Πομπηία: Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν πώς κάτοικοι προσπάθησαν να προφυλαχθούν από τον Βεζούβιο

Εδώ και χρόνια η Πομπηία αποτελεί μία αρχαία πόλη με τεράστιο ενδιαφέρον, καθώς η έκρηξη του Βεζούβιου άφησε πίσω της θάνατο, στάχτες και έναν απαράμιλλης ομορφιάς πολιτισμό.

Τα ευρήματα που υπάρχουν κατά καιρούς ρίχνουν φως σε άγνωστες πτυχές της ζωής στην Πομπηία και ιδίως τις τελευταίες στιγμές των κατοίκων.

Πώς προσπάθησαν να προφυλαχθούν από τον Βεζούβιο

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τέσσερις άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού, στην αρχαία ρωμαϊκή πόλη Πομπηία χρησιμοποίησαν έπιπλα για να κλείσουν την πόρτα ενός υπνοδωματίου και να προστατευθούν από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.

Τελικά, το σπίτι έγινε ο τόπος της τελικής τους ανάπαυσης, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο στο E-Journal of the Pompeii Excavations.

Όπως αναφέρει το CNN, κατά τη διάρκεια της καταστροφικής έκρηξης, το ηφαίστειο εκτόξευσε θανατηφόρα αέρια και τέφρα, σκοτώνοντας αργά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της πόλης. Η στάχτη και το ηφαιστειακό πέτρωμα που ονομάζεται ελαφρόπετρα κάλυψε στη συνέχεια την Πομπηία και τους κατοίκους της, διατηρώντας απόκοσμα τις τελευταίες στιγμές των θυμάτων για χιλιετίες.

Η ανασκαφική ομάδα έκανε την ανακάλυψη κατά την έρευνα της οικίας της Helle και του Phrixus, που πήρε το όνομά της από έναν μυθολογικό πίνακα που βρέθηκε στο σπίτι.

Οι ερευνητές ερεύνησαν εν μέρει τα μπροστινά δωμάτια του σπιτιού μεταξύ 2018 και 2019, αλλά η ομάδα πίσω από τη νέα μελέτη επισκέφθηκε εκ νέου τον χώρο τα τελευταία δύο χρόνια, αποκαλύπτοντας το ένα τρίτο του κτιρίου στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την αποκατάσταση και το άνοιγμά του στο κοινό, δήλωσε ο Γκάμπριελ Ζουκτρίγκελ, διευθυντής του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας.

«Η ανασκαφή και η επίσκεψη στην Πομπηία σημαίνει ότι ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ομορφιά της τέχνης αλλά και με την επισφάλεια της ζωής μας», ανέφερε ο Ζουκτρίγκελ σε δήλωσή του.

Η έρευνα αποκάλυψε επίσης ότι το σπίτι βρισκόταν υπό ανακαίνιση κατά τη διάρκεια της έκρηξης και, κατά ειρωνικό τρόπο, η ίδια η τέχνη για την οποία το σπίτι πήρε το όνομά του απηχεί τα τραγικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν μέσα σε αυτό, δήλωσαν οι ερευνητές.

Οι τελευταίες στιγμές στην Πομπηία

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, η ομάδα έφερε στο φως ένα αίθριο με λεκάνη συλλογής νερού, μια αίθουσα δεξιώσεων με πλούσια διακοσμημένους τοίχους, ένα δωμάτιο με κεντρικό άνοιγμα για το νερό της βροχής και την κρεβατοκάμαρα.

Μικρά ηφαιστειακά θραύσματα πιθανότατα έπεσαν σαν βροχή μέσα από το άνοιγμα κατά τις πρώτες φάσεις της έκρηξης, με αποτέλεσμα οι τέσσερις άνθρωποι που βρίσκονταν μέσα στο σπίτι να σπεύσουν στην κρεβατοκάμαρα και να την αποκλείσουν με ένα κρεβάτι για να προστατευτούν.

Όμως, καθώς η πτώση από την έκρηξη συνεχιζόταν, οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι κάτοικοι τράβηξαν πίσω το κρεβάτι από την πόρτα και προσπάθησαν να διαφύγουν.

Τα λείψανα των ανθρώπων βρέθηκαν στην αίθουσα δεξιώσεων.

«Η άφιξη του πρώτου πυροκλαστικού νέφους που εισήλθε στην αρχαία πόλη ή η κατάρρευση τμημάτων των ανώτερων ορόφων θα μπορούσε τότε να προκαλέσει τον θάνατο των τεσσάρων θυμάτων», σημειώνεται στη μελέτη.

Τα πυροκλαστικά σύννεφα, ή ένα πυκνό μείγμα τέφρας, αερίου και βράχων που διασκορπίζονται κατά τη διάρκεια μιας ηφαιστειακής έκρηξης, προκάλεσαν μια καυτή, γρήγορη χιονοστιβάδα συντριμμιών που γέμισε το σπίτι, δήλωσε ο Ζουκτρίγκελ. Η ομάδα έφτιαξε ένα εκμαγείο του κρεβατιού αφού εντόπισε τα κενά που άφησε η αποσύνθεση του σκελετού του κρεβατιού και έριξε γύψο στο εσωτερικό του για να διατηρήσει το σχήμα του.

Η σκηνή είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα που θυμίζουν τον τρόμο και την αγωνία που αντιμετώπισαν οι κάτοικοι της Πομπηίας καθώς προσπαθούσαν να βρουν καταφύγιο, πρόσθεσε.

