Αλβανία: Φτάνουν με ιταλικό πλοίο οι πρώτοι πρόσφυγες

Στα κλειστά κέντρα υποδοχής που διαμορφώθηκαν στη Βόρεια Αλβανία φθάνει αύριο με το πλοίο «Libra» του ιταλικού πολεμικού ναυτικού η πρώτη ομάδα αιτούντων άσυλο που διασώθηκαν αυτήν την εβδομάδα στη Μεσόγειο, σε εφαρμογή της συμφωνίας που έκανε η Ιταλία να διεκπεραιώνονται στη γειτονική της χώρα υποθέσεις μεταναστών που προέρχονται από τις λεγόμενες «ασφαλείς» χώρες. Πίσω από τους ψηλούς φράχτες στο Σεντζίν, κοντά στα σύνορα με το Μαυροβούνιο, θα γίνει η διαδικασία ταυτοποίησης των ανθρώπων αυτών που είναι στην πλειονότητά τους άνδρες προερχόμενοι κυρίως από την Τυνησία, την Αίγυπτο και το Μπανγκλαντές και δεν ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Οι ευάλωτοι, γυναίκες, ανήλικοι, άτομα που έχουν υποβληθεί σε βασανισμό και ασθενείς, οδηγήθηκαν στη Λαμπεντούζα προκειμένου να ακολουθηθεί η συνήθης διαδικασία υποδοχής και το αίτημά τους για άσυλο να εξεταστεί από τις αρμόδιες επιτροπές. Αγκάθι αποτελούν οι εγγυήσεις για την προστασία των μεταναστών αλλά και απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τις «ασφαλείς» χώρες.

Περίπου ένδεκα μήνες αφότου η ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι επισφράγισε με τον αλβανό ομόλογό της Εντι Ράμα μια αμφιλεγόμενη συμφωνία για τη διεκπεραίωση υποθέσεων ασύλου στην Αλβανία και όχι στην Ιταλία, η οποία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αφίξεων μεταναστών στην Ευρώπη, όλα είναι έτοιμα. Μετά το hotspot του Σεντζίν οι μετανάστες θα οδηγούνται στο Γκιαντέρ, περίπου 20 χιλιόμετρα στην ενδοχώρα, σε πρώην βάση της Πολεμικής Αεροπορίας της Αλβανίας, όπου οι ιταλικές Αρχές έχουν δημιουργήσει τρεις νέες δομές. Στα πρώτα δύο κλειστά κέντρα, με περίπου χίλιες κλίνες, οι αιτούντες άσυλο θα περιμένουν τη σχετική απάντηση από τις αρμόδιες Αρχές. Το τρίτο είναι ένα σωφρονιστικό ίδρυμα χωρητικότητας είκοσι ανθρώπων.

Σφοδρές επικρίσεις

Η ιταλοαλβανική συμφωνία έχει δεχθεί σφοδρές επικρίσεις από ομάδες υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εκφράζουν φόβους για το κατά πόσο η Αλβανία, η οποία σε αντίθεση με την Ιταλία δεν είναι μέλος της ΕΕ, δύναται να προσφέρει προστασία στους αιτούντες άσυλο. Μάλιστα ανησυχία εκφράζεται και για τη λίστα με τις «ασφαλείς» χώρες που επεκτάθηκε και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το Μπανγκλαντές, την Αίγυπτο, την Ακτή του Ελεφαντοστού και την Τυνησία. Η πενταετής συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Αλβανίας, το κόστος της οποίας εκτιμάται στα 670 εκατ. ευρώ, προβλέπει τη μεταφορά των αιτούντων άσυλο που συλλαμβάνονται από σκάφη του ιταλικού ναυτικού ή της ακτοφυλακής σε διεθνή ύδατα – αλλά εντός της περιοχής έρευνας και διάσωσης της Ιταλίας – σε ένα στρατιωτικό πλοίο για τον αρχικό έλεγχο στη θάλασσα. Από εκεί, θα καθοριστεί ποιοι προέρχονται από τις λεγόμενες «ασφαλείς» χώρες, οι οποίες επιτρέπουν τον γρήγορο επαναπατρισμό.

Στις δομές στην Αλβανία που υπάγονται σε ιταλική δικαιοδοσία θα ακολουθούνται επισπευσμένες διαδικασίες και τα αιτήματα ασύλου πρέπει να διεκπεραιώνονται εντός 28 ημερών. Εκείνοι των οποίων τα αιτήματα απορρίπτονται θα κρατούνται πριν από τον τελικό επαναπατρισμό τους. Το εμπόδιο στο οποίο κινδυνεύει να συγκρουστεί το όλο εγχείρημα είναι η απόφαση που εξέδωσε στις 4 Οκτωβρίου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αυτό που λένε οι δικαστές του Λουξεμβούργου είναι ότι μια χώρα, για να χαρακτηριστεί ασφαλής, δεν πρέπει να καταφεύγει σε «διώξεις, βασανιστήρια ή άλλη απάνθρωπη μεταχείριση» σε κανέναν τομέα και για κανένα άτομο. Ωστόσο 15 από τις 22 χώρες που θεωρούνται «ασφαλείς» δεν πληρούν αυτό το κριτήριο. Ούτε η Τυνησία, ούτε η Αίγυπτος ούτε το Μπανγκλαντές από όπου προέρχεται η πλειονότητα των αιτούντων άσυλο. Πιθανή θεωρείται η νομική αμφισβήτηση της απόφασης αυτής με ό,τι αυτή μπορεί να συνεπάγεται.