نړیوال بانک: افغانستان باید له مرستو ورهاخوا پر اوږد مهاله او پایداره پروژو پانګونه وکړي
نړیوال بانک وایي، له بیړنیو مرستو ورهاخوا افغانستان باید پراوږد مهاله پروژو چې دوام پیدا کوي، پانګونه وکړي. دې بانک د دوشنبې په ورځ په خپله ویبپاڼه کې په یوه راپورکې ویلي، په داسې حال کې چې بیړنۍ مرستې د عاجلو اړتیاوو د پوره کولو لپاره اړینې دي خو د خوړو د خوندیتوب د دوامداره ثبات لپاره نورو حل لارو ته اړتیا ده.
نړیوال بانک وایي، افغانستان د خوړو له سخت بحران سره مخامخ دی او د دې هیواد په ملیونونو وګړي کافي خوړوته لاسرسۍ نه لري. د نړیوال بانک د اټکل له مخې ۱۱،۶ ملیونه افغانان چې د افغانستان د ټولو وګړو ۲۵ سلنه جوړوي، د خوړو له نه خوندیتوب سره مخامخ دي. نړیوال بانک وایي، د اقلیم د بدلون پایلې دغه بحران لا پراخوي. روانې وچکالۍ چې په څولسیزو کې یې ساری ندی لیدل شوی د ورښت کچه خوراکمه کړې چې په بارانونو پورې تړلې کرڼه یې سخته اغیزمنه کړې ده. د نړیوال بانک په وینا دغه سخته وچکالي او سیلابونه فصلونو ته زیان رسوي، د تامین اکمالاتي زنځیرونه ګډوډوي اود خوړو بیې لوړوي او زیاتوي دا ډول اقلیمي ټکانونه – د اقتصادي بې ثباتۍ او شخړو سره یوځای – د خوړو ناامني لاپسي زیاتوي.
نړیوال بانک وایي، د خوړو د ناامنۍ د حل لپاره یوې هراړخیزې تګلارې ته اړتیاده. په هغو پروژو کې پانګونه چې د اقلیم په وړاندې مقاومت ولري، لکه د وچکالۍ په وړاندې مقاومت لرونکي فصلونه او څاروي، د فصلونو تنوع، د اوبو لګولو د سیسټمونو ښه کول او له یوې مرجع د اوبود حوزو مدیریت اړین دی. په ورته وخت کې اقتصادي اقدامات، لکه د زیانمنونکو وګړو د عوایدو لاسنیوی او بازار ته ښه لاسرسی، کولای شي چې د مخ په زیاتیدونکو لګښتونو اغیزو په کمولو کې مرسته وکړي.
ایا د افغانستان د اقلیم مطابق چې په دې وروستیو کې د نړیوال اقلیم د بدلون او وچکالۍ شاهد دی، په کرڼه، مالدارۍ او د اوبو په برخو کې پراوږد مهاله اقتصادي پروژو پانګونه کولای شي، په افغانستان کې د خوړو د نه خوندیتوب ستونزه تریوه بریده حل کړي، په دې اړه مود اقتصادي چارو د کارپوه آذرخش حافظي نظروپوښت.
نړیوال بانک وایي چې د افغانستان د بیړني خوراکي خوندیتوب د پروژې له لارې په دې هیواد کې د خوړو د نه خوندیتوب د بحران له هواري سره مرسته کوي. د دې بانک په وینا د ملګروملتونو د خوړو او کرڼې ادارې سره په همکاري هڅه کوي چې کوچیني بزګران خپل خوراکي محصولات زیات کړي او هم هغه ښځې چې د خپلو کورنیو سرپرستي کوي، خپلې د تغذیې اړتیاوې پوره کړي. نړیوال بانک وایي، دغې پروژې له پنځه ملیونو زیاتو افغانانو ته ګټه رسولې، له ۱۷۰ زره زیاتې ښځینه بزګرانې یې په کارونو ګومارلي، د غنمو تولید یې ۲۶ سلنه زیات کړی او په ۵۲۳ زره هکتاره ځمکه کې یې د ابولو لګولو او اوبو راایستلو ښه خدمات چمتوکړي دي.
