Κεντροαριστερή συνύπαρξη στη σκιά του Τσίπρα

Αυτό που ο Αλέξης Τσίπρας δεν κατάφερε ποτέ όσο βρισκόταν στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ το κατάφερε (τουλάχιστον συμβολικά) όταν αποχώρησε: χθες, στο Ωδείο Αθηνών, οι περισσότερες πλευρές των προοδευτικών δυνάμεων έδωσαν το «παρών» στην ιδρυτική Διάσκεψη του Ινστιτούτου που φέρει το όνομα του πρώην πρωθυπουργού και τίμησαν την παρακαταθήκη της Συμφωνίας των Πρεσπών – η οποία όταν υπογράφηκε προκάλεσε σχετική αναταραχή και στον προοδευτικό χώρο. Ο πυκνός πολιτικός χρόνος και, κυρίως, οι επιδράσεις των δύο διαδοχικών ηττών επιτρέπουν στον Τσίπρα να δημιουργήσει ένα νέο προφίλ. Το rebranding, που αποτυπώνεται συμβολικά ακόμα και στο λογότυπο του Ινστιτούτου, έγινε πιο σαφές κατά τη χθεσινή πρώτη ημέρα των εργασιών της Διάσκεψης. Χωρίς ιδιαίτερες αναφορές στη σημερινή κατάσταση, πέραν του Γιώργου Παπανδρέου που σχολίασε πως «οι προοδευτικές δυνάμεις (σοσιαλδημοκρατικές, σοσιαλιστικές, αριστερές, πράσινες) έχουν ιστορικό χρέος απέναντι στην άνοδο της Ακροδεξιάς», οι παρόντες αξιοποίησαν την ευκαιρία που τους δόθηκε για να μιλήσουν για την κληρονομιά της Συμφωνίας των Πρεσπών – ένα από τα σημεία της παρακαταθήκης Τσίπρα που, λόγω της επιδραστικότητάς του, μπορεί να αξιοποιηθεί για να αντιστρέψει την εικόνα που δημιουργήθηκε για εκείνον τα προηγούμενα χρόνια.

Η οικοδόμηση ενός παρεμβατικού προφίλ

Το rebranding έχει πολλές πτυχές: οι διεθνείς και οι ευρωπαϊκές παρουσίες αποδεικνύουν πως οι επαφές του Τσίπρα την περίοδο της πρωθυπουργίας του παραμένουν ενεργές έως σήμερα, στο πλαίσιο που ο ίδιος θέλει να οικοδομήσει ένα πιο παρεμβατικό προφίλ για τα χρόνια που έρχονται. Σε ελληνικό επίπεδο, κινούμενος στη σφαίρα της «μεταπολιτικής», είναι πια ευκολότερο να συνομιλεί με όλες τις πλευρές – δεν υπάρχει πολιτικός κίνδυνος παρερμηνείας, ακόμα και για εκείνους που ανήκουν σε άλλα κόμματα, παλιούς συνεργάτες και μη. Η παρουσία στελεχών της Νέας Αριστεράς, χωρίς προβλήματα ή αποστροφή βλεμμάτων, είναι ενδεικτική – όπως και η κοινή παρουσία στελεχών της εσωκομματικής αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ με στελέχη της προεδρικής πλευράς, που συνήθως «σκοτώνονται» στις συνεδριάσεις των οργάνων.

Η κληρονομιά του πρώην πρωθυπουργού διεκδικείται από όλους ή, με την επιβεβαίωση Παπανδρέου και τα εγκωμιαστικά λόγια που ειπώθηκαν για τον Τσίπρα, τον Ζόραν Ζάεφ και τη Συμφωνία των Πρεσπών, μπαίνει σε άλλη φάση αξιολόγησης, που αφενός διαμορφώνει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο και αφετέρου το αποδομεί, γιατί ο ίδιος ο Τσίπρας βρίσκεται εκτός ενεργού πολιτικού στίβου, παραμένοντας ενεργός στα πεδία που τον ενδιαφέρουν. Στη λογική της ιστορικής συνέχειας ενός κράτους που, στα σκαμπανεβάσματα της ύπαρξής του, βίωσε δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης και ακόμα προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει τι του συνέβη, ακόμα προσπαθεί να προσδιορίσει τη θέση του στον σημερινό κόσμο. Γυρνώντας πίσω στην επιλογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, ο Τσίπρας ξεκινάει τον απολογισμό του, παρεμβαίνοντας παράλληλα για τον ρόλο της χώρας στην ευρωπαϊκή διεύρυνση προς τα Δυτικά Βαλκάνια, σε ένα αβέβαιο γεωπολιτικό περιβάλλον. Εκμεταλλευόμενος, υπό μια έννοια, την κρίση αλλιώς – και εν πολλοίς απελευθερωμένος από πράγματα που δεν μπορούσαν να ειπωθούν την περίοδο που οι εξελίξεις έτρεχαν ραγδαία.

