Μπορεί τα… ταξί να κρύβουν το μυστικό της Αλτσχάιμερ;

Η ανταπόκριση στην ανάγκη να υπολογίζεις μια διαδρομή ή τον καλύτερο τρόπο πλοήγησης μπορεί να κρύβει το μυστικό για τα αποτελέσματα μελέτης που έγινε στις ΗΠΑ και έδειξε ότι μεταξύ περισσότερων των 400 επαγγελμάτων οι οδηγοί ταξί και ασθενοφόρων έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά θανάτων από Αλτσχάιμερ. Το γεγονός ότι οι οδηγοί (της έρευνας) δούλευαν κυρίως πριν διαδοθεί ευρέως η χρήση των συστημάτων πλοήγησης GPS οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι τα χαμηλά ποσοστά θανάτου από τη νόσο συνδέονται με το ότι η εργασία τους απαιτεί συχνή χωρική επεξεργασία και διαρκή επανεκτίμηση της κατάστασης με επακόλουθη λήψη αποφάσεων για το πώς μπορεί να φθάσει κανείς από το σημείο Α στο σημείο Β όταν για παράδειγμα ένας δρόμος είναι κλειστός ή αποκλεισμένος.

«Το ίδιο τμήμα του εγκεφάλου που εμπλέκεται στη δημιουργία γνωστικών χωρικών χαρτών, τους οποίους χρησιμοποιούμε για να πλοηγηθούμε στον κόσμο γύρω μας, εμπλέκεται επίσης στην ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ», εξηγεί ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Βίσαλ Πατέλ, ειδικευόμενος γιατρός στο Τμήμα Χειρουργικής του αμερικανικού νοσοκομείου Brigham and Women’s Hospital.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από το Εθνικό Σύστημα Βιοστατιστικής των ΗΠΑ για τους θανάτους ενηλίκων από 443 διαφορετικά επαγγέλματα μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2020 και της 31ης Δεκεμβρίου 2022. Εκτός από το επάγγελμα εξέτασαν, επίσης, κοινωνικοδημογραφικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων της ηλικίας, του φύλου, της εθνικότητας και του μορφωτικού επιπέδου. Σύμφωνα με καθηγητή της ιατρικής σχολής του Χάρβαρντ, όπως αναφέρει δημοσίευμα της «Wall Street Journal», «o τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται ο εγκέφαλός μας κατά τη διάρκεια της καριέρας μας ή κατά τη διάρκεια της ζωής μας γενικότερα μπορεί να επηρεάσει την πιθανότητα κάποιος να αναπτύξει άνοια».

Η έρευνα υποστηρίζει ότι άλλα στοιχεία όπως η εκπαίδευση και η διέγερση του εγκεφάλου μπορεί να βοηθήσουν τουλάχιστον στην καθυστέρηση των συμπτωμάτων της Αλτσχάιμερ. Μια προηγούμενη μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο κίνδυνος άνοιας ήταν χαμηλότερος μεταξύ των ατόμων με γνωστικά διεγερτικές θέσεις εργασίας σε σύγκριση με εκείνα των οποίων οι εργασίες ήταν πιο επαναλαμβανόμενες, σύμφωνα με έρευνα του 2021 στην επιστημονική επιθεώρηση «BMJ» της Βρετανικής Ιατρικής Ενωσης που εξέτασε τα επαγγέλματα περισσότερων από 100.000 ατόμων σε πολλαπλές μελέτες.

Κρύβοντας τα συμπτώματα

«Είναι μάλλον απίθανο ότι το να είσαι οδηγός ταξί εμπόδιζε τους ανθρώπους να εμφανίσουν παθολογία της νόσου Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο, αλλά τους επέτρεψε να κρύψουν μερικά από τα συμπτώματα για περισσότερο», λέει ο δρ Ντέβιντ Γουόκ, διευθυντής του Κέντρου Ερευνών για τη Νόσο Αλτσχάιμερ του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια.

Στην τελευταία μελέτη, το 1,03% των οδηγών ταξί και το 0,91% των οδηγών ασθενοφόρων πέθαναν από τη νόσο Αλτσχάιμερ, σε σύγκριση με το 3,9% όλων των άλλων, σύμφωνα με ευρήματα που δημοσιεύθηκαν τον Δεκέμβριο στο «BMJ».

Αλλη μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιοποιήθηκαν το 2000, διαπίστωσε ότι οι οδηγοί ταξί στο Λονδίνο είχαν ένα διευρυμένο τμήμα του ιππόκαμπου στον εγκέφαλό τους. Πρόκειται για το τμήμα του εγκεφάλου που παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές γνωστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένων της χωρικής και της πλοήγησης μνήμης, το οποίο και είναι συνήθως ένα από τα πρώτα που επηρεάζει η Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, μια μεταγενέστερη μελέτη από την ίδια ομάδα ερευνητών δεν βρήκε διευρυμένο ιππόκαμπο μεταξύ των οδηγών λεωφορείων του Λονδίνου, κάτι που απέδωσαν στο ότι οι οδηγοί βρίσκονταν σε προκαθορισμένες διαδρομές αντί να πλοηγούνται μόνοι τους. Ομοίως άλλες ειδικότητες στον τομέα των μεταφορών δεν είχαν χαμηλότερο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ.

Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι πρόκειται για μελέτη παρατήρησης, οπότε δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Επιπλέον, αναγνωρίζουν περιορισμούς, όπως το ότι τα άτομα που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να παραμείνουν σε επαγγέλματα οδήγησης που απαιτούν καλή μνήμη, αν και τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ αναπτύσσονται συνήθως μετά την ηλικία εργασίας.