράριό μου. Πρέπει να έρθετε αύριο…».

Α, και μία επίσης σημαντική λεπτομέρεια που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Πόσος χρόνος απαιτείται για να περάσει ένα παιδί από τη διαδικασία της αξιολόγησης ή επαναξιολόγησης αφού προηγουμένως έχει γίνει η σχετική αίτηση (αυστηρά χειρόγραφα έως τώρα); Συνήθως το ραντεβού κλείνεται στην καλύτερη περίπτωση μετά από 3-4 μήνες αν και αρκετοί γονείς καταγγέλλουν ότι περνάει και πολύ μεγαλύτερο διάστημα.

Σε ό,τι αφορά τη βελτίωση των υπηρεσιών των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη είχε ανακοινώσει στις 28 Μαΐου ότι γίνεται το επόμενο βήμα για την αναβάθμιση λειτουργίας τους προαναγγέλοντας τη δημιουργία νέας ψηφιακής πλατφόρμας για απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών

Ειδικότερα, είχε ανακοινωθεί πως το Υπουργείο προχωράει στη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας, η οποία θα εκσυγχρονίσει τη λειτουργία των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.) προχωρά το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, με δικαιούχο την Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε.

Η ψηφιακή αυτή πλατφόρμα, θα επιταχύνει τις διαδικασίες υποβολής αιτήσεων,  παρέχοντας ένα σύγχρονο εργαλείο, στο οποίο θα συγκεντρώνεται όλη η πληροφορία, θα εξορθολογήσει και θα συντομεύσει τους χρόνους αναμονής για την αξιολόγηση των μαθητών /τριών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και θα συνεισφέρει στη βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων.

Ειδικότερα, στην πλατφόρμα, συνολικού προϋπολογισμού 3,4 εκατ. ευρώ (3.470.760,00) και  με χρηματοδότηση από το Τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης 2021-2025,

θα δημιουργείται ατομικός φάκελος για κάθε μαθητή/τρια. Κατόπιν θα υποβάλλεται αίτημα για  αξιολόγηση του μαθητή/τριας με τα σχετικά δικαιολογητικά, καθώς και, δεδομένα και πιστοποιητικά πολλά εκ των οποίων θα αντλούνται από άλλα πληροφοριακά συστήματα προκειμένου να εκδίδονται τεκμηριωμένες αξιολογικές εκθέσεις από τις  διεπιστημονικές ομάδες των  ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. βάσει συγκεκριμένων εργαλείων αξιολόγησης.

Επίσης, θα υπάρχει διαβαθμισμένη πρόσβαση ώστε να μην αλλοιώνεται η πληροφορία σε διάφορα στάδια και με όσους εμπλέκονται στη διαδικασία, καθώς και, προτυποποιημένα έντυπα ώστε να ακολουθούνται κοινές διαδικασίες αξιολόγησης  μαθητών/τριών από το σύνολο των 71 ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. της χώρας.

Παράλληλα, θα αναρτώνται τα εξατομικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης των μαθητών/τριών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες τα οποία εκπονούνται από τους εκπαιδευτικούς με την υποστήριξη στελεχών των  ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. και αφορούν στην υποστήριξη της μαθησιακής διαδικασίας και την ένταξη και τη συμπερίληψη των μαθητών/τριών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Επιπλέον στις αρχές Ιουνίου είχε η υπουργός Παιδείας είχα απαντήσει σε ερώτηση στη Βουλή ότι στα 71 ΚΕΔΑΣΥ που λειτουργούν στη χώρα θα διατεθούν:

•    2.000 laptop

•    192 σταθεροί υπολογιστές, ισάριθμες κάμερες και μικρόφωνα

•    118 πολυμηχανήματα πολλαπλών χρήσεων ( εκτύπωση, σκανάρισμα, λειτουργία σε δίκτυο)

•    71 φωτοαντιγραφικά

•    118 εξωτερικοί δίσκοι για αποθήκευση δεδομένων.

Ωραίες οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας για την ψηφιακή αναβάθμισή τους και το εξοπλισμό τους – να δούμε πότε θα υλοποιηθούν βέβαια διότι δεν έχει ανακοινωθεί κάποιο χρονοδιάγραμμα – αλλά με τα ακατάλληλα κτίρια στα οποία στεγάζονται τι θα γίνει;

Αν δει κανείς τα σχόλια πολιτών και γονέων κάτω από δημοσιεύματα για τα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. πολλά αφορούν τα κτιριακά προβλήματα. Εργαζόμενοι και γονείς καταγγέλλουν το στριμωξίδι, την έλλειψη χώρων, την απουσία κλιματιστικών. Επιπροσθέτως ρωτούν τι θα γίνει με την υποστελέχωσή τους. Είναι προφανές ότι και το 1ο ΚΕΔΑΣΥ Α΄ Αθήνας και αρκετά άλλα στεγάζονται σε ακατάλληλα κτίρια. Έως τώρα όμως δεν υπάρχει καμία επίσημη ανακοίνωση, ένα σχεδιασμός για την κτιριακή ανανέωση και αναβάθμιση των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.