Η επίθεση από τον Πολάκη

Η σκιά του πρώην πρωθυπουργού είναι ακόμα βαριά και για το κόμμα του και για εκείνους που τον περιέγραφαν ως τη βασική αιτία που οι συνέργειες του προοδευτικού χώρου δεν μπορούσαν να προχωρήσουν. Και αυτό φαίνεται στην επίθεση που του εξαπέλυσε ο άλλοτε στενός του συνεργάτης Παύλος Πολάκης, ο οποίος διά της οθόνης τα έβαλε γενικά με τις διασκέψεις, με φωτογραφίες που ενημέρωναν για το περιεχόμενο της εκδήλωσης Τσίπρα. «Οχι άλλα ινστιτούτα και στρογγυλά τραπέζια προβληματισμού», έγραψε σε ανάρτησή του, εξαπολύοντας επίθεση στα στελέχη της Νέας Αριστεράς αλλά και «σε κάποιους όπως ο Χουλιαράκης», που αναζήτησε «τη ζεστή αγκαλιά του αρχιτραπεζίτη Στουρνάρα». Σημειωτέον, ο Χουλιαράκης είναι ενεργό μέλος του Ινστιτούτου Τσίπρα.

Το παρασκήνιο, τα πρόσωπα και τα διακομματικά πηγαδάκια

Το Ωδείο Αθηνών ήταν από νωρίς το μεσημέρι τόπος συνάντησης για όλες τις πλευρές του προοδευτικού χώρου: ο χώρος του καφέ, από την είσοδο της Ρηγίλλης, ήταν γεμάτος με αναμενόμενα πηγαδάκια, ενίοτε διακομματικά, αποτελούμενα από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Αριστεράς. Ο Στέφανος Κασσελάκης, που έφτασε επισήμως το απόγευμα πριν από τη βράβευση του Μάθιου Νίμιτς, ήταν κι αυτός εκεί από νωρίς – για μια συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της Βραζιλίας. Στα «πράσινα» τραπέζια κυριαρχούσε η αγωνία για τα εσωκομματικά, ενώ στο πιο αριστερό στρατόπεδο, πρώην σύντροφοι όπως η Ολγα Γεροβασίλη και ο Νίκος Βούτσης, κάθονταν σε διπλανά καθίσματα αναμένοντας την έναρξη του συνεδρίου. Αυτή η ώσμωση θα συνεχιζόταν ως το βράδυ, με νυν και παλιούς αντιπάλους να χαμογελούν και να συζητούν μακριά από αδιάκριτα αφτιά – σε κουβέντες που δεν αφορούσαν απαραίτητα την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, δηλαδή το δακύβευμα της Διάσκεψης, αλλά την πιθανότητα «ειρήνης» μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων.

Τις ώρες που στο υπόγειο του Ωδείου οι δημοσιογράφοι άκουγαν τον γενικό γραμματέα του ΑΚΕΛ, Στέφανο Στεφάνου, να εξηγεί πώς εξελέγη ο youtuber Φειδίας στην Ευρωβουλή, εντός της αίθουσας χειροκροτούσαν πολύ – από την είσοδο του Αλέξη Τσίπρα και του Στέφανου Κασσελάκη, που κάθισαν μακριά ο ένας από τον άλλο, έως τον συγκινημένο Μάθιου Νίμιτς και τη φράση-μήνυμα του Γιώργου Παπανδρέου για τη συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων.

Ο σημερινός συντονιστής του Ινστιτούτου, Βαγγέλης Καλπαδάκης, χαιρέτησε διά χειραψίας τον πρώην υπουργό Νίκο Κοτζιά – στο αντίθετο κλίμα που φέρεται να υπήρχε ανάμεσά τους όταν ο πρώτος ήταν διπλωματικός σύμβουλος στον πρωθυπουργό και ο δεύτερος ΥΠΕΞ της χώρας. Στην είσοδο, το παλιό δίδυμο των γραμματέων του ΣΥΡΙΖΑ, Ράνια Σβίγγου και Γιώργος Βασιλειάδης, αγκάλιαζαν θερμά ο ένας τον άλλο. Ο Παύλος Χρηστίδης έβγαζε φωτογραφίες το πάνελ με τον Γιώργο Παπανδρέου, ο Διονύσης Τεμπονέρας χαμογελούσε στους παριστάμενους, ενώ η ομάδα της Νέας Αριστεράς (Αλέξης Χαρίτσης, Εφη Αχτσιόγλου, Κωστής Καρπόζηλος και Γαβριήλ Σακελλαρίδης) έφτασαν στο Ωδείο την ώρα που ο Τσίπρας «καλωδιωνόταν» για να μιλήσει – αν κάποιος περίμενε, λοιπόν, μια χειραψία κι εκεί, ατύχησε.