در تلاشیم ۱۰۰۰ هکتار به عرصه میراث جهانی تخت جمشید بیافزاییم

پس از ۱۷ سال کاوش و پژوهش باستان‌شناسی در شهر پارسه در چارچوب پروژه «از کاخ تا شهر» بخش‌های مهمی از این شهر تاریخی شناسایی شد. علیرضا عسکری چاوردی (مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید) در یادداشتی نوشت: کشفیات این پروژه مطالعاتی بزرگ چشم‌انداز حریم درجه یک تخت جمشید را تغییر داده است و در تلاش هستیم ۱۰۰۰ هکتار به عرصه میراث جهانی تخت جمشید بیافزاییم و بخش بیشتر حریم درجه یک تخت جمشید به عرصه تخت جمشید تبدیل شود.

پارسه شکوهمندترین شهر ایران باستان دارای دروازه‌ای زیبا همطراز با دروازه بابل بوده است. این دروازه در کهن‌ترین بخش شهر در فاصله سه کیلومتری غرب کاخ‌های تخت جمشید واقع است. کیفیت ساخت هنری، حجم، ابعاد فنی و روش ساخت بنا برابر با دروازه ایشتار بابل فاخر است. این دروازه در مسیر کاخ‌ها و بناهای سلطنتی بخش کهن شهر در همان آغاز عصر هخامنشی بنا شده است. این دروازه با آجر و خشت بنا شده است و سرتاسر نمای آن با آجرهای لعابدار رنگین مزیّن بوده است. آسمانه‌ای آبی سرتاسر پهنه دیوارهای آن را مزیّن ساخته بود که در این زمینه، گل‌های زیبای لوتوس و پَنل‌های ترکیبی حیوانی درخشش و شکوه تشریفات ورود به زیباترین شهر جهان باستان را صد چندان افزون کرده بود. مفاهیم هنری بکار رفته در موضوع این پَنل ها، بُن مایه‌های هندسی، گیاهی و حیوانی با ترکیبی از تنوّع نمادهای مشروع قدرت الهام گرفته از آفرینش اسطوره‌های کهن بین النهرینی به ویژه ایزد مَردوک بوده است.

در نتیجه ۱۷ سال کاوش و پژوهش باستان‌شناسی در شهر پارسه تخت جمشید (۱۳۸۷-۱۴۰۳) در چارچوب پروژه «از کاخ تا شهر» چشم اندازی نو از کهن‌ترین شهر پارسی ایران باستان گشوده شد و بخش‌های مهمی از این شهر تاریخی شناسائی شد. کشفیات این پروژه مطالعاتی بزرگ چشم‌انداز حریم درجه یک تخت جمشید را تغییر داده است و در تلاش هستیم ۱۰۰۰ هکتار به عرصه میراث جهانی تخت جمشید بیافزاییم و بخش بیشتر حریم درجه یک تخت جمشید به عرصه تخت جمشید تبدیل شود. زیرا طی سال‌ها بررسی میدانی و مستندنگاری، کاوش، بررسی ژئوفیزیک، خواندن خطوط میخی مکشوفه جدید از دروازه شهر پارسه و انجام آزمایش‌های متعدد از مواد مکشوفه باستانی در شهر پارسه همه مدارک مستند نگاری شده و امروز می‌توانیم حدود ۱۰۰۰ هکتار آثار باستانی مکشوفه جدید را به عرصه تخت جمشید بیافزاییم. این افق جدید محصول مطالعات پژوهشی ۱۷ساله اخیر دکتر علیرضا عسکری چاوردی و پروفسور پی یرفرانچسکو کالیری به همراه گروه متخصصین و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاههای ایرانی و اروپائی و کارشناسان پایگاه میراث جهانی تخت جمشید بوده است که در تمام طول این سال‌ها با حضور مستقیم و غیر مستقیم بیشتر از ۵۰ متخصص به بار نشسته و برای نخستین بار ارائه می‌شود. افق‌های تازه برای شهر پارسه تخت جمشید با این کشفیات گشوده می‌شود و به مرور جزئیات علمی و ارزش‌های تاریخی آن‌ها با هدف توسعه پایدار میراث جهانی تخت جمشید به جامعه ارائه می‌شود: کشف تعدادی زیاد کاخ و بناهای دوره هخامنشی در حریم درجه ۱ تخت جمشید، کشف منطقه صنعتی هنرهای ظریفه کاخ‌های تخت جمشید به وسعت ۵۰ هکتار در شمال غربی تخت جمشید، کشف بخشی از پلان شهر پارسه و کشف سیستم‌های آبیاری آن و سرانجام کشف دروازه شهر پارسه در بخش فیروزی که محدوده‌ای به وسعت ۶۰۰ هکتار آثار باستانی در آن محدوده قرار دارد. دروازه‌ای زیبا ساختمانی با جهت شمال غربی- جنوب شرقی است که حدود ۲۰ درجه از محور شرقی- غربی انحراف دارد. این دروازه ابعادی برابر با ۰۶/۲۹ متر (شمال شرق- جنوب غرب) ×۰۷/۳۹ متر (شمال غرب- جنوب شرق) داشته و از دیواری ستبری به عرض ۴۷/۱۰ متر تشکیل شده که فضایی داخلی به ابعاد ۰۰/۸ متر عرض و ۳۳/۱۴ متر طول را احاطه می¬کند؛ مسیر دسترسی به این اتاق از طریق دو راهرو به عرض ۶۳/۴ و طول ۲۴/۱۲ امکان‌پذیر بوده است. با کشف کتیبه‌های میخی بابلی و ایلامی و با توجه به کارکرد بنا مشخص شد که این بنا یک دروازه یادمانی بوده است.