Қирғизистон электрон сигареталарни тақиқлади: жарималар ва чекувчиларга ёрдам
0
Қирғизистонда электрон сигареталарга қарши қатъий кураш бошланмоқда. Давлат раҳбарияти ва Соғлиқни сақлаш вазирлиги мамлакатда электрон тамаки маҳсулотларини олиб кириш, сотиш ҳамда ишлатишни бутунлай тақиқловчи янги қонун кучга киришини эълон қилди. Мазкур қарор жорий йилнинг 1 июлидан амалга оширила бошланади.
Бу жиддий қарорнинг сабаблари ҳам шунчалик жиддийдир. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг Қирғизистондаги вакили Ливиу Ведраско маълум қилишича, мамлакатда ҳар ўнинчи бола мунтазам равишда тамаки маҳсулотлари чекиб келмоқда. Бундан ташқари, ҳар бешинчи мактаб ўқувчиси аллақачон турли тамаки маҳсулотларини синаб кўрган. Бу рақамлар нафақат давлат идораларини, балки жамиятни ҳам жиддий хавотирга солмоқда.
"Қирғизистонда тамаки маҳсулотларини сотиб олиш учун ёш билан боғлиқ чекловлар мавжуд, лекин амалда улар жуда кам ҳолларда ишлайди. Мактаб ўқувчиларининг 87 фоизи сигареталарни киоск ва дўконлардан бемалол харид қилмоқда ва улардан ҳеч ким ҳужжат ёки ёшини сўрамайди. Бу эса катта муаммо бўлиб қолмоқда," — деди Ливиу Ведраско.
Энг катта хавф, электрон сигареталарнинг жозибали кўринишга эга бўлиши ва турли таъмлари билан ёш авлодни жалб қилишидир. Ҳақиқатан ҳам, электрон сигареталарни ишлаб чиқарувчилар уларни мева ва ширинликлар таъми билан безаб, хавфсизликнинг сохта тасаввурини уйғотмоқда. Аммо мутахассисларнинг таъкидлашича, бу маҳсулотларнинг таркибидаги никотин кучли гиёҳвандлик келтириб чиқариши ва организмда 20 дан ортиқ саратон касалликлари хавфини ошириши аниқланган.
Қирғизистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги мамлакатда электрон сигареталар истеъмолини тўлиқ йўқ қилиш мақсадида, ушбу одатдан воз кечишни истаган аҳолига ёрдам беришга тайёр эканини ҳам маълум қилди. Чекишдан воз кечиш истагида бўлган фуқаролар учун махсус ишонч телефони (2103) ишга туширилган бўлиб, мурожаат қилувчиларнинг шахсий маълумотлари сир сақланиши кафолатланган.
Вазирликка келиб тушган мурожаатлар статистикаси ҳам қизиқарли маълумотларни очиб берди. Масалан, чекишни ташлашга ёрдам сўраб қўнғироқ қилганларнинг 95 фоизи эркаклар бўлиб, 29 фоизи пойтахт Бишкек шаҳридан, 42 фоизи эса қишлоқ ҳудудларидан мурожаат қилган. Эътиборлиси, мурожаат этганларнинг 30 фоизи аллақачон бу зарарли одатдан бутунлай воз кечган.
Қабул қилинган қонунга кўра, 1 июлдан бошлаб электрон сигареталарни олиб кириш, сотиш ва чекиш тўлиқ тақиқланади. Қонун талабини бузганларга қаттиқ жарималар белгиланган. Электрон сигареталарни чекканлар 10 минг қирғиз соми (тахминан 120 доллар) жаримага тортилади. Сотиш билан шуғулланган шахслар эса, жуда катта, яъни 200 минг қирғиз соми (тахминан 2400 доллар) миқдорида жаримага тортилади.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, бу чоралар тамаки маҳсулотларининг истеъмолини камайтириш ва келажак авлодларнинг соғлиғини сақлаш йўлидаги муҳим қадам ҳисобланади. Электрон сигареталарга қарши бошланган ушбу кампания мамлакатдаги барча оилаларга саломатлик йўлида ёрдам беришни кўзда тутмоқда.
