دیدبان حقوق بشر: طالبان در اتاق‌های خبر رسانهها از نشر محتوای انتقادی جلوگیری می‌کنند
به ادامه نگرانی‌های نهادهای بین المللی از وضعیت رسانهها و کار خبرنگاران در افغانستان، دیده بان حقوق بشر از مداخله حکومت طالبان در کار رسانهها و مشکلات خبرنگاران در این کشور ابراز نگرانی کرده است.
این سازمان به روز سه‌شنبه "۲۶ نوامبر" با اشاره به گزارش اخیر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) و دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در مورد وضعیت رسانهها و خبرنگاران در افغانستان اعلامیه را نشر کرده و در آن گفته که طالبان مستقیماً در اتاق‌های خبر رسانهها در افغانستان کار می‌کنند تا از هر نوع محتوای انتقادی جلوگیری کنند.
در گزارش این سازمان همچنان آمده که آنها "طالبان" خبرنگاران را بازداشت و شکنجه کرده و گزارش‌های رسانهها را به شدت محدود کرده اند.
به گفته دیدبان حقوق بشر، از زمانی که طالبان در اگست سال ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفتند، تا حد زیادی چشم‌انداز رسانه‌ای افغانستان را تخریب کرده‌اند و چنان فضای ترس ایجاد کرده‌اند که خبرنگاران افغان نمی‌توانند واقعاً تحقیق کنند یا گزارش بدهند.
در ادامه آمده که علاوه بر این، رسانه‌های افغانستان موظف اند قبل از انتشار گزارش، از مقامات درخواست تأیید کنند ورنه در معرض سایر اشکال سانسور قرار می‌گیرند.
یک بانو خبرنگار در ولایت بلخ که می‌گوید تا چند ماه قبل در یکی از رسانه‌های خصوصی مسئوول بخش خبر و شبکه‌های مجازی بود و نخواست از او در گزارش نام برده شود در مورد برخورد و دخالت مسئوولین اداره‌های امر به معروف ونهی از منکر و اطلاعات و فرهنگ این ولایت در کار رسانهها به رادیوآزادی گفت:
"ما یک برنامه داشتیم که در مورد موضوع بانوان بحث می‌شد، در این بخش مقامات حکومت امارت اسلامی خیلی دخالت‌های زیادی داشتند، در کنار این که برنامه‌ها را دخالت داشتند در گزارش‌ها هم دخالت‌های بود وقتی گزارش در مورد بانوان میبود اجازه نشر را نمیدادند، همین جنجال‌ها ومشکلات اقتصادی سبب شد که رسانه بنابر مشکلات تخنیکی و اقتصادی مسدود شود."
یکی از خبرنگاران دیگر در کابل به شرط نگرفتن نام و تغییر صدای اصلی اش با تأیید این مشکلات به رادیو آزادی گفت نهادهای بین المللی برای حل مشکلات خبرنگاران در افغانستان عملا اقدام کنند.
"پس از فروپاشی نظام جمهوریت و به قدرت رسیدن دوباره طالبان، سانسور رسانهها یکی از موارد بود که طالبان روی دست گرفتند، به دلیل این که خبر و یا گزارش‌های که نشر می‌شود باید به میل طالبان باشد، گرفتاری، شکنجه ، آزارو اذیت از موارد است که در این گزارش درج شده است، و این بسیار نمونه کوچک از برملا سازی زیر شکنجه قرار گرفتن، آزار و اذیت و سانسور در رسانه‌هاست که دیده بان حقوق بشر آنرا نشر کرده است."
تلاش کردیم نظرخبیب الله غفران سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان را در پیوند به نشر گزارش دیده بان حقوق بشر بگیریم، اما به پرسش‌های رادیو آزادی پاسخ نداد.
حکومت طالبان اما پیش از این وضع محدودیت بر رسانهها و بازداشت و شکنجه خبرنگاران را رد کرده گفته که از کار رسانهها مطابق به منافع ملی و شریعت اسلامی حمایت می‌کند.
این در حالی است که هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) و دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز به روز سه‌شنبه گزارشی را در پیوند به مشکلات رسانهها و خبرنگاران در افغانستان منتشر کردند، گزارشی که دیدبان حقوق بشر یافته‌های آن را «ویرانگر» توصیف کرده است.
در این گزارش مشترک آمده که خبرنگاران و رسانهها از جمله با سانسور و محدودیت شدید دسترسی به اطلاعات روبه رو اند که تشدید محدودیت‌ها، تهدید و فشارها از سوی طالبان، باعث خودسانسوری خبرنگاران و رسانهها شده، روی آزادی بیان در افغانستان تأثیر منفی برجا گذاشته است.
دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در گزارش خود گفته که از ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱ میلادی تا ۳۰ سپتمبر سال جاری میلادی، ۳۳۶ مورد نقض حقوق بشر علیه خبرنگاران به شمول ۲۵۶ مورد دستگیری‌های خودسرانه، ۱۳۰ مورد شکنجه و بدرفتاری و ۷۵ مورد فشار و تهدید را مستند ساخته است.
این سازمان به روز سه‌شنبه "۲۶ نوامبر" با اشاره به گزارش اخیر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) و دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در مورد وضعیت رسانهها و خبرنگاران در افغانستان اعلامیه را نشر کرده و در آن گفته که طالبان مستقیماً در اتاق‌های خبر رسانهها در افغانستان کار می‌کنند تا از هر نوع محتوای انتقادی جلوگیری کنند.
در گزارش این سازمان همچنان آمده که آنها "طالبان" خبرنگاران را بازداشت و شکنجه کرده و گزارش‌های رسانهها را به شدت محدود کرده اند.
به گفته دیدبان حقوق بشر، از زمانی که طالبان در اگست سال ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفتند، تا حد زیادی چشم‌انداز رسانه‌ای افغانستان را تخریب کرده‌اند و چنان فضای ترس ایجاد کرده‌اند که خبرنگاران افغان نمی‌توانند واقعاً تحقیق کنند یا گزارش بدهند.
در ادامه آمده که علاوه بر این، رسانه‌های افغانستان موظف اند قبل از انتشار گزارش، از مقامات درخواست تأیید کنند ورنه در معرض سایر اشکال سانسور قرار می‌گیرند.
یک بانو خبرنگار در ولایت بلخ که می‌گوید تا چند ماه قبل در یکی از رسانه‌های خصوصی مسئوول بخش خبر و شبکه‌های مجازی بود و نخواست از او در گزارش نام برده شود در مورد برخورد و دخالت مسئوولین اداره‌های امر به معروف ونهی از منکر و اطلاعات و فرهنگ این ولایت در کار رسانهها به رادیوآزادی گفت:
"ما یک برنامه داشتیم که در مورد موضوع بانوان بحث می‌شد، در این بخش مقامات حکومت امارت اسلامی خیلی دخالت‌های زیادی داشتند، در کنار این که برنامه‌ها را دخالت داشتند در گزارش‌ها هم دخالت‌های بود وقتی گزارش در مورد بانوان میبود اجازه نشر را نمیدادند، همین جنجال‌ها ومشکلات اقتصادی سبب شد که رسانه بنابر مشکلات تخنیکی و اقتصادی مسدود شود."
یکی از خبرنگاران دیگر در کابل به شرط نگرفتن نام و تغییر صدای اصلی اش با تأیید این مشکلات به رادیو آزادی گفت نهادهای بین المللی برای حل مشکلات خبرنگاران در افغانستان عملا اقدام کنند.
"پس از فروپاشی نظام جمهوریت و به قدرت رسیدن دوباره طالبان، سانسور رسانهها یکی از موارد بود که طالبان روی دست گرفتند، به دلیل این که خبر و یا گزارش‌های که نشر می‌شود باید به میل طالبان باشد، گرفتاری، شکنجه ، آزارو اذیت از موارد است که در این گزارش درج شده است، و این بسیار نمونه کوچک از برملا سازی زیر شکنجه قرار گرفتن، آزار و اذیت و سانسور در رسانه‌هاست که دیده بان حقوق بشر آنرا نشر کرده است."
تلاش کردیم نظرخبیب الله غفران سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان را در پیوند به نشر گزارش دیده بان حقوق بشر بگیریم، اما به پرسش‌های رادیو آزادی پاسخ نداد.
حکومت طالبان اما پیش از این وضع محدودیت بر رسانهها و بازداشت و شکنجه خبرنگاران را رد کرده گفته که از کار رسانهها مطابق به منافع ملی و شریعت اسلامی حمایت می‌کند.
این در حالی است که هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) و دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز به روز سه‌شنبه گزارشی را در پیوند به مشکلات رسانهها و خبرنگاران در افغانستان منتشر کردند، گزارشی که دیدبان حقوق بشر یافته‌های آن را «ویرانگر» توصیف کرده است.
در این گزارش مشترک آمده که خبرنگاران و رسانهها از جمله با سانسور و محدودیت شدید دسترسی به اطلاعات روبه رو اند که تشدید محدودیت‌ها، تهدید و فشارها از سوی طالبان، باعث خودسانسوری خبرنگاران و رسانهها شده، روی آزادی بیان در افغانستان تأثیر منفی برجا گذاشته است.
دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در گزارش خود گفته که از ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱ میلادی تا ۳۰ سپتمبر سال جاری میلادی، ۳۳۶ مورد نقض حقوق بشر علیه خبرنگاران به شمول ۲۵۶ مورد دستگیری‌های خودسرانه، ۱۳۰ مورد شکنجه و بدرفتاری و ۷۵ مورد فشار و تهدید را مستند ساخته است.