«Πολλοί βρήκαν καταφύγιο σε μικρά δωμάτια κτιρίων πιθανώς, επειδή ένιωθαν πιο ασφαλείς και προστατευμένοι από ό,τι σε ανοιχτούς χώρους εκτεθειμένους στο ηφαιστειακό υλικό που έπεφτε βροχή», δήλωσε ο Ζουκτρίγκελ. «Μόλις τον τελευταίο χρόνο ανακαλύψαμε ένα ζευγάρι θυμάτων που είχαν οχυρωθεί στη στενή αίθουσα εισόδου του σπιτιού ‘The House of the Painters at Work’. Έχοντας κλείσει τις πόρτες σε κάθε άκρη του διαδρόμου, πρέπει να πίστευαν και να ήλπιζαν ότι θα προστατεύονταν».

Και στην Οικία του Θίασου, ένας νεαρός άνδρας και μια ηλικιωμένη γυναίκα έκλεισαν το παράθυρο και την πόρτα ενός μικρού δωματίου για να προστατευτούν, καταλήγοντας να εγκλωβιστούν εκεί.

«Παρ’ όλα αυτά, ώρες μετά την έκρηξη (τα θύματα) παγιδεύτηκαν καθώς η ελαφρόπετρα συσσωρεύτηκε έξω, εμποδίζοντας κάθε πιθανή οδό διαφυγής σε περίπτωση που αποφάσιζαν να διαφύγουν», δήλωσε ο Ζουκτρίγκελ.

Όταν η ζωή μιμείται την τέχνη

Στο σπίτι όπου πέθαναν τα τέσσερα άτομα που εξετάστηκαν στη νέα μελέτη, ένας κεντρικός τοίχος στην αίθουσα δεξιώσεων έχει μια τοιχογραφία του Φρίξου και της αδελφής του Έλλης από την ελληνική μυθολογία. Όπως λέει ο μύθος, η Έλλη και ο Φρίξος δραπετεύουν από τη μισητή μητριά τους Ινώ πετώντας μακριά πάνω σε ένα κριάρι με χρυσόμαλλο δέρας. Αλλά κατά τη διάρκεια της απόδρασης, η Έλλη έπεσε σε μια λωρίδα θάλασσας, η οποία ονομάστηκε από το όνομά της Ελλήσποντος.

Η τοιχογραφία αποτυπώνει τη στιγμή που η Έλλη απλώνει το χέρι στον Φρίξο για βοήθεια.

Η αρχαία ιστορία πιθανότατα δεν είχε πλέον καμία θρησκευτική αξία για τους κατοίκους της Πομπηίας και χρησίμευε απλώς ως διακόσμηση και επίδειξη κύρους, δήλωσε ο Ζούκτριγκελ. Αλλά εκ των υστέρων, αντικατοπτρίζει τις απελπισμένες στιγμές που αντιμετώπισαν οι άνθρωποι που παγιδεύτηκαν στο σπίτι κατά τη διάρκεια της έκρηξης.

«Η ανακάλυψη μιας ομάδας ατόμων, τα οποία ίσως αντιπροσωπεύουν ελάχιστα άτομα του νοικοκυριού, προσκολλούνταν στην ελπίδα της επιβίωσης μπροστά στη φρίκη και την τραγωδία, όπως η ίδια η Έλλη, η οποία, στην τοιχογραφία που δίνει το όνομά της στο σπίτι, προσπαθεί μάταια να προσκολληθεί στον δίδυμο αδελφό της», ανέφερε, σύμφωνα με το δημοσίευμα του CNN.

«Όταν κάνουμε ανασκαφές όλα όσα βρίσκουμε είναι απρόσμενα και στην Πομπηία αυτές οι εκπλήξεις έρχονται με τη μορφή θραυσμάτων και στοιχείων που μπορούν να αφηγηθούν πολύ προσωπικές ιστορίες αλλά και να ρίξουν φως στη συλλογική εμπειρία της απώλειας και της καταστροφής σε συνδυασμό με την ελπίδα και τις προσδοκίες του πληθυσμού», πρόσθεσε ο Ζουκτρίγκελ.

Οι ανθρώπινες μαρτυρίες μέσα από τα αντικείμενα

Η αφαίρεση των κατωφλιών, οι ελλιπείς διακοσμήσεις και τα τμήματα κομμένης τοιχοποιίας στην είσοδο υποδηλώνουν ότι το σπίτι υποβαλλόταν σε ανακαίνιση – αλλά η αναστάτωση δεν ήταν αρκετά σημαντική ώστε να εμποδίσει τους ανθρώπους να ζήσουν εκεί ή να αναζητήσουν καταφύγιο κατά τη διάρκεια της έκρηξης. Το σπίτι εξακολουθούσε επίσης να είναι γεμάτο από κομψά αντικείμενα και ήταν καλά διακοσμημένο, δήλωσε ο Ζουκτρίγκελ.

Εκτός από τα ανθρώπινα λείψανα, η ομάδα βρήκε επίσης μια χάλκινη βούλα, ή ένα φυλαχτό που φορούσαν τα αγόρια μέχρι να ενηλικιωθούν.

Αμφορείς αποκαλύφθηκαν σε ένα υπόγειο που χρησιμοποιούνταν ως αποθήκη. Ορισμένα από τα βάζα περιείχαν garum, μια πικάντικη σάλτσα ψαριού που ήταν κοινή εκείνη την εποχή. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ένα σύνολο χάλκινων αγγείων, μεταξύ των οποίων ένα κύπελλο σε σχήμα κοχυλιού, ένα καλαθοειδές αγγείο, μια κουτάλα και μια κανάτα με μία λαβή.

«Κάθε σπίτι στην Πομπηία είναι μοναδικό», δήλωσε ο Ζουκτρίγκελ.