Эндиликда, Қирғизистон электрон сигареталарга қарши кураш орқали нафақат ёшларнинг, балки бутун аҳолининг соғлиғини яхшилаш ва гиёҳвандликнинг олдини олиш йўлида муҳим бир намуна бўлиб хизмат қилади. Мазкур ташаббус Марказий Осиё давлатлари орасида ҳам бу борада биринчи ва энг қатъий қадамлардан бири бўлиши кутилмоқда.
Бу жиддий қарорнинг сабаблари ҳам шунчалик жиддийдир. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг Қирғизистондаги вакили Ливиу Ведраско маълум қилишича, мамлакатда ҳар ўнинчи бола мунтазам равишда тамаки маҳсулотлари чекиб келмоқда. Бундан ташқари, ҳар бешинчи мактаб ўқувчиси аллақачон турли тамаки маҳсулотларини синаб кўрган. Бу рақамлар нафақат давлат идораларини, балки жамиятни ҳам жиддий хавотирга солмоқда.
"Қирғизистонда тамаки маҳсулотларини сотиб олиш учун ёш билан боғлиқ чекловлар мавжуд, лекин амалда улар жуда кам ҳолларда ишлайди. Мактаб ўқувчиларининг 87 фоизи сигареталарни киоск ва дўконлардан бемалол харид қилмоқда ва улардан ҳеч ким ҳужжат ёки ёшини сўрамайди. Бу эса катта муаммо бўлиб қолмоқда," — деди Ливиу Ведраско.
Энг катта хавф, электрон сигареталарнинг жозибали кўринишга эга бўлиши ва турли таъмлари билан ёш авлодни жалб қилишидир. Ҳақиқатан ҳам, электрон сигареталарни ишлаб чиқарувчилар уларни мева ва ширинликлар таъми билан безаб, хавфсизликнинг сохта тасаввурини уйғотмоқда. Аммо мутахассисларнинг таъкидлашича, бу маҳсулотларнинг таркибидаги никотин кучли гиёҳвандлик келтириб чиқариши ва организмда 20 дан ортиқ саратон касалликлари хавфини ошириши аниқланган.
Қирғизистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги мамлакатда электрон сигареталар истеъмолини тўлиқ йўқ қилиш мақсадида, ушбу одатдан воз кечишни истаган аҳолига ёрдам беришга тайёр эканини ҳам маълум қилди. Чекишдан воз кечиш истагида бўлган фуқаролар учун махсус ишонч телефони (2103) ишга туширилган бўлиб, мурожаат қилувчиларнинг шахсий маълумотлари сир сақланиши кафолатланган.
Вазирликка келиб тушган мурожаатлар статистикаси ҳам қизиқарли маълумотларни очиб берди. Масалан, чекишни ташлашга ёрдам сўраб қўнғироқ қилганларнинг 95 фоизи эркаклар бўлиб, 29 фоизи пойтахт Бишкек шаҳридан, 42 фоизи эса қишлоқ ҳудудларидан мурожаат қилган. Эътиборлиси, мурожаат этганларнинг 30 фоизи аллақачон бу зарарли одатдан бутунлай воз кечган.
Қабул қилинган қонунга кўра, 1 июлдан бошлаб электрон сигареталарни олиб кириш, сотиш ва чекиш тўлиқ тақиқланади. Қонун талабини бузганларга қаттиқ жарималар белгиланган. Электрон сигареталарни чекканлар 10 минг қирғиз соми (тахминан 120 доллар) жаримага тортилади. Сотиш билан шуғулланган шахслар эса, жуда катта, яъни 200 минг қирғиз соми (тахминан 2400 доллар) миқдорида жаримага тортилади.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, бу чоралар тамаки маҳсулотларининг истеъмолини камайтириш ва келажак авлодларнинг соғлиғини сақлаш йўлидаги муҳим қадам ҳисобланади. Электрон сигареталарга қарши бошланган ушбу кампания мамлакатдаги барча оилаларга саломатлик йўлида ёрдам беришни кўзда тутмоқда.
Эндиликда, Қирғизистон электрон сигареталарга қарши кураш орқали нафақат ёшларнинг, балки бутун аҳолининг соғлиғини яхшилаш ва гиёҳвандликнинг олдини олиш йўлида муҳим бир намуна бўлиб хизмат қилади. Мазкур ташаббус Марказий Осиё давлатлари орасида ҳам бу борада биринчи ва энг қатъий қадамлардан бири бўлиши кутилмоқда.