خونړیوال بانک اټکل کوي چې د اقلیم د بدلون له امله رامنځته شوې ننګونې او په افغانستان کې د خوړو پرخوندیتوب پراخې اغیزې به یې د وخت په تیریدو سره لا زیاتې شي او زیاتوي، پرمقاومو پروژو او د خوړو پرثبات لرونکوسیسټمونو په تمرکزکولو سره افغانستان کولای شي له اقلیم سره برابر د خوړو یو پیاوړي سیسټم رامنځته او د ملیونو افغانانو معیشیت ډاډمن کړي.
نړیوال بانک وایي، افغانستان د خوړو له سخت بحران سره مخامخ دی او د دې هیواد په ملیونونو وګړي کافي خوړوته لاسرسۍ نه لري. د نړیوال بانک د اټکل له مخې ۱۱،۶ ملیونه افغانان چې د افغانستان د ټولو وګړو ۲۵ سلنه جوړوي، د خوړو له نه خوندیتوب سره مخامخ دي. نړیوال بانک وایي، د اقلیم د بدلون پایلې دغه بحران لا پراخوي. روانې وچکالۍ چې په څولسیزو کې یې ساری ندی لیدل شوی د ورښت کچه خوراکمه کړې چې په بارانونو پورې تړلې کرڼه یې سخته اغیزمنه کړې ده. د نړیوال بانک په وینا دغه سخته وچکالي او سیلابونه فصلونو ته زیان رسوي، د تامین اکمالاتي زنځیرونه ګډوډوي اود خوړو بیې لوړوي او زیاتوي دا ډول اقلیمي ټکانونه – د اقتصادي بې ثباتۍ او شخړو سره یوځای – د خوړو ناامني لاپسي زیاتوي.
نړیوال بانک وایي، د خوړو د ناامنۍ د حل لپاره یوې هراړخیزې تګلارې ته اړتیاده. په هغو پروژو کې پانګونه چې د اقلیم په وړاندې مقاومت ولري، لکه د وچکالۍ په وړاندې مقاومت لرونکي فصلونه او څاروي، د فصلونو تنوع، د اوبو لګولو د سیسټمونو ښه کول او له یوې مرجع د اوبود حوزو مدیریت اړین دی. په ورته وخت کې اقتصادي اقدامات، لکه د زیانمنونکو وګړو د عوایدو لاسنیوی او بازار ته ښه لاسرسی، کولای شي چې د مخ په زیاتیدونکو لګښتونو اغیزو په کمولو کې مرسته وکړي.
ایا د افغانستان د اقلیم مطابق چې په دې وروستیو کې د نړیوال اقلیم د بدلون او وچکالۍ شاهد دی، په کرڼه، مالدارۍ او د اوبو په برخو کې پراوږد مهاله اقتصادي پروژو پانګونه کولای شي، په افغانستان کې د خوړو د نه خوندیتوب ستونزه تریوه بریده حل کړي، په دې اړه مود اقتصادي چارو د کارپوه آذرخش حافظي نظروپوښت.
نړیوال بانک وایي چې د افغانستان د بیړني خوراکي خوندیتوب د پروژې له لارې په دې هیواد کې د خوړو د نه خوندیتوب د بحران له هواري سره مرسته کوي. د دې بانک په وینا د ملګروملتونو د خوړو او کرڼې ادارې سره په همکاري هڅه کوي چې کوچیني بزګران خپل خوراکي محصولات زیات کړي او هم هغه ښځې چې د خپلو کورنیو سرپرستي کوي، خپلې د تغذیې اړتیاوې پوره کړي. نړیوال بانک وایي، دغې پروژې له پنځه ملیونو زیاتو افغانانو ته ګټه رسولې، له ۱۷۰ زره زیاتې ښځینه بزګرانې یې په کارونو ګومارلي، د غنمو تولید یې ۲۶ سلنه زیات کړی او په ۵۲۳ زره هکتاره ځمکه کې یې د ابولو لګولو او اوبو راایستلو ښه خدمات چمتوکړي دي.
خونړیوال بانک اټکل کوي چې د اقلیم د بدلون له امله رامنځته شوې ننګونې او په افغانستان کې د خوړو پرخوندیتوب پراخې اغیزې به یې د وخت په تیریدو سره لا زیاتې شي او زیاتوي، پرمقاومو پروژو او د خوړو پرثبات لرونکوسیسټمونو په تمرکزکولو سره افغانستان کولای شي له اقلیم سره برابر د خوړو یو پیاوړي سیسټم رامنځته او د ملیونو افغانانو معیشیت ډاډمن کړي.